Rewaker (Rewacker, Rawacker, Runackir, Rawmacker, Runak, Rwacker) Piotr (zm. po 25 V 1470), mieszczanin, burmistrz poznański. Jego pochodzenie nie jest znane.
Najpewniej R. był przybyszem w Poznaniu, gdzie ożenił się z Heleną (Eleną), kramarką i właścicielką domu w Rynku, znaną w mieście już w r. 1430; razem występują w Poznaniu od r. 1434. Już w t. r. potwierdzone są kontakty handlowe R-a z płatnościami na poznańskich jarmarkach. Utrzymywał stosunki z kupcami Wrocławia (m. in. ze znanym Janem Hasse, 1466), Lwowa, Radomia, Torunia, Gdańska, Sandomierza, Lipska i Brunszwiku. Zobowiązania finansowe podejmował najczęściej wspólnie z żoną. Utrzymywał zapewne kontakty również z Norymbergą – w r. 1457 poręczał za najemników krzyżackich pochodzących z tego miasta zwolnionych przez star. malborskiego Ścibora z Ponieca spod Malborka (wykupionego wtedy przez Polaków). Handlował futrami, winem, pieprzem, ale zapewne i innymi towarami. W r. 1456 otrzymał wraz z mieszczaninem poznańskim Janem Lubickim od rady miejskiej trzyletnią koncesję na propinację win włoskich połączoną z wyłącznością korzystania z trzydniowego prawa składu na wszelkie wina włoskie przywożone do Poznania; już w styczniu 1454 dostarczał do Krakowa wino francuskie (gallicum) wartości 50 grzywien na uroczystości koronacyjne królowej Elżbiety Rakuskiej, podobnie w kwietniu t. r. dla króla przebywającego na sejmie łęczyckim (wartości 32 grzywien).
W mieście R. cieszył się znacznym mirem, czego dowodem częste powoływanie go do sądów polubownych. Zapewne w latach czterdziestych nawiązał bliższe kontakty z woj. poznańskim Łukaszem Górką. Gdy Górka w r. 1447 został star. generalnym Wielkopolski, który z urzędu miał znaczny wpływ na wybór władz miejskich Poznania, R. jesienią 1447 wybrany został po raz pierwszy na rajcę poznańskiego. Był rajcą także w kadencji następnej (1448/9), potem, za kolejnych rządów Górki w Wielkopolsce znów 1451/2, a od jesieni 1452 przez dwie kolejne kadencje roczne piastował urząd burmistrzowski. W maju 1453 brał wraz z Górką udział w tajnych rokowaniach z delegacją Związku Pruskiego, bawiącą w Poznaniu w sprawie pomocy Polski dla Związku i przyłączenia Prus do Korony. Niedługo przed wybuchem wojny trzynastoletniej rada miejska, kierowana przez R-a, została oskarżona «przez jej pewnych nieprzyjaciół» jakoby przekupiona (przez Krzyżaków?) pozostawiała przez cztery kolejne noce otworem bramy miejskie, co mogło spowodować zajęcie miasta przez wrogów. Sprawa skierowana przed sąd króla była opiniowana przez pospólstwo poznańskie, które 19 IX 1454 zaświadczyło, iż może o R-rze i jego radzie «mówić tylko dobrze», podniosło przy tym, że oskarżeni dobrze gospodarowali funduszami miejskimi. Sprawa nie była chyba już później rozpatrywana przez króla: trwał właśnie odwrót wojsk królewskich z Pomorza po przegranej bitwie chojnickiej. Dn. 27 IX t. r. stara rada wraz z R-em jako burmistrzem została obrana na nową kadencję, zabrakło jednak zatwierdzenia Ł. Górki, który przebywał w niewoli krzyżackiej. Tuż po wyborze rada została obalona przez grupę aktywnych mieszczan poznańskich z Piotrem Łukaszowym na czele, których wysoka pozycja gospodarcza nie była dotąd potwierdzona posiadaniem urzędów miejskich. Sam R. nie był zapewne głównym obiektem ataku: do nowej rady, powołanej 4 X 1454, tylko on właśnie wszedł ponownie, tym razem na stanowisko rajcy. Rajcą obrany został jeszcze na następną kadencję (1455/6), potem wchodził jeszcze do rady w l. 1460/1, 1461/2, 1463/4, 1467/8–1469/70 i wybierany był ławnikiem na kadencje 1459/60, 1462/3, 1464/5–1466/7, nigdy już jednak nie osiągnął ponownie burmistrzostwa. W sumie w ciągu 22 lat zasiadał 19 razy we władzach miejskich, co plasuje go w czołówce dysponentów władzy w Poznaniu tego czasu.
Od miasta uzyskiwał R. wówczas różne korzyści: od r. 1456 dzierżawił miejską wieś Luboń z trzema młynami, trzymał też miejski podatek od napojów alkoholowych, tzw. ungelt (1465 i od 1468). W Poznaniu miał R. kamienicę w Rynku, w jego południowej pierzei, piątą od Wrocławskiej, idąc ku Psiej (dziś nr 65). Jako jej właściciel wspomniany był od r. 1438, najpewniej była to zresztą kamienica należąca do jego żony Heleny. W pobliżu, na tyłach bloku rynkowego, posiadał dwa domki, nabyte w l. 1443 i 1444. Miał także winnicę na Nowych Ogrodach i grunty koło kościoła Św. Marcina. W r. 1461 sprzedał swój kram w Poznaniu, nie wiemy czy jedyny posiadany. Znane są zapisy przezeń czynszów na rzecz kościoła paraf. Św. Marii Magdaleny w Poznaniu (1441), szpitala trędowatych Św. Krzyża (1451) i szpitala Św. Ducha (1459). R. żył jeszcze 25 V 1470. Zmarł zapewne niedługo potem, nie pozostawiwszy potomstwa.
Przeżyła R-a wdowa Helena (żyjąca jeszcze w r. 1475); opiekował się nią bliżej nie znany siostrzeniec R-a Kasper Binder, nazywany po śmierci wuja także Rewakerem (1476), który w r. 1476 sprzedał domy, winnicę i grunty R-a.
PSB (Piotr Łukaszowy); – Gąsiorowski A., Walki o władzę w Poznaniu u schyłku wieków średnich, „Kwart. Hist.” T. 82: 1975 s. 257–65 (tu na s. 261 mylna informacja, że R. po 1455 r. nie wchodził już w skład rady miejskiej); Górski K., Przyczynek do zjazdu parczewskiego 3 VI 1453, „Roczniki Hist.” R. 17: 1948 z. 1 s. 176–8; Zaleski Z., Przemysł skórzany w średniowiecznym Poznaniu, „Kron. M. Poznania” T. 6: 1928 s. 308–9 (tu informacja, jakoby R. był kuśnierzem, co nie znajduje potwierdzenia w znanych mi źródłach); – Akta radzieckie poznańskie, Wyd. K. Kaczmarczyk, P. 1925 I wg indeksu w t. III s. 242 (numery tam wymienione oraz nr 508, 693); Stadtbuch von Posen, Wyd. A. Warschauer, Posen 1892 s. 18–25, 241; – Wypisy z miejskich poznańskich ksiąg rezygnacji 1434–1476, udostępnione przez Jacka Wiesiołowskiego.
Antoni Gąsiorowski