Bronikowski Prosper (ur. 1805), specjalista w zakresie ubezpieczeń, urodzony 17 V w Grünwalden, w departamencie królewieckim, z ojca Józefa Kalasantego. Po ukończeniu 5 klas szkoły ks. pijarów w Warszawie pracował od r. 1826 w urzędzie municypalnym w Magnuszewie. W r. 1831 wstąpił na służbę do Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu, skąd w sierpniu t. r. przeszedł do wojska, a od r. 1834 pracował w administracji gminnej; następnie w r. 1835 powrócił na 3 lata do Komisji Rządowej Przych. i Skarbu. W r. 1838 wziął urlop i z niego już nie powrócił. Był autorem najpierwszego prawdopodobnie projektu ubezpieczenia emerytalnego pracowników umysłowych w Polsce, złożonego Paskiewiczowi w r. 1844. Projekt opierał się o zasadę przymusu, łączył ubezpieczenia urzędników prywatnych i państwowych w jednej wspólnej organizacji, przewidywał rozkład składki między przedsiębiorcę i pracownika. Pobór składek obciążać miał związki komunalne, w razie bezrobocia pracownicy mieli być od składek uwolnieni, ale okres braku pracy nie był wliczany do czasu potrzebnego dla uzyskania emerytury. B. próbował obliczać koszty i wydatki ubezpieczeń, ustalał składkę na 5% zarobków i przewidywał produkcyjne użycie kapitałów w specjalnych kasach pożyczkowych (hipotecznych i lombardach). Projekt był oceniany i rozważany w ówczesnej Dyrekcji Ubezpieczeń oraz Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu. Wniosek B-go, który został odrzucony i złożony ad acta, miał tylko uboczne skutki: pobudził Komisję Rządową Przychodów i Skarbu do wysunięcia wniosku o zakładaniu gubernjalnych kas oszczędności oraz do podjęcia myśli gminnych kas oszczędności, co pchnęło do energiczniejszego zajęcia się tą sprawą przez Dyrekcję Ubezpieczeń.

Akta Rady Administracyjnej, vol. 476, oraz Krzeczkowski K, Rozwój ubezpieczeń publicznych w Polsce, t. II, cz. I, s. 471–4 i cz. II, s. 411–5 (oryginały wniosków).

Konstanty Krzeczkowski