Brodowski Samuel, h. Łada, major w regimencie buławy pol. kor. i autor wojskowy. Wstąpił do wojska ok. r. 1736. W r. 1750 był porucznikiem-audytorem w regimencie pieszym cudzoziemskiego zaciągu im. królewicza. W tym czasie przełożył na język polski krótki podręcznik służby polowej i garnizonowej feldmarszałka austr. Ludwika Andrzeja de Khevenhüller i ogłosił drukiem pt. »Ars militaris, to jest krótkie zebranie wszelkich operacyj wojennych, tak w polu, jako i w fortecach praktykowanych« (Elbląg 1750, drugie wyd. Kraków 1754). Oryginalnem dziełem B-go jest Corpus iuris militaris Polonicum, wydany w języku polskim i niemieckim w Elblągu w r. 1753. Podstawą pierwszej jego części są artykuły wojenne hetmańskie z r. 1609, a po każdym artykule następują »refleksje«, w których są podane analogiczne postanowienia innych ustaw wojskowych polskich i zagranicznych, oraz uwagi późniejszych autorów. Druga część nosi tytuł: Kancelarja wojenna, albo miscellanea regimentowe i zawiera wzory dokumentów i pism wojskowych, jak listy przypowiednie, roty przysiąg, paszporty, ordynanse królewskie i hetmańskie, dekrety, atestacje, kwity i inne formularze. O dużej erudycji autora świadczy spis dzieł, z których korzystał, obejmujący sto kilkanaście pozycyj. Kodeks B-go, aprobowany przez hetmana w. kor. i polecony do użytku w wojsku obydwóch autoramentów, był w użyciu jeszcze za Stanisława Augusta, a dzisiaj stanowi cenny przyczynek do historji prawa wojskowego. Z dawniejszych artykułów wojskowych B. znał i podał w Corpus – poza artykułami z r. 1609 – tylko jeszcze artykuły Grzegorza Chodkiewicza, Augusta II z 1698 (oba z druków) i regulamin Paca z 1746. Tymczasem w r. 1754 ogłoszono w Nieświeżu »Artykuły wojenne«, oparte na archiwum Radziwiłłów, zawierające dużo więcej tekstów takich artykułów; wtedy B., który miał powierzone od hetmana Michała Kazimierza Radziwiłła opracowanie także: Corpus iuris militaris lithuanicum, z pośpiechem wielkim, bo już w r. 1755, ogłosił (w Elblągu) drugie wydanie Artykułów wojennych; jest ono obfitsze, niż to z r. 1754, bo B. dodał w niem artykuły z r. 1698, drukowane w Corpus, oraz artykuły Władysława IV z 1634, które widocznie dopiero wtedy gdzieś znalazł. Przy wydaniu tych artykułów, które znajdowały się już w wydaniu z r. 1754, nie przedrukował ich z niego, ale sięgnął do dawniejszych druków, nawet do rękopisów, tak że dał niektóre teksty w innej redakcji, a zawsze w lepszej, staranniejszej lekcji. Dodał też indeks rzeczowy i na nowo opracowany ekscerpt z konstytucyj, wojska tyczących się. Do wydania: Corpus iuris militaris lithuanicum, o ile wiemy, nie doszło.
W archiwum podhoreckiem znalazł się rękopis trzeciej pracy B-go pt. Buława sławna w obozie i w senacie, zawierający żywoty hetmanów koronnych i litewskich do r. 1754. Uzupełnił go, przerobił stylistycznie i wydał Żegota Pauli pt. Żywoty hetmanów Królestwa Polskiego i W. Ks. Litewskiego (Lw. 1850). W dalszym ciągu swej służby wojskowej doszedł B. do stopnia majora i jako taki występuje w roili regimentu pieszego buławy pol. kor. z r. 1767. Dalsze koleje jego życia nie są znane. Żegota Pauli w przedmowie do żywotów hetmanów podaje, że ostatnie lata spędził w Podhorcach u boku swego dobrodzieja, hetmana Wacława Rzewuskiego. Nie znajdujemy go już w roili wspomnianego regimentu z r. 1773, w której natomiast jest zapisany syn jego Jan (prawdopodobnie Jan Fryderyk) w stopniu adjutanta. Konstytucja z r. 1775, stwierdzająca szlachectwo trzech jego synów, nasuwa przypuszczenie, że zmarł najpóźniej w tym roku. Herbarz Bonieckiego podaje wiadomość, że jeden z jego synów, Jan Bogumił, był w r. 1785 majorem gwardji pieszej kor., a w r. 1801 pułkownikiem w wojsku pruskiem.
Boniecki; Uruski; Górski, Hist. piechoty, 260, 262; Vol. leg., VIII 173; Kutrzeba St., Polskie ustawy i artykuły wojskowe (Archiwum komisji dla historji wojskowości w Polsce z. 3, wstęp).
Antoni Hniłko