INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Sędziwój  

 
 
2 poł. XIII - 1 poł. XIV
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sędziwój (2 poł. XIII w.), łowczy łęczycki, cześnik sieradzki, następnie kasztelan sieradzki (?).

Z tytułem łowczego łęczyckiego S. świadkowal w dokumencie Kazimierza Kondradowica, ks. kujawskiego i łęczyckiego, wystawionym w r. 1255 w Męce pod Sieradzem. Urząd ten piastował S. jeszcze w styczniu 1261, kiedy to jako asesor w sądzie książęcym rozpatrywał wraz z innymi kwestię własności wsi Bałdrzychów. Nie było go już na sesji sądowej 6 II t. r., kiedy książę wydał wyrok w tej sprawie. Wiosną lub latem 1261 rycerstwo łęczyckie niezadowolone z polityki ks. Kazimierza (m. in. przegrana wojna o kasztelanię lędzką), zmierzając do osłabienia władzy książęcej, wsparło dążenia Leszka Czarnego do usamodzielnienia się. Do uczestników buntu należał również S., o czym świadczy jego przejście na dwór Leszka Czarnego. W nowo utworzonej hierarchii sieradzkiej otrzymał urząd cześnika, z którym po raz pierwszy poświadczony jest 10 VIII 1265 jako świadek przywileju dla norbertanów z Witowa. Asystował księciu w sądach w Glinnie 30 XII t. r., gdzie potwierdzona została zamiana wsi pomiędzy arcybpem gnieźnieńskim Januszem a dziedzicami Ubysławia. Dn. 4 III 1268 w Sieradzu świadkował na dokumencie wystawionym dla norbertanek w Imbramowicach, w którym nadano immunitet sądowy dla ich wsi Brzeźno (obecnie Brzeźnio). W czerwcu 1271 S. uczestniczył w wyprawie zorganizowanej przez koalicję prowęgierską (Bolesława Wstydliwego, ks. krakowskiego i sandomierskiego, Bolesława Pobożnego, ks. wielkopolskiego, i Konrada II, ks. czerskiego) przeciwko ks. wrocławskiemu Henrykowi Probusowi, sojusznikowi króla czeskiego Przemysła Ottokara II. S. został wymieniony w liście Tomasza, bpa wrocławskiego, do Janusza, arcybpa gnieźnieńskiego, z 28 VI 1271 obok trzech innych dostojników sieradzkich: woj. Sieciecha i kaszt. Przedwoja oraz kaszt. rozpierskiego lub spicymierskiego Zawiszy – jako uczestnik posiłków sieradzkich dla ks. Bolesława Wstydliwego, które zniszczyły dobra kościelne na Śląsku.

Ostatnia wzmianka źródłowa o S-u znajduje się w falsyfikacie z XIV w., wystawionym rzekomo przez Przemysła II w Kaliszu 30 III 1278 dla klasztoru Benedyktynów św. Wawrzyńca w Kościelnej Wsi (data emendowana mechanicznie przez S. Krzyżanowskiego na 30 III 1288); itinerarium Przemysła II wyłącza jednak jego obecność w tym dniu w Kaliszu. Na liście świadków tego dokumentu, obok urzędników kaliskich, znanych z innych dokumentów z l. 1282–6, umieszczono także S-a z tytułem kasztelana sieradzkiego. Nie można wykluczyć, że urząd ten był ukoronowaniem jego kariery.

W l. 1271–3 dostrzegalny jest ruch na urzędach sieradzkich spowodowany śmiercią kaszt. sieradzkiego Przedwoja. Po S-u cześnikiem został Paweł (1276), natomiast kaszt. sieradzka nadana została Zawiszy (1273). Być może S. otrzymał wtedy jakieś dostojeństwo dworskie: konarskiego, łowczego lub stolnika. Kasztelania przypadłaby mu zatem po Zawiszy, który awansował na wojewodę (po 28 V 1279 a przed 6 IV 1285). Jest wielce prawdopodobne, że w połowie l. osiemdziesiątych XIII w. S. przebywał u boku ks. wielkopolskiego Przemysła II z uwagi na przyjazne stosunki łączące go z Leszkiem Czarnym. W lutym 1284 odbył się zjazd obu władców w Sieradzu, po którym Przemysł przystąpił do tworzenia swego stronnictwa w dzielnicach Leszka, przygotowując się do walki o sukcesję po nim.

 

Urzędnicy, II/1 s. 51, 102, 104; – Krzyżanowski S., Dyplomy i kancelaria Przemysława II, Kr. 1890 nr 92; Powierski J., Wybuch II powstania pruskiego a stosunki między Zakonem krzyżackim a książętami polskimi (1260–1261), „Komun. Mazursko-Warmińskie” 1980 s. 322–3; Szymczak J., W sprawie tzw. buntu Leszka Czarnego w 1261 r., Acta Univ. Lodziensis. Zeszyty Nauk. Uniw. Łódzkiego. Nauki Human.-Społ., S. 1, Ł. 1976 z. 4 s. 39–50; Włodarski B., Polska a Czechy w drugiej połowie XIII i początkach XIV wieku (1250–1306), Lw. 1931 s. 59–60; Zajączkowski S., Studia nad terytorialnym formowaniem ziemi łęczyckiej i sieradzkiej, Ł. 1951 s. 59; – Dokumenty klasztoru pp. Norbertanek w Imbramowicach (1228–1450), Wyd. Z. Kozłowska-Budkowa, Arch. Kom. Hist., S. II, t. 4, Kr. 1948 nr 6; Kod. Pol., I nr 49, II nr 64; Kod. Wpol., I nr 417, 611, II nr 712; Mazur Z., Studia nad kancelarią księcia Leszka Czarnego. Wr. 1975 dod. nr 1.

Alicja Szymczakowa

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Bolesław Wstydliwy

1226-06-21 - 1279-12-07
książę krakowski
 

Mikołaj Wierzynek młodszy

okolo przełomu XIII i XIV w. - 1368
kupiec
 

Wacław II Czeski

1271-09-27 - 1305-06-21
król Czech
 

Witelon (Vitelo, Witelo)

około 1230 - około 1280
filozof
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Mikołaj z Bogorii h. Bogoria

brak danych - pod koniec 1338
wojewoda krakowski
 

Otto z Pilicy (z Pilczy, Pilecki) h. Topór

XIV w. - między 2 III 1384 a 9 IX 1385
wojewoda sandomierski
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.