Sławiec z Boglewic h. Jelita (zm. ok. 1431), kasztelan czerski. Pochodził z rodu Jelitczyków, był protoplastą Boglewskich, jedynej rodziny dygnitarskiej tego rodu na późnośredniowiecznym Mazowszu. Ur. zapewne między r. 1365 a 1370, mógł być synem albo wnukiem Jana, podkomorzego czerskiego (1365–8), określanego charakterystycznym przydomkiem Jelito, wskazującym na przynależność do rodu Jelitczyków.
S. pisał się stale z Boglewic, wsi parafialnej, leżącej na skrzyżowaniu gościńców łączących książęce ośrodki ziemi czerskiej. W posiadanie Boglewic Jelitczycy weszli po r. 1343, kiedy włość ta przeszła drogą zamiany do dóbr książęcych; łączyć to można z awansem owej rodziny w hierarchii urzędów ziemi czerskiej. Odbiciem awansu była następnie fundacja kościoła paraf. w Boglewicach – może przez samego S-wca – wsparta nadaniem dziesięciny biskupiej z Ryszek w r. 1428.
S. zapewne wcześnie znalazł się w otoczeniu Janusza I, początkowo ks. warszawskiego, który objął władzę w stołecznej ziemi czerskiej w poł. r. 1381. W r. 1394 albo 1395 został chorążym czerskim. Wg ustaleń A. Wolffa S. występował jako chorąży czerski w l. 1395–1400. Dn. 29 IX 1398 był świadkiem na dokumencie Janusza I wystawionym w Warszawie. Wyróżniał się w otoczeniu księcia w ziemi czerskiej, otrzymał bowiem wkrótce urząd kaszt. czerskiego, wyprzedzając innych jego współpracowników, starszych wiekiem i urzędem. Obejmując ten urząd, drugi w hierarchi dzielnicy czersko-warszawskiej po wojewodzie czerskim, S. znalazł się w gronie najbliższych współpracowników i doradców Janusza I. Jako kaszt. czerski wystąpił w Warszawie na dokumencie Janusza I z 25 I 1401. Później został wymieniony wielokrotnie u boku księcia, uczestniczył w posiedzeniach sądowych, zwłaszcza w Czersku, w szczególnie w rokach wielkich. Zarazem utrzymywał kontakty z możnowładztwem pogranicznych terytoriów Sandomierskiego, w tym ze współrodowcami. Występował nawet jako asesor na roczkach sandomierskiego sądu ziemskiego w Radomiu, co wskazuje, że miał jakiś dział w położonych w Radomskiem posiadłościach krewniaków, bądź dzierżył nadane mu tam czasowo dobra królewskie. Zapewne brał S. udział w działaniach wojennych mazowiecko-krzyżackich, poczynając od r. 1409, zwłaszcza przy boku Janusza I, który sam uczestniczył w kampanii r. 1410. Zarazem występował jako świadek najważniejszych dokumentów książęcych: obszernego przywileju dla Starej Warszawy, regulującego stosowanie prawa chełmińskiego (Czersk, 4 VI 1413), przywileju dla ogółu szlachty ziem czerskiej i warszawskiej, regulującego opłaty sądowe i świadczenia okolicznościowe na rzecz władzy książęcej (Nowe Miasto nad Soną, 21 VI 1414), potwierdzenia uposażenia kapituły warszawskiej kolegiaty św. Jana, przeniesionej z Czerska i znacznie rozbudowanej przez Janusza I (Czersk, 5 IV 1416), przywiesił swą pieczęć do dokumentu pokoju melneńskiego z 27 IV 1422.
Na początku 1428 r. (zapewne 7 I) S. wraz z innymi dygnitarzami i urzędnikami ks. czersko-warszawskiego złożył w Warszawie hołd małoletniemu wnukowi Janusza I, Bolesławowi IV, i jego siostrze Eufemii. Było to uroczyste uznanie ich praw do stolca książęcego jeszcze za życia dziada Janusza I (zm. 8 XII 1429), stabilizowało sytuację księstwa po przedwczesnej śmierci ich ojca Bolesława Januszowica. T.r. S. wraz z Sasinem Gębą, kaszt. płockim, wystąpił w otoczeniu królewskim w Solcu nad Wisłą 14 IX. Można z tego wnosić, że obaj dostojnicy mazowieccy, zajmujący w obu księstwach pierwsze miejsce po wojewodzie, uczestniczyli wcześniej w Sandomierzu w hołdzie złożonym królowi Władysławowi Jagielle przez młodych książąt mazowieckich 8 IX i reprezentowali tam ogół dygnitarzy Mazowsza, potwierdzając związek lenny książęcego Mazowsza z państwem polskim. W grudniu 1429 S. uczestniczył w pogrzebie Janusza I, zmarłego w Czersku i pochowanego w kolegiacie warszawskiej. Prawdopodobnie odtąd wchodził w skład władz regencyjnych księstwa, działających aż do momentu uznania pełnoletności Bolesława IV. Dn. 29 VI 1431 w Czersku S. został odnotowany jako czołowy – po wojewodzie czerskim – świadek dokumentu wystawionego przez młodego Bolesława IV, zabezpieczającego na wypadek swej śmierci matce, księżnej Annie posiadanie ziemi warszawskiej tytułem dożywocia, a po niej prawa spadkowe do księstwa siostrze Eufemii i jej potomstwu. Była to zarazem wola rady książęcej; dokument opatrzono pieczęciami księcia i dygnitarzy (po pieczęciach pozostało pięć pergaminowych pasków). S. wystąpił tu zatem w roli współgwaranta dalszego istnienia księstwa. Dokument wystawiono w Czersku jako formalnej stolicy księstwa podczas uroczystości ku czci patrona kościoła czerskiego św. Piotra, sięgającej tradycją do czasu rządów Konrada I na Mazowszu czerskim; akt ten akcentował zatem wolę zachowania autonomii Mazowsza wyrażoną wspólnie przez władzę książęcą i elitę polityczną księstwa.
Równolegle do działalności politycznej S. zabiegał o powiększenie swoich dóbr, dokonując licznych transakcji majątkowych, m. in. udzielając pożyczek pod zastaw nieruchomości. Stopniowo dołączał do początkowo posiadanych dóbr (zapewne Boglewice, Boglewska Wola i Osiny) części osad sąsiednich: Ryszki, Opożdżew, Grzegorzewice; ok. r. 1421 uzyskał dla nowych dóbr prawo niemieckie z czynszem książęcym po 6 gr szerokich z włóki kmiecej; następnie nabył jeszcze części Ustanowa, Wysokiej i Jazgarzewa. Dobra te leżały wyłącznie w nieźle zagospodarowanej lewobrzeżnej części ziemi czerskiej, tworząc obszerny kompleks zwłaszcza w rejonie Boglewic nad górnym biegiem rzeczki Czarnej. Umocniły one pozycję owej linii Jelitczytków w elicie ziemi czerskiej, a także wobec znacznie uboższych szlacheckich sąsiadów; jeden z nich (Racibor z Ryszek) pozostał po sprzedaniu S-owi ziemi w jego dobrach jako kmieć, rezygnując ze swego statusu społecznego. S. zmarł po 6 VII 1431 a przed 22 IV 1432, kiedy występuje kolejny kaszt. czerski – Jakub z Białołęki.
S. był żonaty z Dorotą (zm. po 1452) nieznanego pochodzenia; w r. 1427 uzyskał wraz z żoną odpust zupełny na wypadek śmierci, a w r. 1430 uprawnienie do ołtarza przenośnego. Pozostawił córki: Jadwigę, w r. 1437 żonę Mikołaja z Dobieszkowa (?) oraz Ofkę, w r. 1452 żonę Janusza z Grodkowa (w ziemi wyszogrodzkiej), a także synów: Jana i Jakuba.
Jan był kolejno chorążym czerskim (1434–52), kaszt. czerskim (1452–61), wreszcie woj. czerskim (1462–7), pisał się z Boglewic.
Jakub był kolejno podkomorzym zakroczymskim (1451–2), chorążym czerskim (1452–60), wreszcie kaszt. (od r. 1461) i zarazem star. (od końca 1464) ciechanowskim; objął dobra Łęczeszyce (w ziemi czerskiej), nabyte wraz z bratem ok. r. 1444. W Łęczeszycach został zamordowany 5 I 1466 z inspiracji swej bezdzietnej żony Doroty, jedynej córki woj. mazowieckiego, Jana Rogali (zob.), która odziedziczyła znaczne dobra.
Boniecki, I 333 (błędy); Wolff, Studia nad urzędnikami maz., s. 284, 290 (ustalenia oparte na źródach maz. zachowanych do drugiej wojny światowej); – Kwiatkowski W., Powstanie kapituły św. Jana przy zamku książąt mazowieckich w Warszawie, W. 1938 s. 77 (właściwa data dok. 1416); Nowacki, Dzieje archidiecezji pozn., II 537; tenże, Gniazdo „Paniącząt” – Doliwów, „Mies. Herald.” T. 10: 1931 nr 7–8 s. 174–5, przyp. 32; Piętka J., Mazowiecka elita feudalna późnego średniowiecza, W. 1975 (błędy); Potkański K., Ród Nagodziców, w: tenże, Pisma pośmiertne, Kr. 1924 II 214–15 (dot. synów); – Bullarium Pol., IV nr 1863, 2489, V 49; Cod. Regni Pol. et M. Duc. Lit., IV nr 90; Iura Masoviae terrestria, W. 1972 I nr 63, 75, III s. 245; Kod. maz. (Lubomirskiego), nr 151, 164, 167; Księga ziemi czerskiej, Wyd. J. T. Lubomirski, W. 1879 Wstęp s. XXV, LVI, LVII, XCIX, nr 43, 131–2, 200, 320, 375, 400, 432–5, 457, 460, 538, 546–7, 553, 561, 569, 689, 713, 716, 722, 726–7, 744, 763, 787, 803–4, 810, 814–15, 821–2, 825, 830, 840–2, 856–7, 861–2, 867, 869, 880–1, 889, 899–900, 909, 956, 1090–1, 1155, 1157, 1163, 1165, 1190, 1205–6, 1242, 1272–23, 1322, 1422, 1431, 1533, 1536–9, 1557, 1566, 1628, 1641, 1644, 1655, 1848–9, 1872, 1884, 1917, 1993, 2009, 2048; Pomniki Prawa [AGAD], W. 1918–30 V–VI (wg indeksu), VI nr 160; Przywileje Starej Warszawy, nr 8; Zapiski sąd. sandom., nr 1697, 1746; Zbiór dok. mpol., I nr 258, 264, V nr 1372; – AGAD: dok. perg. 816, Arch. Potulickich z Obór, poszyt perg.-pap. 1a, Metryka Kor. t. 3 k. 3, 3v., 4, 5, 5v., 7v., 10v., 13v., 14v., 17, 18v., 23, 25v., 29v., 42, 42v., 43–43v., 52v., 54v., 60v., 66v., 71v., 74v., 77, 77v., 78v., 84v., 85v., 94, 97, 99v., 100v., 104, 104v., 121, 122v., 125v., 201–201v., t. 4 k. 129v., t. 6 k. 103v.–104v.; IH PAN Pracownia Atlasu: Kartoteka Słown. Hist.-Geogr. Mazowsza w Średniowieczu (ziemia czerska); – Mater. do spisu urzędników maz., do r. 1526 w posiadaniu autora.
Kazimierz Pacuski