INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Spytek Jarosławski (z Tarnowa, z Jarosławia) h. Leliwa      Spytek Tarnowski-Jarosławski, zm. 1444, Starosta Lwowski, fragment drzewa: Laurea sive arbor Tarnoviana in auspicatiss. Casimiri Comitis Tarnovii natalitiis - plik: POLONA.pl

Spytek Jarosławski (z Tarnowa, z Jarosławia) h. Leliwa  

 
 
1 poł. XV w. - 1444
Biogram został opublikowany w latach 1964-1965 w XI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Jarosławski Spytek (pisał się Spytek z Tarnowa, po śmierci zwany Spytkiem z Jarosławia) h. Leliwa (zm. 1444), starosta lwowski. Trzeci, najmłodszy syn Spytka z Tarnowa, woj. sandomierskiego, i Sandochny ze Zgłobienia. Zarówno jak i starsi bracia, pisał się czasem z Tarnowa. Jako dworzanin król. pociągnął w r. 1440 z królem Władysławem na Węgry. Na wyjezdnym w Krakowie «w uznaniu pilnych służb» dostał zapis 200 grzywien na starostwie leżajskim, a w Budzie w sierpniu t. r., już po koronacji, król powiększył mu ten zapis o dalsze 600 grzywien. Było to niewątpliwie zabezpieczenie pożyczek, którymi J. go wspomagał. Wiosną lub z początku lata 1441 r. przybył J. do kraju i tu, zapewne w związku ze staraniami króla o wydatniejszą wojskową i pieniężną pomoc z Polski, mobilizował i własne środki finansowe. Mianowany został wtedy krótko przed 14 VII, po śmierci brata Rafała, starostą lwowskim. Sprawował ten urząd przez półtora roku. Jeszcze 11 I 1443 r. widzimy go jako starostę na rokach lwowskich, ale starostą gen. ziem ruskich, a więc lwowskim, już 31 VIII 1442 r. pisał się Piotr Odrowąż, woj. ruski, toczyła się więc widocznie walka o ten urząd. Ostatnią wzmiankę o J-m jako o staroście znajdujemy 1 II 1443 r. i dopiero od marca t. r. na urzędzie tym wymieniany jest wyłącznie Odrowąż. J. w okresie swego urzędowania tylko dorywczo dojeżdżał do Lwowa, zajęty własnymi, a może i królewskimi sprawami pieniężnymi. Pozastawiał, co się dało, i to nie tylko z dóbr własnych, ale i dzieci zmarłego brata Rafała, którymi się opiekował. W ściąganiu zewsząd gotowizny nie oglądał się zbytnio na przywileje mieszkańców i wracał na Węgry na pewno nie z próżnymi rękami. W Budzie 14 VIII 1443 r. uzyskał prawo składu dla Jarosławia. Nie wiemy, czy brał udział w pierwszej wyprawie przeciwko Turkom jesienią 1443 r. Zimą z r. 1443 na 1444, kiedy król wrócił do Budy, ostatni raz jeździł do Polski, zapewne znów po pieniądze. Widzimy go u boku królewskiego 21 i 22 IX 1444 r. w obozie pod Orsową w czasie przeprawy przez Dunaj. W bitwie pod Warną 10 XI zaginął bez wieści. Najprawdopodobniej poległ, ale rodzina sądziła, iż dostał się do niewoli, i jeszcze w r. 1447 król Kazimierz pisał do Hunyady’ego prosząc o pomoc w odnalezieniu go. Kiedy w r. 1451 bratankowie jego robili działy, uczynili zastrzeżenia na wypadek powrotu stryja.

Na węgierskim dworze króla Władysława przebywali też i starsi bracia J-ego: Rafał, dworzanin król. od r. 1437, kasztelan wojnicki ok. 1439 r., starosta lwowski w r. 1440; w lutym 1441 r. w Ostrzyhomiu pożyczył królowi 100 grzywien. Umarł t. r., zapewne 21 V, w czasie sprawowania sądów starościńskich we Lwowie. Kolegium Większemu Akad. Krak. legował 300 zł., które w XVI w. przyczyniły się do rozbudowy budynku biblioteki. Drugi z wojewodziców sandomierskich, Jan, też dworzanin król., bawił na Węgrzech wiosną 1441 r., kiedy pożyczył królowi poważną sumę 2 200 zł. węg. Nie żył 8 III 1442 r. Może umarł na obczyźnie.

W r. 1436 wojewodzice przeprowadzili działy ze swymi stryjecznymi braćmi z Tarnowa, uprawniając stan rzeczy istniejący faktycznie za życia ich ojca i stryja. Zostały więc przy nich miasta: Jarosław i Przeworsk z wsiami, Podhajczyki z wsiami w ziemi przemyskiej, Zgłobień z wsiami w ziemi sandomierskiej, miasto Bełżyce z wsiami w pow. lubelskim, Wadów w pow. krakowskim i królewszczyzna Leżajsk z wsiami. W działach przeprowadzonych następnie już między sobą Spytek i Jan wzięli dobra jarosławskie, Rafał – przeworskie.

 

Słow. Geogr., V 194; Niesiecki; Paprocki; Żychliński, VI; Maleczyński K., Urzędnicy grodzcy i ziemscy lwowscy, Lw. 1938; – Barycz, Historia UJ; Dąbrowski J., Władysław Jagiellończyk na Węgrzech, W. 1922; „Spraw. Kom. Hist. Sztuki AU” T. 5: 1896 s. 179, 180; – Akta Grodz. i Ziem., III, V, VI, VIII, X, XIII, XIV; Arch. Sanguszków, II; Cod. epist. saec. XV, II; Długosz, Opera, V; Materiały archiwalne, Wyd. A. Prochaska, Lw. 1890 s. 84, 85, 86; Mon. Pol. Hist., VI; Nakielski S., Miechovia, Kr. 1634 s. 426; Starod. prawa pol. pomn., II nr 2717, 3078, 3079, 3456; – B Czart.: rkp. 23 s. 11, 59, Terr. Przeworsc. 16 k. 416–21.

Włodzimierz Dworzaczek

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 
 

Andrzej

2 poł. XIV w. - przed początkiem 1459
biskup łucki
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.