INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Stanisław Całowański  

 
 
1615 - lipiec 1690
Biogram został opublikowany w 1937 r. w III tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Całowański Stanisław (ur. ok. 1615 † 1690), biskup sufragan płocki, ur. w Całowaniu pow. garwolińskiego, syn Wojciecha, h. Pobóg i Zofii z Mniewskich, h. Ogończyk. Gdzie kształcił się, nie wiadomo. Miał tytuł sekretarza J. Kr. M. Popierał go królewicz Karol Ferdynand, biskup płocki. Prezentowany przez Jana Duczymińskiego, sędziego z. zakroczym., starostę pułtuskiego, a więc pośrednio przez bpa, na kanonię płocką »fundi Gniazdowo«, gdzie zainstalował się w r. 1641. Posłował kilkakrotnie z wyboru kapituły na sejmiki w Raciążu, jako trybunalista na trybunał koronny, i dwukrotnie, 1658–9 i 1682–90, stał na czele konsystorza płockiego jako wikariusz biskupi i oficjał gen. płocki. W ll. 1644–1658, w szczególnie ciężkim okresie najazdu szwedzkiego był prokuratorem kapitulnym. Na kapitule gen. 9 IX 1655 w Czerwińsku C. zdał sprawę z wywiezienia kosztowności i archiwum kap. Gdy do Płocka wkroczył pułkownik szwedzki Izrael, na donos jakiegoś żyda uwięziony wraz z dwoma innymi kanonikami pod pozorem, jakoby poddani kapituły zabili kilku Szwedów. Za wstawiennictwem Stan. Worowskiego, partyzanta szwedzkiego został uwolniony. Zaledwie kilku kanoników miał C. w Płocku do narad »privatim« w tych ciężkich czasach, kiedy coraz to inne oddziały wojsk najeźdźczych i własnych rabowały i paliły wsi kapitulne oraz wyciskały kontrybucje wojenne (szczególnie luty 1657). Wskutek ciężkich warunków a szczególnie braku pieniędzy na cele kontrybucji nie dotrwał do końca, mimo to, zarówno skarbiec jak i archiwum tylko dzięki przezorności C-go, i osobistej jego ofiarności ocalały. Oceniając to, biskup Jan Gembicki postarał się dla C-go o probostwo kapitulne kruszwickie i o stanowisko »białego proboszcza« u norbertanek płockich (1657), a nadto mianował go swym wikariuszem gen. i oficjałem płockim. Kłopoty nowe z zarządem dużego klasztoru (przeszło 50 zakonnic i pensjonat wychowawczy dla dziewcząt) w Płocku oraz z doprowadzeniem do porządku 24 rozrzuconych po różnych miejscach wiosek norbertańskich, opustoszałych podczas wojny i zarazy, były tak znaczne, że »biały proboszcz« zrzekł się 9 IX 1658 urzędu prokuratora kapituły, oficjalstwa w konsystorzu płockim, odbył roczny nowicjat i złożył śluby zakonne. Kapituła, w uznaniu jego zasług, zwróciła się w r. 1659 do Rzymu z prośbą, by C. przy swym białym habicie norbertańskim mógł zatrzymać i kanonię płocką. Po Z. Czyżowskim bp Gembicki powołał C-go na bpa lacedemońskiego i sufragana płockiego. Ponieważ norbertanki lękały się, by biskupi nie pozbawili ich wolnego wyboru »białego proboszcza« z pośród zakonników norbertańskich oraz by nie weszło w zwyczaj powierzanie tej godności przez fikcyjne wybory sufraganom płockim, wobec tego zwróciły się do Rzymu z prośbą o pozwolenie na wybór nowego przełożonego. C. sam ustąpił z probostwa i oddał się pracy pasterskiej w diecezji. 1672–3 był deputatem diecezji płockiej na trybunał koronny. W r. 1674 został wybrany na wniosek bpa Gembickiego przez kapitułę jednogłośnie archidiakonem płockim. Po przejściu bpa Bonawentury Madalińskiego do Włocławka C. 8 VIII 1681 wybrany został jednogłośnie na administratora diecezji »sede vacante«. W roku następnym nowy biskup płocki Stan. Dąbski mianował sufragana C-go swym wikariuszem gen. i oficjałem w konsystorzu płockim. Zmarł w początkach lipca 1690. Zapisał katedrze 20 tys. złp. Wskutek błędnego rozwiązania liter: S. C. D. G. E. L. E. D. P. C-mu niesłusznie przypisano piękny pastorał, przechowany w skarbcu katedralnym; jest to bowiem, jak świadczą akta kapitulne oraz herby Kotwicz i Topór, pastorał po biskupie Andrzeju Krzyckim (1527–35), odnowiony przez bpa sufragana Zygm. Czyżowskiego, dziekana płockiego.

 

Akta kapituły płockiej, vol. 86–13 z l. 1627–1700, oraz Acta curiarum Plocensis et Pultoviensis w Arch. Diec. Płockim, a nadto różne notatki autora ze źródeł archiwalnych, np. z metryk parafialnych, ksiąg wizytacyjnych itp.; Nowowiejski J., Płock, monografia hist., wyd. 2, Płock 1931; Załęski St. ks., Jezuici w Polsce, Kr. 1905, t. IV, cz. III, s. 1072 i n.

Ks. Władysław Mąkowski

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 

Ludwika Maria Gonzaga

1611-08-18 - 1667-05-10
królowa Polski
 

Jan Wężyk

1575 - 1638-05-27
prymas Polski
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.