Kozłowski Stanisław Gabriel, pseud. Adam Flis, Stanisław Brochwicz (1860–1922), dramatopisarz. Ur. 18 II w Warszawie, syn Franciszka, właściciela fabryki powozów. W Warszawie ukończył w r. 1880 gimnazjum realne, a następnie studiował chemię na politechnice w Rydze. Studiów tych, sprzecznych z jego humanistycznymi zainteresowaniami, a podjętych pod wpływem pozytywistycznych nastrojów, nie ukończył. Powrócił do Warszawy, gdzie pracował jako urzędnik w Tow. Ubezpieczeń «Przezorność» oraz jako nauczyciel matematyki w prywatnych szkołach. W r. 1886 otrzymał za dramat historyczny z czasów Władysława Łokietka Albert, wójt krakowski pierwszą nagrodę na zorganizowanym przez redakcję „Gazety Polskiej” konkursie dramatycznym im. Wojciecha Bogusławskiego. Wynik konkursu nie zyskał jednak aprobaty części prasy i środowiska literackiego, m. in. z gwałtowną krytyką dramatu K-ego i decyzji jury wystąpił Bolesław Prus w artykule: „Albert, wójt krakowski i dramatyczny sąd konkursowy” („Kraj” 1886 nr 34–6, przedruk.: „Pisma”, W. 1950 XXIX). Tekst dramatu został wydany osobno w Warszawie w r. 1887; do wystawienia w teatrze nie doszło jednak ze względu na sprzeciw cenzury (prapremiera odbyła się w Krakowie w r. 1902 i zakończyła się niepowodzeniem). Natomiast przychylnie zostały przyjęte i zyskały pewien rozgłos dwa następne dramaty K-ego Esterka vel Kazimierz Wielki i Esterka (prapremiera Kraków 1887, druk. W. 1897) oraz Turniej, którego akcja rozgrywała się we Włoszech w epoce renesansu (druk. W. 1897 i w t. r. premiery w Warszawie i Krakowie).
W następnych latach K. napisał jeszcze około trzydziestu sztuk, o tematyce zaczerpniętej przeważnie z historii polskiej bądź powszechnej, m. in. zgrabną komedię Diana (1901), w której występował ks. Józef Poniatowski z okresu zabaw w pałacu «Pod Blachą», oraz melodramat Pod okrętem (1904), odtwarzający codzienne życie Warszawy w latach trzydziestych XIX w. Sztuki K-ego, zwłaszcza późniejsze, nie reprezentowały wysokiego poziomu artystycznego i były na ogół surowo oceniane przez krytykę, ale ze względu na efekty widowiskowe cieszyły się współcześnie powodzeniem u publiczności teatralnej. Popularność zawdzięczały one również względom patriotycznym; wskrzeszanie na scenie w okresie niewoli przeszłości narodowej już z góry miało zapewnione przychylne przyjęcie. Poza dramatopisarstwem K. zajmował się również krytyką literacką, m. in. ogłosił «szkice krytyczne» o trylogii Sienkiewicza (W. 1900) i twórczości Konopnickiej (W. 1901). W ostatnim okresie życia zdradzał objawy choroby umysłowej. Popełnił samobójstwo w Nałęczowie 2 I 1922 r.
K. był żonaty z Zofią Bogusławską, córką wybitnego krytyka teatralnego Władysława. Córką K-ego jest Hanna Małkowska, aktorka, profesor Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Łodzi.
Korbut, (mszp. nowego wyd. w IBL PAN); W. Enc. Ilustr.; – Chmielowski P., Nasza literatura dramatyczna, Pet. 1898 II 495–515; Kotarbiński J., Tragedie autorów, „Kur. Warsz.” 1922 nr 68 (przedruk, w: Ze świata ułudy, W. 1926 s. 229–36); tenże, Z kroniki żałobnej, „Scena Pol.” 1922 nr 1/2; Lorentowicz J., Dwadzieścia lat teatru, W. 1929 s. 342–82; Łuniński E., Od Bałuckiego do Kozłowskiego, „Świat” 1922 nr 2; R[abski] W., S. K. (Wspomnienie pośmiertne), „Kur. Warsz.” 1922 nr 4; – „Świat” 1922 nr 2 (nekrolog, fot.); „Tyg. Ilustr.” 1922 nr 4 (nekrolog, fot.); – Informacje córki Hanny Małkowskiej.
Roman Taborski