Kurozwęcki Stanisław (zwany też Krzepickim) h. Róża (Poraj), (zm. 1518), starosta wieluński i tenutariusz krzepicki. Był jedynym synem Dobiesława, wojewody lubelskiego i sandomierskiego (zob.), i Elżbiety Tarnowskiej. W r. 1497 układał się K. ze stryjenką, wdową po Janie z Kurozwęk, Anną Tarnowską, o spłatę wiana. W r. 1498 otrzymał od króla zapis 500 fl. węgierskich na starostwie wieluńskim, w r. 1502 K., wraz z krewnymi, odzyskał spadek po stryju Piotrze (zob.), podskarbim, skonfiskowany przez Jana Olbrachta, zwrócony Kurozwęckim przez króla Aleksandra. K. otrzymał wówczas 2 385 fl. węgierskich, zabezpieczonych na Krzepicach i Kłobucku z przynależnymi wsiami. T. r., po licznych tarciach i procesach, przeprowadził K. dział dóbr z matką, której pozostawił Rawałowice i Goszyce w pow. proszowickim. W r. 1504 otrzymał prawo wybicia z własnego srebra 1800 fl. w mennicy królewskiej na swoje potrzeby, być może w związku z planowanym wyjazdem za granicę, na który w r. 1505 otrzymał zezwolenie królewskie, aby w innych krajach mógł «uczyć sie sztuki wojennej». W r. 1511 zabezpieczył żonie swej Zofii, córce Andrzeja Zborowskiego, 2 000 fl. posagu i wiana na 14 wsiach w woj. sandomierskim, a w rok później zeznał dług 400 fl. węgierskich na rzecz Jana Rechemberka z Borowa. Źródła nie ujawniają szerszej działalności politycznej K-ego. Wiadomo jedynie, że jako starosta wieluński i krzepicki odpowiadał za bezpieczeństwo tej części Królestwa i strzegł swobodnego przewozu towarów do Wrocławia i innych miast śląskich oraz stamtąd do Polski. Sam zresztą prowadził handel z kupcami śląskimi (zwłaszcza eksport wołów) i podtrzymywał stosunki z finansistami krakowskimi.
K. posiadał wielką fortunę w dobrach ziemskich i gotówce. Należały do niego wsie: w pow. wiślickim Szaniec, Młyny, Mikułowice, Skorzów, Kozina, Borzykowa, Zbrodzice, Skarysławice, Słabkowice, Zakrzów, Skrzypiów, Michałów, Brylczyn, Zagajów; w pow. sandomierskim Baranów, Przewóz, Suchorzów, Skopanie, Gołego Wola, Wojków, pół Dymitrowa; w pow. proszowickim Mydlniki i Rząska k. Krakowa oraz Rawałowice i Goszyce. Testamentem z 8 II 1518 r. wyznaczył opiekunów jedynej córce Barbarze (później żona Andrzeja Górki); polecił z sum, jakie posiadał na Krzepicach, m. in. ufundować w kaplicy Kurozwęckich (dziś Potockich) w katedrze na Wawelu jednego kleryka, który modliłby się za testatora; żonie zapisał 1000 fl. Po wykonaniu legatów i spłaceniu długów ojca i własnych resztę z sum krzepickich nakazał podarować królowi, jak też zwrócić królewszczyzny radomską i wieluńską. Żona otrzymała złoty łańcuch, inne klejnoty, suknie i konie; księgozbiór, o którym nic niestety bliżej nie wiadomo, darował Mikołajowi Jaszowskiemu, dziekanowi wieluńskiemu. Zmarł tegoż 1518 r. Wdowa wyszła za mąż za Hieronima Szafrańca, starostę chęcińskiego.
Boniecki; Dworzaczek, Genealogia; Fedorowicz, Dostojnicy i urzędnicy; – Finkel L., Elekcja Zygmunta I., Kr. 1910; Kozierowski S., Ród Porajów-Różyców, „Roczn. Tow. Herald.” T. 9: 1928–9 [druk. Lw.] 1930 s. 160; Piekosiński F., O monecie. i stopie menniczej w Polsce w XIV i XV w., Rozpr. AU Wydz. Hist.-Filoz., Kr. 1878 IX 263; – Acta capitulorum, III; Arch. Sanguszków, V 101–4; Corpus Iuris Pol., III 165, 190; Inventarium omnium et singulorum privilegiorum… in archivo Regni… confectum 1682, Ed. E. Rykaczewski, Lutetiae Parisiorum–Berolini–Posnaniae 1862; Liber quitantiarum Alexandri regis ab a. 1502 ad 1506, Wyd. A. Pawiński, W. 1897, Teki Pawińskiego, I; Matricularum summ., II, III, IV; Starod. Prawa Pol. Pomn., VI 84–5.
Feliks Kiryk