INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Stanisław Pilecki, zw. Ocicem, h. Leliwa      Wzmianka o Stanisławie de Pilcza, Staroście Sanockim - LL 5, k. 156 - AGAD - źródło kopii cyfrowej: agadd.home.net.pl - rubrykacja iPSB.

Stanisław Pilecki, zw. Ocicem, h. Leliwa  

 
 
Biogram został opublikowany w 1981 r. w XXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Pilecki Stanisław, zwany Ocicem, h. Leliwa (zm. 1523), dworzanin królewski; podkomorzy przemyski, starosta sanocki i zamechski. Był najmłodszym synem Oty (Ottona) Pileckiego, podkomorzego lubelskiego, i Anny z Szamotulskich, bratem Mikołaja Ocica (zob.). Przed r. 1509 został dworzaninem królewskim. Wg opinii ówczesnych wyróżniał się wśród dworzan królewskich niepospolitą urodą, starannym wykształceniem, ogładą towarzyską, biegłością w rzemiośle rycerskim, głęboką pobożnością, a przykładem uczciwości świecił całemu dworowi. Cieszył się też szczególnymi względami Zygmunta Starego. W r. 1509 P. wziął udział w sejmie piotrkowskim, na którym na jego prośbę król zwolnił mieszczan Łańcuta od czopowego. Dn. 15 I 1510 został mianowany podkomorzym przemyskim. Na lutowym sejmie piotrkowskim w r. n. świadkował na akcie nadania ziemi wiskiej księżnie mazowieckiej Annie. T. r. król mianował P-ego jednym z komisarzy do rozpatrywania sporów granicznych na Rusi. W styczniu 1512 przebywał przy królu w Krakowie i za zasługi uzyskał stację królewską z trzymanej przezeń zastawem tenuty zamechskiej; następnie wziął udział w wyprawie przeciw Tatarom i zasłużył się w bitwie pod Wiśniowcem (28 IV). W t. r. został sekretarzem królewskim i był posłem na synod łęczycki, na którym w imieniu króla wygłosił obszerną mowę, a ponadto miał zlecone poufne rozmowy z najwyższymi dostojnikami kościelnymi. Wziął udział w wojnie moskiewskiej i wyróżnił się w bitwie pod Orszą, następnie towarzyszył królowi na sejm krakowski 1515 r., a później na kongres wiedeński. Dn. 24 XII 1515 w Sandomierzu uzyskał od króla przywilej na targ roczny w Łańcucie, następnie udał się z nim na Litwę. Dn. 18 I 1516 w Brześciu Lit. Zygmunt nadał mu starostwo sanockie za roczną opłatą 750 grzywien. T. r. P. wydał instrukcję dla poborców podającą przepisy, jak postępować wobec tych, którzy nie płacą uchwalonych na sejmie podatków. W styczniu r. n. król rozliczył go z dwuletniej dzierżawy starostwa sanockiego, a później P. wziął udział w obradach sejmu krakowskiego. Sejm mianował go komisarzem do rozpatrywania sporów granicznych; świadkował nadto na ordynacji w sprawie sądownictwa nad Ormianami. Wraz ze swoim orszakiem uświetnił powitanie Bony Sforzy przed Krakowem i wziął udział w uroczystościach ślubnych. W sierpniu t. r. król zlecił P-emu sporządzenie do 24 VIII zestawienia szkód wyrządzonych przez Węgrów poddanym Królestwa. W r. 1519 dostał od króla 100 zł z dochodów starostwa sanockiego. Brał udział w sejmie bydgoskim 1520 r., a następnie zasłużył się w bitwie pod Chojnicami (28 XI). Za wojnę pruską i inne zasługi król nadał mu w dożywocie starostwo sanockie za roczną opłatą 1 200 złp., potwierdził przywileje Władysława Jagiełły z r. 1420 na dobra łańcuckie, a ponadto zezwolił mu wykupić młyn krośnieński z rąk młynarza Macieja.

Przed r. 1508 P. podzielił z braćmi majątek, z którego przypadł mu klucz sośnicki i dobra łańcuckie, z tym, że na tych ostatnich matka otrzymała dożywocie. Po śmierci brata Andrzeja uzyskał także część jego dóbr. W r. 1518 kupił za 200 zł od Adama Radzimińskiego i jego żony Anny Melsztyńskiej plac w Krakowie naprzeciw klasztoru Św. Andrzeja. W r. n. kupił od Pieniążków plac naprzeciw kościoła Św. Marcina, między swoim domem a domem kanonika krakowskiego Jana Solomona. Dn. 21 XII 1520 na sejmie bydgoskim zapisał kasztelanowi sandomierskiemu Mikołajowi Szydłowieckiemu 2 200 złp. na swej wsi Kraczkowej Woli w pow. przeworskim. Zygmunt Stary w liście do papieża Leona X i do kardynała protektora Polski polecał prośbę swych dworzan Stanisława i Mikołaja Pileckich w sprawie jubileuszu dla kościoła w Łańcucie i przeniesienia tamtejszej parafii do klasztoru Dominikanów, ufundowanego w r. 1492 przez stryja Stanisława.

W styczniu 1522 P. był na sejmie piotrkowskim. W drodze powrotnej w Radomiu król dał kolejne dowody łaski i życzliwości dla P-ego: nadał mu w dożywocie dochodowy młyn słodowy w Krośnie, zapisał mu 300 grzywien na innym młynie krośnieńskim, zezwolił mu wykupić z rąk posesorów kilka wsi w ziemi sanockiej, a wreszcie zapisać czynsz z młynów krośnieńskich wybranej przez siebie altarii. Dn. 1 II 1523 przebywał przy królu w Krakowie, później znów pojechał do Sanoka i Przemyśla, wracając stamtąd zatrzymał się w Tarnowie, skąd wyruszył do Krakowa i 13 IV t. r. zginął skutkiem nieszczęśliwego upadku z konia. Bardzo boleśnie dotknęła króla przedwczesna śmierć rokującego wielkie nadzieje dworzanina i ulubieńca. Andrzej Krzycki poświęcił P-emu osobne epitafium («In mortem subitam Stanislai Pilecki capitanei Sanocensis, aulici regii»), w którym podnosił cnoty i zalety zmarłego.

Dn. 6 VII 1512 w Krakowie P. zobowiązywał się zapłacić 200 zł Feliksowi z Żelenki, star. łukowskiemu, za szubę z białego adamaszku, podbijaną futrem sobolowym, w terminie dwóch tygodni po swoim ożenku. Brak jednak danych o dojściu do skutku małżeństwa i o żonie, którą prawdopodobnie miała być Szydłowiecka. P. zmarł bezpotomnie, a jego majątek odziedziczył brat Mikołaj.

 

Słown. Geogr., V 581; Dworzaczek; – tenże, Leliwici Tarnowscy, W. 1971; Hartleb K., Jan Zambocki dworzanin i sekretarz JKM., W. 1937, Rozpr. Hist. Tow. Nauk. Warsz., t. 20 z. 1; Pociecha W., Królowa Bona, P. 1949–58 I–II; – Acta Tom., II–VI, IX; Akta grodz. i ziem. VIII, XIX; Arch. Sanguszków, V; Corpus iuris, III; Cricii A. Carmina, Wyd. K. Morawski, Kr. 1888; Instrukcja starosty sanockiego w sprawie wybierania podatków, Wyd. F. Bostel, „Kwart. Hist.” R. 5: 1891 s. 834–6; Iura Masoviae Terrestria, Wyd. J. Sawicki, W. 1973 II nr 194; Matricularum summ., III–IV; Mon. Pol. Hist., III; Script. Rer. Pol., IV 21, VI 160; Źródła Dziej., XVIII 107; – Arch. Państw. w Kr.: Castr. Crac., t. 36 s. 52.

Franciszek Sikora

 

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

walki z Tatarami, rodzeństwo - 3 (w tym 2 braci), zjazd Jagiellonów z cesarzem 1515, urzędy ziemskie przemyskie, walki z Moskwą, dwór króla Zygmunta I Starego, posiadanie domu w Krakowie, starostwo sanockie (Woj. Ruskie), herb rodu Leliwów, komisarstwo królewskie, ślub Zygmunta I z Boną 1518, walki z Krzyżakami, dobra w Ziemi Przemyskiej, sejm 1515, krakowski , dobra w Woj. Ruskim, towarzyszenie królowi w podróżach, bitwa pod Orszą 1514, bitwa pod Wiśniowcem 1512, wojna litewsko- moskiewska 1512, królewszczyzny w Woj. Ruskim, dobra łańcuckie, działy spadkowe XVI w., brat - starosta w Woj. Ruskim, matka - Szamotulska, matka - kasztelanka kaliska, brat - Kasztelan Bełski, stryj - Kasztelan Biecki, wuj - dyplomata, sejm 1510, piotrkowski, stryj - starosta w Woj. Ruskim, brat - dworzanin królewski, ojciec - urzędnik ziemski lubelski, wuj - Kasztelan Kaliski, wuj - Wojewoda Poznański, wuj - Kasztelan Gnieźnieński, stryj - Kasztelan Wiślicki, stryj - Wojewoda Sandomierski, ojciec - starosta w Woj. Ruskim, stryj - Kasztelan Sądecki, klasztor Dominikanów w Łańcucie, kościół parafialny w Łańcucie, wuj - Kasztelan Międzyrzecki, matka - kasztelanka poznańska, witanie królowych w kraju, matka - starościanka wielkopolska, brat - Kasztelan Lwowski, wuj - Wojewoda Kaliski, rodzina Pileckich (z Pilicy, Pilcy, Pilczy) h. Leliwa, sprawa przynależności Ziemi Wiskiej, stryj - Wojewoda Ruski, wuj - starosta w Woj. Poznańskim, sejm 1509, piotrkowski, sejmy XVI w. (1 poł.), sejm 1520, bydgoski, sejm 1518, krakowski, brat - komisarz królewski, stryj - komisarz królewski, matka - starościanka gdańska, matka - starościanka pomorska, odbicie Chojnic 1520, śmierć po upadku z konia, osoby z dzieł Andrzeja Krzyckiego, utwory żałobne ku czci, brak dzieci (osoby zm. do 1600), wuj - kanonik poznański, wuj - starosta w Woj. Ruskim, wojna z Krzyżakami 1519-1521
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Chmura tagów

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Zygmunt I Stary

1467-01-01 - 1548-04-01
król Polski
 

Fryderyk Jagiellończyk

1468-04-27 - 1503-03-14
prymas Polski
 

Maciej Drzewicki h. Ciołek

1467-02-22 - 1535-08-22
prymas Polski
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Stanisław Spławski h. Leliwa

brak danych - 1569 (między 13 II a 24 IV?)
kasztelan międzyrzecki
 

Jan z Głogowa

ok. 1445 - 1507-02-11
polihistor
 

Jan Bajer

XV w. - po 1531
drukarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.