INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Stanisław Walenty Strugarek     

Stanisław Walenty Strugarek  

 
 
1911-03-21 - 1965-11-21
Biogram został opublikowany w latach 2006-2007 w XLIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Strugarek Stanisław Walenty, pseud. i krypt.: Kaczmarek, (st.st.), St. Str., (str.) (1911–1965), pisarz, dziennikarz, aktor radiowy.

Ur. 21 III w Poznaniu, był synem Walentego, robotnika, powstańca wielkopolskiego, i Marii z Maciejewskich.

S. uczył się od r. 1926 w Państw. Seminarium Nauczycielskim im. Ewarysta Estkowskiego w Poznaniu. Po jego ukończeniu w r. 1930 pracował jako nauczyciel w poznańskich szkołach: Prywatnym Gimnazjum Humanistycznym im. Adama Mickiewicza i szkole ćwiczeń przy Prywatnym Seminarium Nauczycielskim Żeńskim im. Juliusza Słowackiego. Równocześnie dokształcał się na Uniwersyteckich Kursach Pedagogicznych. W l. 1932–3 był słuchaczem Studium Dramatycznego przy Teatrze Polskim oraz uczył się dykcji u aktora tego teatru, Zygmunta Noskowskiego. Odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Piechoty w Zambrowie (1933–4). W r. 1935 opublikował powieść dla młodzieży Starzec w błękitnym mundurze (P.), a w r.n debiutował na antenie ogólnopolskiej Polskiego Radia słuchowiskiem pt. Tomek, poświęconym T. A. Edisonowi. W audycjach radiowych Jerzego Gerżabka i Stefana Balickiego występował w charakterystycznej roli Póna Kaczmarka. Przygotowywał słuchowiska dla dzieci i młodzieży oraz cykl audycji rozrywkowych „Trójka Poznańska”. Napisał też dwie sztuki dla teatru marionetek: Sen Tadzika i Kubuś wędrowiec (premiera w Poznańskim Teatrze Marionetek, 2 VII 1945). W l. 1936–9 był redaktorem odpowiedzialnym „Kroniki Stołecznego Miasta Poznania”, a w l. 1937–9 czasopisma pedagogicznego „Siewca”.

Podczas kampanii wrześniowej, zmobilizowany jako oficer rezerwy do Armii Poznań, uczestniczył S. w bitwie nad Bzurą (9–22 IX 1939), gdzie dostał się do niewoli. Jako jeniec Oflagu II C w Woldenbergu (Dobiegniewie), założył w marcu 1941 teatrzyk kukiełkowy, którego dyrektorem był Marian Paluchowski. Opracował dla teatrzyku 14 przedstawień (m.in. Walczyk Warszawy) i kierował ponad 400 spektaklami, z muzyką Jerzego Młodziejowskiego oraz występował w nim jako aktor. Po wyzwoleniu obozu wrócił w lutym 1945 do Poznania. Od 22 III t.r. współorganizował tam «Czwartki Literackie». Dn. 27 III został kierownikiem Oddz. Kultury i Sztuki Zarządu Miejskiego. Współorganizował t.r. pismo „Zdroje Sztuki, Literatury i Nauki” oraz kabaret literacki «Kukułka Poznańska», w którym prowadził konferansjerkę i przedstawiał własne teksty. Współpracował z „Gazetą Poznańską” i „Expresem Poznańskim”. Dn. 13 IV został kierownikiem literackim Poznańskiego Teatru Marionetek, a 15 V w Rozgłośni Poznańskiej Polskiego Radia rozpoczął w duecie z Alfredem Sikorskim (S. jako Kaczmarek, Sikorski jako Skrzypczak) długoletni cykl felietonów, wygłaszanych w poznańskiej gwarze regionalnej. Od 30 VIII był redaktorem naczelnym „Kroniki Stołecznego Miasta Poznania”. Dn. 20 XI objął kierownictwo artystyczne Miejskiego Teatru dla Młodzieży; następnego dnia odbyła się tam premiera jego widowiska Trębacz z wieży ratuszowej (reż. Z. Laurentowski), wg opowieści Marii Wicherkiewiczowej „Ballada o Poznaniu”. W r. 1946 odszedł z funkcji redaktora naczelnego „Kroniki Stołecznego Miasta Poznania”, a w r. 1947 z funkcji kierownika Oddz. Kultury i Sztuki Zarządu Miejskiego. T.r. ogłosił wspomnienia o więźniach hitlerowskiego obozu przejściowego pt. Fort VII (P.), natomiast w r. 1948, w setną rocznicę Wiosny Ludów, opublikował Wiosnę ludu wielkopolskiego (P.).

Dn. 1 II 1948 został S. zatrudniony w Rozgłośni Poznańskiej Polskiego Radia. Początkowo był redaktorem w Redakcji Audycji Masowych i Świetlicowych, następnie, do końca życia, redaktorem odpowiedzialnym w Redakcji Audycji dla Wsi, przemianowanej potem na Redakcję Estradową i Folklorystyczną. W r. 1949 powierzono mu współorganizację i prowadzenie I Ogólnopolskiego Festiwalu Sztuki Ludowej w Warszawie. Dla poznańskiego archiwum radiowego nagrał utwory większości wielkopolskich kapel i zespołów ludowych. W rozgłośni poznańskiej przygotował liczne gawędy, monologi i felietony, m.in. Kawiarenka pod Uśmiechem, Z piosneczką i gawędą przez Wielkopolskę, W rodzinie Porębów. Wspólnie ze Stanisławem Kubiakiem napisał wodewile: Wielkopolskie kominki, w którym kreował popularną postać Dziadka Ignacego, oraz Uwaga, droga wolna (oba P. 1956). Z okresu współpracy z koszalińską rozgłośnią radiową pochodzą Listy z Poznania. Twórczość radiową S-a cechował sentyment do obyczajów i gwary poznaniaków, dobroduszny humor i zmysł satyryczny, nazywano go «rozweselaczem Wielkopolski». W r. 1960 otrzymał Nagrodę Miasta Poznania. Był członkiem m.in. Polskiego Związku Zachodniego (później Tow. Rozwoju Ziem Zachodnich) i Związku Literatów Polskich (ZLP, od r. 1945 w składzie Zarządu jego Oddz. Poznańskiego) oraz wiceprezesem Tow. Miłośników Miasta Poznania. Był odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Medalem X-lecia PRL. Zmarł nagle 21 XI 1965 w Poznaniu, został pochowany na cmentarzu Górczyńskim.

W małżeństwie zawartym w r. 1939 z Alicją Janiną Marią Mierzwińską miał S. dwóch synów: Andrzeja (ur. 1940), historyka sztuki, i Przemysława (ur. 1945), etnografa.

W r. 1977 wydano pod redakcją Kazimierza Młynarza wybór gawęd S-a wraz z nagraniami pt. Wuja Ceśku opowiada (P.). W l. osiemdziesiątych, w ramach Tow. Miłośników Miasta Poznania, działał Klub im. S-a, pielęgnujący tradycje gwary poznańskiej. Jego imię nosi jedna z ulic w poznańskiej dzielnicy Piątkowo, a w czerwcu 2003 na budynku przy ul. Lodowej 3, gdzie mieszkał, odsłonięto poświęconą mu tablicę pamiątkową. W r. 2006 ukazała się płyta CD, przygotowana przez Grażynę Wrońską, pt. „Stary Marych i nie tylko”, zawierająca m.in. archiwalne nagrania felietonów S-a w jego wykonaniu.

 

Karykatura S-a przez Stanisława Mrowińskiego, w: „Nurt” 1987 nr 1; – Wpol. Słown. Biogr.; – Kolbuszewska D., Największy rozweselacz Wielkopolski, „IKS, Pozn. Informator Kult., Sportowy i Turystyczny” 2005 nr 4; Orlik T., Laureaci nagród miasta Poznania za rok 1960, „Kron. M. Poznania” 1961 z. 2 (fot.); Poznańskie anteny, Red. S. Kubiak, W. 1975; Pół wieku w służbie miasta, „Kron. M. Poznania” 1973 nr 1 (fot.); Rezler M., Kalendarium poznańskie, P. 2003; Staśkowiak T., Ojciec poznańskiej gwary, „Średzki Kwart. Kult.” 2003 nr 1; Świtała T., Poznań 1945. Kronika wydarzeń, P. 1986 (fot.); – Trud pierwszych dni. Poznań 1945, Red. T. Świtała, P. 1970 (fot.); – Wspomnienia pośmiertne z r. 1966: „Kron. M. Poznania” z. 2 (S. Kubiak, fot.), „Nurt” nr 1; – Arch. Dok. Oddz. Telewizji Polskiej S.A. w P.: Teczka personalna S-a; Arch. Pozn. Oddz. ZLP: Teczka personalna S-a; Arch. Radia Merkury w P.: Mater. archiwalne (audycje radiowe S-a); – Mater. w posiadaniu autora; – Informacje synów S-a z P.

Marek Rezler

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Aleksander Jabłoński

1898-02-26 - 1980-09-09
fizyk
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Leon Wincenty Gajewicz

1855-03-09 - 1933-10-22
ekonomista
 

Aleksander Semkowicz

1850-02-07 - 1923-04-02
historyk
 

August Kwaśnicki

1839-08-17 - 1931-06-04
lekarz
 

Tadeusz Szanior

1877-02-26 - 1969-09-02
architekt
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.