Szczedrzyk Dobiesławic h. Awdaniec (zm. po 1211), możnowładca.
Imiona Szczedrzyk i Dobiesław powtarzały się w wielkopolskiej linii rodu Awdańców, której protoplastą był zapewne Szczedrzyk, wymieniony w zapisce, powstałej prawdopodobnie pod koniec r. 1121, w Księdze brackiej opactwa benedyktynów lubińskich, na piątym miejscu wśród siedmiu synów woj. Skarbimira (zob.). Z kolei Dobiesław, dowodny ojciec S-a, był świadkiem w dokumencie ks. Bolesława Kędzierzawego z 21 VI 1161, wystawionym z okazji konsekracji kościoła w Łęczycy. Wcześniejsi badacze (W. Semkowicz, K. Górski) umieszczali Dobiesława w rodzie Odrowążów, jednakże w przeciwieństwie do Awdańców w ówczesnych źródłach nie występował Odrowąż o takim imieniu. Nekrolog lubiński zawiera wpis trzech komesów Dobiesławów: 1 II, 3 VI i 7 VI; jedna z tych dat odnosiła się do ojca S-a.
S. pojawił się 26 VI 1211 na jedenastym miejscu w liście świadków nadania przez ks. Władysława Odonica wsi Mechlin kościołowi NMP we Wrocławiu. Księga bracka opactwa lubińskiego wymieniła S-a jako ofiarodawcę złotego pierścienia z szafirem na rzecz klasztoru. Wiadomość ta została dopisana do tekstu powstałego w l. siedemdziesiątych XII w. późniejszą ręką (zapewne z przełomu XII na XIII w.), na dole strony. W Nekrologu lubińskim komemoracje dotyczące Szczedrzyków występują: 29 VI (z tytułem «comes») i 26 VII, a Juty, żony Szczedrzyka, 17 VIII; nie wiadomo, który z tych zapisów dotyczy S-a. Dodatkowo w zaginionej części nekrologu (28 VIII – 19 XII), uzupełnionej w XVII w. wkładką papierową bez wartości źródłowej, przepisano mechanicznie pod datą 18 IX tekst z Księgi brackiej o S-u. Nie wiadomo, czy S. piastował jakiś urząd. We wspomnianym dokumencie Odonica z r. 1211 wśród dwudziestu imion rycerzy godność (stanowisko) zaznaczono tylko przy wojskim wrocławskim Dobrogoście, zapewne w celu odróżnienia go, jako poddanego innego księcia, od pozostałych.
Władysław Semkowicz w monografii rodu Awdańców wymienił trzech braci S-a: Józefa z Cichowa, Floriana i Janusza, występujących jako synowie Dobiesława. Nie może tu jednak chodzić o dzieci tego samego ojca. Janusz pojawił się w źródle dopiero w r. 1251, dokładnie czterdzieści lat po analogicznym wystąpieniu S-a. Józef ofiarował (ok. r. 1237) Cichowo benedyktynom lubińskim; żądanie retraktu zgłosili jednak nie krewni S-a, lecz rycerze o imionach obcych rodowi Awdańców, Krzczon i Krystyn, synowie Boguszy. Warunkom wspomnianego braterstwa odpowiada jedynie Florian Dobiesławic, znany z zapiski komemoracyjnej w Księdze brackiej lubińskiej, gdzie sąsiaduje z wpisem Floriana, syna Szczedrzyka, oraz z Nekrologu lubińskiego pod datą 10 IV, gdzie został zanotowany bez patronimium. Z kolei za synów S-a Semkowicz uznał łowczego poznańskiego Pakosława Szczedrzykowica (zob.), Nacierada Szczedrzykowica (nie bez wątpliwości), znanego tylko z Nekrologu lubińskiego (8 VIII) oraz kaszt. krzywińskiego z l. 1256–78 Szczedrzyka z Dupina (obecnie Dubin). Z nich pewnym synem S-a był łowczy Pakosław, natomiast kaszt. Szczedrzyk należy chronologicznie do następnego pokolenia (zapewne był synem Pakosława). Do synów S-a należy zaliczyć zaś wspomnianego Floriana Szczedrzykowica (zm. przed poł. XIII w.) oraz być może (ze względu na imiona) Dobiesława Szczedrzykowica, obecnego 17 IX 1231 przy ks. Konradzie Mazowieckim, wystawiającym w otoczeniu licznych dostojników gród w Smarszowicach (Smardzowicach) w ziemi krakowskiej. Dobiesław mógł znaleźć się tam w towarzystwie swych krewnych siódmego stopnia rachuby rzymskiej: kaszt. wiślickiego Pakosława Starego (zob.) i woj. sandomierskiego Pakosława Młodszego (zob.), wówczas seniorów rodu Awdańców.
Bieniak J., Polska elita polityczna XII wieku, cz. II, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, W. 1985 III 67–9; toż cz. III C, W. 1999 VIII 19–20; Semkowicz W., Ród Awdańców w wiekach średnich, „Roczn. Tow. Przyjaciół Nauk Pozn.” R. 44: 1917 s. 218–20, R. 46: 1920 s. 156–7 (tabl. II); – Kod. maz. (Kochanowskiego), nr 87; Kod. mogilski, nr 12; Kod. Wpol., I; Kod. Wpol. (S.N.), I; Mon. Pol. Hist. (S.N.), VI (Roczniki wielkopolskie), IX cz. 2 (Księga bracka i Nekrolog opactwa Panny Marii w Lubiniu).
Janusz Bieniak