INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Szedybor (Maciej) Wolimuntowicz h. Zadora      Wzmianka o Szebydobrze Wolimunotowiczu - Długosz, Kodeks Krzysztoporskiego, ks. XI, rok 1431, k. 370v - Bibl. Czart. - sygn.: 1576 V Rkps - Muzeum Narodowe w Krakowie - źródło kopii cyfrowej: POLONA.pl - rubrykacja iPSB.

Szedybor (Maciej) Wolimuntowicz h. Zadora  

 
 
koniec XIV w. - 1432 lub później
Biogram został opublikowany w latach 2010-2011 w XLVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Szedybor (Maciej) Wolimuntowicz h. Zadora (zm. w lub po 1432), starosta kowieński i wiłkomierski.

S. był synem możnego bojara litewskiego Wolimunta, uczestniczącego w zjeździe na wyspie Salin (1398). Miał braci: Gudygierda, Jawnutę, Michała Kieżgajłę (zob.), Rumbolda (zob.) i Sudywoja (zob.). W źródłach rzadko występował pod swym chrześcijańskim imieniem Maciej.

Po raz pierwszy S. pojawił się w źródłach w r. 1418 na urzędzie starosty (namiestnika) kowieńskiego. Z racji funkcji sprawowanej na terenie graniczącym z państwem zakonu krzyżackiego prowadził korespondencję z urzędnikami krzyżackimi, przede wszystkim z komturem Ragnety. Możliwe, że S-a należy utożsamiać z Segebutem Wolimuntowiczem, bratem Rumbolda, posłującym w marcu 1416 do mistrza inflanckiego Zygfryda Landera von Spanheim w sprawie zawarcia pokoju (W. Semkowicz, R. Petrauskas). W l. 1424–5 był S. poświadczony jako star. wiłkomierski; być może funkcję tę pełnił od r. 1412 po swym bracie Kieżgajle, który postąpił wówczas na star. żmudzkie. W tym czasie z ramienia w. ks. lit. Witolda posłował S. do wielkiego mistrza krzyżackiego Pawła Russdorfa w sprawie uregulowania granicy litewsko-krzyżackiej, a następnie wraz z bratem Kieżgajłą wszedł do dwustronnej komisji, która miała tę granicę wytyczyć. O zaufaniu, jakim cieszył się u wielkiego księcia, a także o przygotowaniu dyplomatycznym S-a miał świadczyć przekaz z Kroniki Bychowca o powierzeniu mu (wraz z Piotrem Seńko Giedygołdowiczem) zadania podjęcia w Rzymie w l. 1429–30 starań o koronę królewską dla Witolda. Informacja ta, jak i samo poselstwo do papieża, nie znajdują jednak potwierdzenia w innych źródłach (wg G. Błaszczyka). Zaufaniem darzył S-a z pewnością w. ks. lit. Świdrygiełło, wysyłając go w poselstwie do mistrza inflanckiego Cyssa von Rutenburga z wiadomością, że przejął władzę na Litwie po śmierci Witolda (1430), a także z ofertą zawarcia przymierza litewsko-inflanckiego. W trakcie kampanii łuckiej, podczas toczonej w l. 1430–1 wojny Polski z Litwą o Wołyń, S. został wysłany przez wielkiego księcia do obozu Władysława Jagiełły z warunkami rozejmowymi i wziął udział w zawarciu 1 IX 1431 rozejmu w Czartorysku. Znalazł się w gronie najbliższych doradców w. ks. Świdrygiełły, wyznaczonych na zjazd polsko-litewski w lutym 1432 w Połubiczach. Świadczył na dokumencie odnowienia przymierza Litwy z Zakonem, wystawionym 15 V 1432 w Skirstymoniu, akceptując w ten sposób politykę zewnętrzną wielkiego księcia; jednak tuż po zamachu oszmiańskim na Świdrygiełłę (nocą z 31 VIII na 1 IX t.r.) znalazł się w obozie popierającym Zygmunta Kiejstutowicza i utrzymanie unii z Król. Pol., po czym 15 X wystąpił jako jeden ze świadków dokumentu unii grodzieńskiej. Mimo to wkrótce potem został wraz z braćmi oskarżony o spisek na rzecz przywrócenia w Wilnie władzy Świdrygiełły i razem z bratem Kieżgajłą uwięziony. Nie wiadomo, czyj los w konsekwencji podzielił – ocalałego Kieżgajły, czy straconych Rumbolda i Jawnuty. Ostatnia wzmianka o S-ze pochodzi z listu Świdrygiełły do wielkiego mistrza z 7 XI, w którym ponownie został on nazwany star. kowieńskim. S. zmarł w lub po r. 1432.

Brak wiadomości o rodzinie S-a. W l. pięćdziesiątych XV w. nadania ziemskie od króla Kazimierza Jagiellończyka uzyskała pani Szedyborowa, ale nie ma pewności czy była to wdowa po S-ze.

Gniazdem rodowym Wolimontowiczów była włość dziewałtowska, rozciągnięta wzdłuż prawego brzegu rzeki Świętej, od jej ujścia do Wilii, w kierunku północno-wschodnim; tam też należy spodziewać się działu S-a, choć, inaczej niż bracia, nie wiadomo skąd się pisał. Przypuszczenie Władysława Semkowicza, iż występujący w delimitacji litewsko-inflanckiej z r. 1473 teren nazwany Szedibory stanowił jego majątek zostało osłabione przez ostatnie ustalenie Zbysława Wojtkowiaka.

Znane są dwie pieczęcie S-a z h. Zadora, ale z różnymi napisami w języku ruskim w otoku, przywieszone do dokumentu rozejmu czartoryskiego z r. 1431 oraz dokumentu unii grodzieńskiej z r. 1432.

 

Boniecki, X; PSB (Giedygołdowicz Sieńko Piotr); Urzędnicy, XI; – Barvinskij B., Žigimont Kiejstutovič velikij knjaz litovsko-russkij (1432–1440), Žovkva 1905; Błaszczyk G., Burza koronacyjna. Polska–Litwa 1429–1430, P. 1998 s. 58–9; tenże, Dzieje stosunków polsko-litewskich, P. 2007 II 640; Bučynskyj B., Kil’ka pričinkiv do časiv vel. knjazia Svitrygajla (1430–1433), „Zapysky Naukovoho Tovarystva im. Ševčenka” T. 76: 1907 s. 122, 135; Kolankowski L., Dzieje Wielkiego Księstwa Litewskiego, Kr. 1930; Korczak L., Monarcha i poddani, Kr. 2008; Lietuvos istorija, Ed. J. Kiaupienė, R. Petrauskas, Vilnius 2009 V; Petrauskas R., Lietuvos diduomenė XIV a. pabaigoje – XV a., Vilnius 2003; Pietkiewicz K., Kieżgajłowie i ich latyfundium do połowy XVI wieku, P. 1982 s. 22–4; Prochaska A., Powstanie Świdrygiełły, Kr. 1892 s. 159; Semkowicz W., O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą Polską w Horodle roku 1413, „Lituano-Slavica Posnaniensia” T. 3: 1989 s. 41–8; Szweda A., Organizacja i technika dyplomacji polskiej w stosunkach z zakonem krzyżackim w Prusach w latach 1386–1454, Tor. 2009; Wojtkowiak Z., Północna granica Litwy w średniowieczu, w: Poznań – Wilnu. Studia historyków w roku tysiąclecia Państwa Litewskiego, Red. tenże, P. 2010 s. 244–6; tenże, Urzędnicy zarządu lokalnego na Litwie, „Studia Źródłozn.” T. 24: 1979 s. 153; – Akta Unii; Cod. epist. Vitoldi; Daniłowicz I., Skarbiec diplomatów, Wil. 1862 II 118; Długosz, Annales, XI, XII; Lietovos metraštis: Bychovco kronika, Ed. R. Jasas, Vilnius 1971 s. 115; Lietuvos Metrika, Vilnius 1998 III; Liv.-Est.– u. Kurl. Urk-buch, VIII; Russko-Livonskie Akty, Wyd. K. Napierski, Pet. 1868 nr 231; Die Staatsverträge des deutschen Ordens in Preussen im 15. Jahrhundert, Hrsg. E. Weise, Königsberg 1939 I nr 173; – B. Czart.: dok. perg. nr 374; Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz w Berlinie-Dahlem: Ordensbriefarchiv, nr 6896, Ordensfolianten, nr 14 s. 633–7, 691–2.

Lidia Korczak

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.