INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Helena (Elena) Szlancowska (Schlanzowsky, Schlansofsky) (Grekowski, Grekowska-Slanzovski)      Helena Szlancowska, pokolorowana litografia Andreasa Stauba z ok. 1830 r.

Helena (Elena) Szlancowska (Schlanzowsky, Schlansofsky) (Grekowski, Grekowska-Slanzovski)  

 
 
1813-07-05 - 1897-11-14
Biogram został opublikowany w XLVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego w latach 2012-2013.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Szlancowska (Schlanzowsky, Schlansofsky) Helena, później także Grekowski, Grekowska-Slanzovski Elena (1813–1897), tancerka.

Ur. 5 VII w Wiedniu, była córką Karla, pochodzenia czeskiego, baletmistrza wiedeńskiego Hoftheater, i Josephy Deffner (Tefner), bratanicą Franciszka Szlancowskiego (zob.).

S. uczyła się tańca w Wiedniu pod kierunkiem L. A. Duporta w szkole baletowej przy Theater am Kärntnertor. Dn. 14 XII 1833 debiutowała w tym teatrze rolą Wieszczki Viviany w balecie „Die Fee und der Ritter” („Rycerz i wieszczka”) z muzyką V. M. Jíroveca, G. Rossiniego, G. Paciniego i A. Romagniego (choreografia A. Vestris). Tańczyła też partię tytułową w balecie „Natalie, oder das Schweitzer Milchmädche” („Mleczarka szwajcarska”) M. E. Carafy i Jíroveca (choreografia F. Taglioni). W sezonie 1834/5 została primabaleriną w teatrze La Scala w Mediolanie; występowała w opracowanych przez A. A. Monticiniego wstawkach baletowych, m.in. w operach G. Donizettiego („Gemma di Vergy” i „Olivo e Pasquale”), S. Mercadantego („Emma d’ Antiochia”) i V. Belliniego („La straniera”). W r. 1837 ponownie występowała w Wiedniu, m.in. 23 V t.r. na scenie Hofoperntheater jako Wieszczka Viviana. W Berlinie zachwyciła w tej partii krytykę «wdziękiem i rzadką wprawą w wyższej sztuce tańca», uznano, że «elewacja złączona z podziwienia godną siłą, i najpowabniejszymi postawami [...] zdaje się być zrodzoną dla tańca» („Gaz. Warsz.” 1837 nr 165).

W czerwcu 1837 przybyła S. do Warszawy i 22 VI t.r. zadebiutowała na scenie Teatru Wielkiego, wykonując m.in. taniec hiszpański w balecie „Tańcomania” („La Dansomanie”) E. Mehula (choreografia P. Gadel); «z rzadką zręcznością wykonywała piruety, formalne tryle, stakata i rulady tańcowe» („Gaz. Warsz.” 1837 nr 166). Razem z partnerującym jej Mikołajem Grekowskim (zob. Grekow Tomasz) występowała latem t.r. w spektaklach opracowanych choreograficznie przez Maurica Piona. W dn. 27 VI i 11 VII tańczyła w „Zabawie tancerskiej” Karola Kurpińskiego, a 20 VII wykonała partię Fenelli w „Niemej z Portici” D. Aubera; 8 VIII wzięła udział w balecie „Jeniusz różowy” Józefa Damsego. W roli Wieszczki Viviany, którą tańczyła 9 IX w warszawskiej premierze „Rycerza i wieszczki”, podobały się jej «mimiczny talent», «fizjognomia [...] ruchowa, oczy pełne wyrazu i poruszenia szlachetne» („Gaz. Warsz.” 1837 nr 254). Dn. 12 X wyszła w Warszawie za mąż za Grekowskiego. Zatańczyła 26 X rolę tytułową w „Mleczarce szwajcarskiej” Rossiniego, Jíroveca i W. R. Gallenberga w opracowaniu Jana Stefaniego. Wyróżniała się techniką taneczną, prezentując nieznany dotąd w Warszawie taniec na pointach; jako baletmistrzyni starała się przekazać swe umiejętności tancerzom Teatru Wielkiego.

Jesienią 1837 występowała S. z mężem gościnnie w Moskwie, a w r. 1838 Wiedniu i Neapolu. Od października 1838 była pierwszą tancerką Gran Teatro La Fenice w Wenecji; wystąpiła tam t.r. w balecie „Giaffar” P. Raimondiego, który odtąd miała w repertuarze przez kilka lat. Dn. 5 II 1839 tańczyła rolę Lidy w prapremierze baletu „La pastorella svizzera” G. Briola (który także opracował choreografię). W r. 1841 występowała z mężem w Wiedniu. W sezonie 1843/4 była primabaleriną w Real Teatro di San Carlo w Neapolu; 12 I 1843 tańczyła tam w balecie „La Generosita fraterna” (choreografia A. Guerra). Jesienią 1845 przebywała we Florencji i Neapolu. W Gran Teatro La Fenice w Wenecji tańczyła ponownie w r. 1847, m.in. w baletach L. Astolfiego „La figlia dell’oro” i „Gentile di Fermo”. W sezonie 1847/8 była znów primabaleriną Real Teatro di San Carlo w Neapolu. Wkrótce potem zakończyła karierę i na pewien czas pozostała w Neapolu. Następnie zamieszkała w Wiedniu. Tam kilkakrotnie odwiedzał ją mąż, który pozostał w Polsce. S. w marcu 1852 odwiedziła męża w Warszawie. Zmarła 14 XI 1897 w Wiedniu.

W małżeństwie z Mikołajem Grekowskim miała S. córkę Emilię.

 

Litogr. S-iej w roli Viviany w Österreichische Nationalbibliothek w Wiedniu; – Almanach für Freunde der Schauspielkunst, Berlin 1838 II; Katalog der Portrait-Sammlung k.u.k. General-Intendanz der k.k. Hoftheater, Wien 1892 s. 441; Słown. Teatru Pol. (bibliogr.); Wurzbach, Biogr. Lexikon, XXX; – La pastorella svizzera, Venezia 1839 s. 3; Pudełek J., Warszawski balet romantyczny 1802–1866, Kr. 1968; – Skibiński K., Pamiętnik aktora, Oprac. M. Rulikowski, W. 1912 s. 173; – „Gaz. Poranna” 1837 nr 59, 105, 135, 188; „Gaz. Warsz.” 1837 nr 171, 183, 185, 242, 282; „Korrespondent” 1837 nr 283; „Kur. Warsz.” 1837 nr 162, 163, 168, 188, 238–240, 244, 265, 279, 293, 1852 nr 89; „Zeitung für die elegante Welt Berlin” (Leipzig) T. 37: 1837; – Archivi di Teatro Napoli w Neapolu: Prospetti d’appalto per lo Real Teatro San Carlo 1843–99 (składy osobowe zespołów); Biblioteca Nazionale Centrale we Florencji: Catalogo dei carteggi (listy S-iej i Grekowskiego).

Joanna Sibilska-Siudym

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Edward Dembowski h. Jelita

1822-04-25 - 1846-02-27
emisariusz
 
 

Rudolf Stefan Weigl

1883-09-02 - 1957-08-11
biolog
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.