Szlancowska (Schlanzowsky, Schlansofsky) Helena, później także Grekowski, Grekowska-Slanzovski Elena (1813–1897), tancerka.
Ur. 5 VII w Wiedniu, była córką Karla, pochodzenia czeskiego, baletmistrza wiedeńskiego Hoftheater, i Josephy Deffner (Tefner), bratanicą Franciszka Szlancowskiego (zob.).
S. uczyła się tańca w Wiedniu pod kierunkiem L. A. Duporta w szkole baletowej przy Theater am Kärntnertor. Dn. 14 XII 1833 debiutowała w tym teatrze rolą Wieszczki Viviany w balecie „Die Fee und der Ritter” („Rycerz i wieszczka”) z muzyką V. M. Jíroveca, G. Rossiniego, G. Paciniego i A. Romagniego (choreografia A. Vestris). Tańczyła też partię tytułową w balecie „Natalie, oder das Schweitzer Milchmädche” („Mleczarka szwajcarska”) M. E. Carafy i Jíroveca (choreografia F. Taglioni). W sezonie 1834/5 została primabaleriną w teatrze La Scala w Mediolanie; występowała w opracowanych przez A. A. Monticiniego wstawkach baletowych, m.in. w operach G. Donizettiego („Gemma di Vergy” i „Olivo e Pasquale”), S. Mercadantego („Emma d’ Antiochia”) i V. Belliniego („La straniera”). W r. 1837 ponownie występowała w Wiedniu, m.in. 23 V t.r. na scenie Hofoperntheater jako Wieszczka Viviana. W Berlinie zachwyciła w tej partii krytykę «wdziękiem i rzadką wprawą w wyższej sztuce tańca», uznano, że «elewacja złączona z podziwienia godną siłą, i najpowabniejszymi postawami [...] zdaje się być zrodzoną dla tańca» („Gaz. Warsz.” 1837 nr 165).
W czerwcu 1837 przybyła S. do Warszawy i 22 VI t.r. zadebiutowała na scenie Teatru Wielkiego, wykonując m.in. taniec hiszpański w balecie „Tańcomania” („La Dansomanie”) E. Mehula (choreografia P. Gadel); «z rzadką zręcznością wykonywała piruety, formalne tryle, stakata i rulady tańcowe» („Gaz. Warsz.” 1837 nr 166). Razem z partnerującym jej Mikołajem Grekowskim (zob. Grekow Tomasz) występowała latem t.r. w spektaklach opracowanych choreograficznie przez Maurica Piona. W dn. 27 VI i 11 VII tańczyła w „Zabawie tancerskiej” Karola Kurpińskiego, a 20 VII wykonała partię Fenelli w „Niemej z Portici” D. Aubera; 8 VIII wzięła udział w balecie „Jeniusz różowy” Józefa Damsego. W roli Wieszczki Viviany, którą tańczyła 9 IX w warszawskiej premierze „Rycerza i wieszczki”, podobały się jej «mimiczny talent», «fizjognomia [...] ruchowa, oczy pełne wyrazu i poruszenia szlachetne» („Gaz. Warsz.” 1837 nr 254). Dn. 12 X wyszła w Warszawie za mąż za Grekowskiego. Zatańczyła 26 X rolę tytułową w „Mleczarce szwajcarskiej” Rossiniego, Jíroveca i W. R. Gallenberga w opracowaniu Jana Stefaniego. Wyróżniała się techniką taneczną, prezentując nieznany dotąd w Warszawie taniec na pointach; jako baletmistrzyni starała się przekazać swe umiejętności tancerzom Teatru Wielkiego.
Jesienią 1837 występowała S. z mężem gościnnie w Moskwie, a w r. 1838 Wiedniu i Neapolu. Od października 1838 była pierwszą tancerką Gran Teatro La Fenice w Wenecji; wystąpiła tam t.r. w balecie „Giaffar” P. Raimondiego, który odtąd miała w repertuarze przez kilka lat. Dn. 5 II 1839 tańczyła rolę Lidy w prapremierze baletu „La pastorella svizzera” G. Briola (który także opracował choreografię). W r. 1841 występowała z mężem w Wiedniu. W sezonie 1843/4 była primabaleriną w Real Teatro di San Carlo w Neapolu; 12 I 1843 tańczyła tam w balecie „La Generosita fraterna” (choreografia A. Guerra). Jesienią 1845 przebywała we Florencji i Neapolu. W Gran Teatro La Fenice w Wenecji tańczyła ponownie w r. 1847, m.in. w baletach L. Astolfiego „La figlia dell’oro” i „Gentile di Fermo”. W sezonie 1847/8 była znów primabaleriną Real Teatro di San Carlo w Neapolu. Wkrótce potem zakończyła karierę i na pewien czas pozostała w Neapolu. Następnie zamieszkała w Wiedniu. Tam kilkakrotnie odwiedzał ją mąż, który pozostał w Polsce. S. w marcu 1852 odwiedziła męża w Warszawie. Zmarła 14 XI 1897 w Wiedniu.
W małżeństwie z Mikołajem Grekowskim miała S. córkę Emilię.
Litogr. S-iej w roli Viviany w Österreichische Nationalbibliothek w Wiedniu; – Almanach für Freunde der Schauspielkunst, Berlin 1838 II; Katalog der Portrait-Sammlung k.u.k. General-Intendanz der k.k. Hoftheater, Wien 1892 s. 441; Słown. Teatru Pol. (bibliogr.); Wurzbach, Biogr. Lexikon, XXX; – La pastorella svizzera, Venezia 1839 s. 3; Pudełek J., Warszawski balet romantyczny 1802–1866, Kr. 1968; – Skibiński K., Pamiętnik aktora, Oprac. M. Rulikowski, W. 1912 s. 173; – „Gaz. Poranna” 1837 nr 59, 105, 135, 188; „Gaz. Warsz.” 1837 nr 171, 183, 185, 242, 282; „Korrespondent” 1837 nr 283; „Kur. Warsz.” 1837 nr 162, 163, 168, 188, 238–240, 244, 265, 279, 293, 1852 nr 89; „Zeitung für die elegante Welt Berlin” (Leipzig) T. 37: 1837; – Archivi di Teatro Napoli w Neapolu: Prospetti d’appalto per lo Real Teatro San Carlo 1843–99 (składy osobowe zespołów); Biblioteca Nazionale Centrale we Florencji: Catalogo dei carteggi (listy S-iej i Grekowskiego).
Joanna Sibilska-Siudym