Gasztowtt Tadeusz (1881–1936), publicysta i działacz na polu zbliżenia polsko-tureckiego, syn Wacława, ur. 8 VI w Paryżu, tamże uczęszczał do szkół. W r. 1907 przybył do Stambułu, gdzie zamieszkał jako nauczyciel języka francuskiego, zajmując się jednocześnie publicystyką na łamach pism stambulskich i innych. M. in. w r. 1909 w redagowanym przez znanego publicystę tureckiego Ebuziya Tevfik dzienniku »Courier d’Orient« ogłosił szereg artykułów pod pseudonimem »Seyfeddin«, którego używał jako rzekomego dawnego rodowego nazwiska. Ogłosił też szereg osobnych prac, przede wszystkim La Pologne et l’Islam (Paryż 1907); jest to pracowicie zebrane kompendium, zawierające mnóstwo informacji do do stosunków dziejowych Polski ze światem islamu. Aczkolwiek jest to tylko kompilacja drugorzędnych i ogólnie znanych opracowań, bez sięgnięcia do dokumentów tureckich, to jednak zawiera szereg cennych informacji, jak o pamiątkach polskich w Turcji, o Polakach walczących po stronie Turcji w wojnie 1877–78. W r. 1913 wydał mniejszą broszurę Turquie et Pologne. W tych pracach okazał się entuzjastą Turcji i zalecał podtrzymanie przyjaźni polsko-tureckiej. W okresie wojny turecko-włoskiej o Trypolis (1912) wyciągnął konsekwencje ze swego turkofilstwa i zaciągnął się jako ochotnik w szeregi armii tureckiej. W okresie wojny bałkańskiej rozwinął znów działalność proturecką. Udał się wówczas do Paryża, gdzie agitował za jawnym oświadczeniem się Polaków po stronie Turcji. Zdołał do tej akcji pozyskać redagowany przez swego ojca »Bulletin Polonais« i zwołał nawet konferencję organizacji polskich dla wypowiedzenia się w tej sprawie, ale zaproszeni odmówili wysłania do Turcji proponowanego adresu, wyrażającego solidarność Polaków z Turcją, nie chcąc wypowiadać się przeciw walce wyzwoleńczej ludów bałkańskich. Podczas pierwszej wojny światowej zaciągnął się w szeregi armii polskiej we Francji, a po zakończeniu wojny wysłany został do Turcji jako sekretarz I klasy delegacji polskiej, a następnie, po przekształceniu jej na poselstwo R. P., jako I sekretarz poselstwa w Ankarze do 1 XI 1923, kiedy został z tego stanowiska zwolniony. Został wówczas korespondentem pisma warszawskiego »L’Est Européen«, gdzie prowadził kronikę polityczną Wschodu muzułmańskiego i ogłosił szereg artykułów, m. in. La Pologne et la Turquie (sierpień 1925). 1 I 1928 został kontraktowym referentem prasowym poselstwa R. P. w Ankarze, w r. 1931 został korespondentem Polskiej Agencji Telegraficznej. Posiadał wiele wiadomości i notatek, utrzymywał liczne stosunki z tureckim światem naukowym i politycznym, sam wspominał, że historyk turecki i poseł do Zgromadzenia Narodowego Abdurrahman Serif dostarczał mu danych o znajdującej się w archiwach tureckich korespondencji rządu tureckiego z powstańcami r. 1830. Miał też sporo rękopisów, między innymi własny pamiętnik, obejmujący wspomnienia z wojny trypolitańskiej. Brał czynny udział w ruchu »młodotureckim«, pisywał artykuły do czasopism wydawanych przez tę organizację i był osobistym przyjacielem Enver Paszy. Niestety, energii, która go cechowała w początkach jego działalności, nie stało już w późniejszych latach, jego zdolności organizacyjne i twórcze osłabły. Zmarł 23 I 1936 w Stambule. Los jego rękopisów jest nieznany. Mimo długoletniego pobytu w Turcji władał tureckim bardzo słabo, posługując się francuskim, który był prawie jego rodzimym językiem. Nie był też muzułmaninem, jak to twierdzi Hartmann.
Portret G-ta i jego księgozbiór przekazano do Muzeum Mickiewicza w Stambule.
Kryczyński L., Pamięci Tadeusza Seyfeddina Gasztowtta. Przegląd Islamski, 1936, nr 1–3; Hartmann M., Unpolitische Briefe aus der Türkei (Der islam. Orient, cz. III), Lipsk 1910, 77, 210; Gąsiorowski W., Historia armii polskiej we Francji 1931, 39; Dzien. Urzęd. Min. Spraw Zagran., 1923, nr 13; Rocznik Służby Zagranicznej, R. P., W. 1935, s. 108; «Bulletin Polonais«, 15 XI 1912. Informacje od p. St. Korwin-Pawłowskiego z Ankary.
Jan Reychman