Salski Tadeusz (1910–1981), inżynier, działacz ruchu narodowo-radykalnego. Ur. 17 X w Częstochowie, był synem Zenona (zm. 1957), kupca w Częstochowie, następnie w Będzinie (właściciela sklepu kolonialnego i winiarni), i Heleny z Napieralskich (zm. 1977).
S. uczył się początkowo w gimnazjum Wandy Replińskiej w Będzinie, a od r. 1922 uczęszczał do Gimnazjum im. Edwarda Rontalera w Warszawie. Maturę zdał w r. 1929 i w t. r. rozpoczął studia na Wydz. Mechanicznym Politechn. Warsz. W r. 1931 przerwał je, zmuszony do podjęcia pracy zarobkowej, a wznowił w r. 1933. W marcu 1939 uzyskał półdyplom. Od razu po rozpoczęciu studiów wstąpił do właśnie wtedy założonej korporacji «Varsovia», a po r. 1926 do Ruchu Młodych Obozu Wielkiej Polski (OWP). Po delegalizacji OWP (1932–3) znalazł się S. na krótko w Sekcjach Młodych Stronnictwa Narodowego (SN), a po rozłamie przystąpił do powstałego w r. 1934 Obozu Narodowo-Radykalnego (ONR). Wtedy też najprawdopodobniej został przyjęty do tajnej Organizacji Polskiej (OP), której ONR był organizacją zewnętrzną. Po rozłamie w ONR na grupy Bolesława Piaseckiego i Henryka Rossmana, S. pozostał w tej ostatniej. Szybko stał się przywódcą młodzieży narodowej na Politechn. Warsz. Dwukrotnie był prezesem Bratniej Pomocy. Z ramienia ONR w dn. 7–11 III 1936 kierował strajkiem na uczelni; studenci protestowali m. in. przeciwko wysokim opłatom za studia. S. i inni narodowcy strajk ten – wbrew woli większości studentów – przerwali. W trakcie strajków bojówki ONR usunęły z terenu uczelni członków organizacji lewicowych; później napadały na nich jeszcze wielokrotnie.
S. przynajmniej dwukrotnie stawał za swą działalność przed uczelnianą komisją dyscyplinarną; zawieszony w prawach studenta miał kolejne przerwy w studiach. W październiku 1936 ONR powołał do życia legalną organizację akademicką – Narodowy Związek Polskiej Młodzieży Radykalnej; na czele 170-osobowej organizacji Politechniki, aż do jej rozwiązania przez ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego, stał S. Od grudnia 1936 reprezentował w Komitecie Wykonawczym OP pion akademicki.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 walczył w stopniu podchorążego. Już w październiku t. r. po powrocie do Warszawy, został przywódcą konspiracyjnej OP. Wraz z Władysławem Marcinkowskim i Otmarem Wawrzkowiczem założył Związek Jaszczurczy (ZJ), organizację zewnętrzną OP. Od wydawanego pisma nazywano ich także grupą «Szańca». S-emu przypadło zadanie odbudowy środowiska politycznego.
W r. 1942, kiedy to Narodowa Organizacja Wojskowa miała się zjednoczyć z Armią Krajową (AK), część niezadowolonych z tego działaczy SN nawiązała kontakt z ZJ i wspólnie we wrześniu 1942 utworzono Narodowe Siły Zbrojne (NSZ), a S. został wówczas szefem Wydz. Politycznego Komendy Głównej NSZ. W styczniu 1943 wszedł w skład kierownictwa politycznego NSZ – Tymczasowej Narodowej Rady Politycznej (TNRP). W 2. poł. 1943 r., gdy konflikt między NSZ a AK bardzo się zaostrzył, środowisko NSZ postanowiło nawiązać bezpośredni kontakt z władzami wojskowymi w Londynie. Jesienią t. r. wysłano jako przedstawiciela politycznego S-ego, a jako wojskowego – Stanisława Żochowskiego. S. przed wyjazdem został awansowany do stopnia porucznika. Jego wyjazd nastąpił prawdopodobnie z ramienia ZJ, bez wiedzy innych członków TNRP, jednak z pełnomocnictwami komendanta głównego NSZ Tadeusza Kurcjusza.
S. opuścił Warszawę 13 X 1943, a do Londynu przybył 24 XII t. r. Aby dotrzeć do Anglii, zapisał się na roboty organizacji Todta i jako miejsce pracy wybrał pogranicze Francji i Hiszpanii (Bayonne). Przez granicę przeprowadzili go przemytnicy. W Pirenejach omal nie postradał życia. Zameldował się w konsulacie w Lizbonie i stąd wyleciał do Londynu. Podczas wędrówki używał pseudonimów: Jan, Jan Bartka, Jan Bartkepsend, Antoni Kupa. Za wyprawę tę został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari. Zadaniem S-ego było nawiązanie bezpośredniego kontaktu NSZ z rządem, dla poinformowania go o stosunkach w okupowanej Polsce i sprostowania fałszywych informacji o grupie «Szańca» i NSZ, przede wszystkim zaś S. zabiegał o specjalne warunki scalania NZS z AK, które przywiózł z Warszawy; przyznawały one NSZ uprawnienia większe niż innym organizacjom. Wysłany w zasadzie jako delegat polityczny ZJ, formalnie przybył jako reprezentant NSZ. W tym charakterze został przyjęty przez naczelnego wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego i przez gen. Stanisława Kopańskiego, szefa sztabu naczelnego wodza. Sosnkowski najpierw (10 I 1944) przesłał dowódcy AK gen. Tadeuszowi Komorowskiemu «Borowi» warunki przywiezione przez S-ego, a następnie (20 II) własny projekt scalenia. Komenda Główna AK jednak te propozycje odrzuciła. Misja S-ego skończyła się niepowodzeniem. S. otrzymywał pobory z VI Oddziału Sztabu Naczelnego Wodza, odpowiedzialnego za łączność z krajem. Nie miał w tym oddziale żadnych zajęć. Utrzymywał kontakty polityczne z przebywającymi za granicą działaczami obozu narodowego: Adamem Doboszyńskim i Mieczysławem Harusewiczem.
Pod koniec wojny, w dużej mierze z powodów osobistych, wycofał się z życia politycznego i zerwał kontakty ze swoim środowiskiem politycznym. W r. 1946 wyjechał do Brazylii, gdzie podjął pracę jako inżynier przy budowie fabryki materiałów wybuchowych. Następnie pracował w firmie farmaceutycznej «Squibb» i koncernie «Sabes» przy hydrobudowach. Był dyrektorem technicznym jednego z oddziałów «Sabes».
Ponowny kontakt z rodziną w kraju nawiązał S. po październiku 1956. Po przejściu na emeryturę w r. 1976 wrócił do kraju. Przedtem przeprowadził formalny rozwód z pierwszą żoną i, by otrzymać kartę stałego pobytu, zrzekł się obywatelstwa polskiego. Zmarł 16 X 1981 w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Północnym.
S. po raz pierwszy ożenił się w r. 1937 z Wandą z Jastrzębskich, studentką medycyny, która po wojnie została skazana w procesie ostatniego komendanta głównego NSZ, Stanisława Kasznicy, za działalność w NSZ na 10 lat więzienia. Przekonany, że żona zginęła w powstaniu warszawskim, pod koniec wojny S. ożenił się z Jadwigą z Massalskich. Z pierwszego małżeństwa miał dwie córki: Małgorzatę (ur. 1940), nauczycielkę, Joannę (ur. 1942), dziennikarkę, zamieszkałe w Warszawie. Z drugiego małżeństwa miał dwoje dzieci: Monikę (ur. 1947), pracownika brazylijskiego Min. Spraw Zagranicznych, i Witolda (ur. 1951), inżyniera w Brazylii.
Rudnicki S., Obóz Narodowo-Radykalny. Geneza i działalność, W. 1985; Siemaszko S., Narodowe Siły Zbrojne, Londyn 1982; Terej J., Idee, mity, realia. Szkice do dziejów Narodowej Demokracji, W. 1971 s. 181, 226; tenże, Rzeczywistość i polityka, Wyd. 2, W. 1979; Żochowski S., NSZ. O Narodowych Siłach Zbrojnych, Brisbane 1983; – Bohun Dąbrowski A., Byłem dowódcą Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych, Londyn 1984; Minorski S., Czas przed burzą, W. 1973; – „Życie Warszawy” 1981 nr 246; – Arch. Politechn. Warsz.: teczka osobowa S-ego 11855; – Relacje rodziny, M. Utnika i L. Ter-Oganiana.
Szymon Rudnicki