INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Tomasz Siekierzyński h. Kościesza  

 
 
1720-12-22 - ok. 1774
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Siekierzyński Tomasz h. Kościesza (1720 – ok. 1774), jezuita, matematyk i architekt. Ur. 22 XII na Rusi Czerwonej.

Po ukończeniu retoryki w szkołach jezuickich S. wstąpił do zakonu 19 X 1735 i dwuletni nowicjat odbył w Krakowie przy kościele św. Szczepana (1735–7) pod kierunkiem Tomasza Dunina. Po rocznej nauce w seminarium nauczycielskim pod kierunkiem Andrzeja Kroplewskiego w Krasnymstawie (1737–8) i trzyletnich studiach filozoficznych (u Jana Mönnicha) w Kaliszu (1738–40) i Krośnie (1740–41) uczył w klasach infimy (1741–2) i gramatyki (1742–3) w Sandomierzu. Potem studiował matematykę i architekturę pod kierunkiem Faustyna Grodzickiego w kolegium we Lwowie (1743–5) oraz teologię w Krakowie w kolegium przy kościele św. Piotra i Pawła (1745–9) i 24 VI 1748 przyjął tamże święcenia kapłańskie. Z okresu studiów teologicznych (1746) pochodzi utwór poetycki S-ego z okazji odnowienia ślubów zakonnych. Po odbyciu rocznego studium duchowości i prawa zakonnego (tzw. trzeciej probacji) w Jarosławiu przy kościele Najśw. Marii Panny (1749–50), odbył jeszcze dwuletnie studia specjalistyczne z matematyki, fizyki i architektury pod kierunkiem J. Jünglinga, J. Heinischa i J. Steplinga na uniwersytecie Karola Ferdynanda w Pradze (1750–52).

Po powrocie do kraju S. podjął wykłady etyki i matematyki w Kaliszu, gdzie równocześnie zastępował regensa konwiktu szlacheckiego (1752–3). W r. 1753 rozpoczął długoletnią pracę dydaktyczną we Lwowie i tam 2 II 1754 złożył uroczystą profesję czterech ślubów zakonnych. Wykładał matematykę na specjalnym dwuletnim kursie dla kleryków jezuickich (1753–69) w szkołach publicznych (1757–9) oraz w Collegium Nobilium (1757–9), a przejściowo również filozofię (1758–9). Wykształcił kilku wybitnych matematyków jezuickich, m.in. Franciszka Czajkowskiego, Ludwika Hoszowskiego i Sebastiana Sierakowskiego. Nadto pełnił obowiązki prefekta biblioteki (1760–61), szkół publicznych (1765–7) i budowy (1765–7). Kierował w czasie przemianowania kolegium na Akademię (1758) rozbudową gmachu szkolnego i naprawami kolegium po szkodach wyrządzonych przez huragan. W l. 1766–7 był sekretarzem Akademii.

W r. 1766 wydał S. we Lwowie część pierwszą podręcznika: Arithmetyka to jest rachmistrska nauka, w którym zamieścił m.in. dane o polskich miarach, wagach i pieniądzach, a w r. 1767 Taryfę na monetę polską nowej redukcji. Był też prawdopodobnie autorem tez na publiczne popisy, m.in. Początki matematyczne na arythmetycznych i geometrycznych regułach zasadzone (Lw. 1759), Pytania z geometryi (Lw. 1760), Pytania architektury wojennej (Lw. 1762) oraz Matematycznej nauki znakomite części: miernictwo w polu, budowanie w domu (Lw. 1769). Jako ksiądz spełniał obowiązki duszpasterskie (operarius) oraz opiekował się Kongregacją mieszczan i Kongregacją Serca Jezusowego.

W r. 1769 S. przekazał katedrę matematyki swemu uczniowi L. Hoszowskiemu, a sam przeniósł się do Ostroga na pomocnika mistrza nowicjatu (1769–70). Następnie był tam prefektem szkół i profesorem teologii moralnej (1770–72). Dn. 10 V 1772 został rektorem kolegium w Barze, prefektem bursy muzyków oraz kierownikiem budowy nowego gmachu kolegium połączonego ze szkołami. W ciągu roku zdołał wybudować dwie kondygnacje gmachu «dosyć wspaniałe» i pokryć je prowizorycznym dachem. Po kasacie zakonu, ogłoszonej w Barze w październiku 1773, z polecenia bpa kamienieckiego Adama Krasińskiego zarządzał kościołem, bursą, szkołą i budową gmachów. W r. 1774 w związku z reorganizacją szkoły przez KEN i złym stanem zdrowia, przeszedł na emeryturę, choć chciał nadal pracować i zyskał pochlebną opinię wizytatorów jako człowiek «zasług znakomitych», «w naukach wszelkich doskonały», «sławny matematyk». Zmarł w Barze prawdopodobnie pod sam koniec 1774 r., żył jeszcze w listopadzie 1774 („Komisja Edukacji Narodowej…”, z. 24 s. 118), choć już wcześniej, pod koniec lutego 1774, jego przyjaciel Ignacy Jarocki uważając go za zmarłego odprawiał msze za jego duszę. W maju 1777 rodzina zgłaszała pretensje do prefekta szkół barskich Jana Wrzeszcza o rzeczy pozostawione po śmierci S-ego.

 

Estreicher; Backer-Sommervogel, VII 1192–3; Brown, s. 367; Hist. Nauki Pol., VI 610; Poplatek J., Paszenda J., Słownik jezuitów artystów, Kr. 1972 s. 197; Niesiecki; – Bednarski S., Dzieje kulturalne jezuickiego kolegium we Lwowie w w. XVIII, „Przegl. Powsz.” 1935 t. 207 s. 133; tenże, Upadek i odrodzenie szkół jezuickich, Kr. 1933 s. 58, 61–2, 102, 310, 369, 490; Poplatek J., Jan Sebastian Alojzy Sierakowski, „Nasza Przeszłość” T. 4: 1948 s. 181; tenże, Komisja Edukacji Narodowej. Udział byłych jezuitów w pracach Komisji Edukacji Narodowej, Kr. 1973 s. 110–11; Załęski, Jezuici, III 1057, 1142–3, IV 620, 1164; – Komisja Edukacji Narodowej i jej szkoły w Koronie, 1773–1794, Wyd. T. Wierzbowski, W. 1906 z. 24 s. 46, 118, z. 37 s. 159; – Arch. Prow. Mpol. TJ w Kr.: rkp. 23 s. 15 (Liber suffragiorum Ignatii Jarocki); Arch. Rom. S.I.: Pol. 26–42 (katalogi trzyletnie z l. 1737–70), Pol. 46–49 (katalogi roczne z l. 1735–73); Arch. Secretum Vaticanum: Nunt. Pol. 119 k. 20v. (Akta kasaty w Barze); B. Jag.: rkp. 1179 k. 110v. (Affixiones); Nationalbibliothek w Wiedniu: rkp. 11988 s. 794 (Historia Collegii Leopoliensis).

Ludwik Grzebień

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Józef Rufin Wybicki

1747-09-29 - 1822-03-10
pisarz
 

Hugo Kołłątaj (Kołłontay)

1750-04-01 - 1812-12-28
filozof
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Marceli Bacciarelli

1731-02-16 - 1818-01-05
malarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.