INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Tomasz Sokołowski (z Sokołowa)      Tomasz Sokołowski, Kustosz Warszawski - wzmianka w: Statuta et consuetudines terrarum Mazoviae - 1536 - w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie - sygnatura: Rps 3074 III - s.2 - źródło kopii cyfrowej: POLONA.pl - rubrykacja iPSB.

Tomasz Sokołowski (z Sokołowa)  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 2000-2001 w XL tomie Polskiego Słownika Biograficznego.


 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sokołowski Tomasz (Tomasz z Sokołowa) (zm. ok. 1539), doktor dekretów, kustosz kolegiaty warszawskiej. Wg Kaspra Niesieckiego pochodził z mazowieckiej rodziny h. Trzaska. Rodzinnym gniazdem S-ego była wieś Sokołowo w pow. ostrowskim (paraf. Czerwino), był synem Świętosława.

S. kształcił się na Uniw. Krak., do którego metryki wpisany został w półr. letn. 1462 r. Nie uzyskał stopni naukowych (w r. 1479 tytułowany jest wprawdzie magistrem, lecz nie wymienia go Liber promotionum); obrał drogę kariery kościelnej i przyjął święcenia kapłańskie. W r. 1476 był plebanem w Giżycach w pow. gąbińskim, w r. 1477 także wikarym kolegiaty pułtuskiej, a w r. 1480 – prepozytem tamtejszego kościoła p. wezw. św. Marii Magdaleny. Owe beneficja zawdzięczał prawdopodobnie służbie na dworze biskupim, w r. 1478 wymieniany jest bowiem w źródłach dworzanin o tym nazwisku w otoczeniu bpa płockiego, ks. mazowieckiego Kazimierza. Możliwe, że także za sprawą Kazimierza, lub jego następcy Piotra z Chodkowa, otrzymał kanonię pułtuską, na której wymieniony jest po raz pierwszy w r. 1481. Dostępne dane nie wskazują na aktywniejsze uczestnictwo S-ego w pracach kapituły, nie brak natomiast wzmianek o częstym jego udziale w charakterze pełnomocnika w sprawach osób duchownych i świeckich toczących się przed sądami kościelnymi diec. płockiej. Od r. 1489, kiedy po raz ostatni wzmiankowany jest z tytułem kanonika pułtuskiego, w jego biografii następuje prawie dwudziestoletnia luka. Wiadomo tylko, że wyjechał do Włoch, gdzie – zapewne w Bolonii – pogłębiał wiedzę prawniczą i uzyskał doktorat dekretów. Przebywał tam jeszcze podczas promocji Jana Noskowskiego na doktora medycyny w końcu kwietnia 1511. Wkrótce jednak wrócił do kraju, 3 X t.r. występuje bowiem przed rektorem Uniw. Krak. jako świadek przy nostryfikacji bolońskiego dyplomu Noskowskiego.

Doktorat z prawa kościelnego pomógł S-emu w dalszej karierze, torując mu drogę na dwór czersko-warszawski regentki księżnej Anny Radziwiłłówny i jej synów – Stanisława i Janusza III. W r. 1511 wymieniany jest już w składzie sądu dworskiego, a także wśród członków rady książęcej obecnej przy regentce na zwołanym w Warszawie 30 XI t.r. sejmie mazowieckim. Odtąd, aż do inkorporacji Mazowsza, brał stały udział w zjazdach sejmowych, będąc spośród duchownych członków rady najczęstszym obok Wojciecha Popielskiego ich uczestnikiem. Widniejący przy jego nazwisku na sejmie 1519 r. tytuł secretarius dowodzi, że podobnie jak Popielski wchodził w skład personelu kancelarii ostatnich książąt. Związkom z dworem zawdzięczał S. beneficja kościelne; w r. 1513 był plebanem kościoła w Żukowie (dekanat Błonie), w którym opiekę duszpasterską sprawowali wikariusze kolegiaty warszawskiej, co pozwala przypuszczać, że należał do ich grona. Od r. 1515 był kanonikiem, a od r. 1523 kustoszem warszawskim, niebawem również plebanem w Grójcu (1524). Akta kolegiaty warszawskiej poświadczają jego udział w kapitułach generalnych i zlecanie mu różnych spraw administracyjnych i gospodarczych; np. w r. 1521, powierzono mu rewizję prawidłowości gospodarki w należących do kapituły dobrach Raźny w pow. kamienieckim. W l. 1526–7 był komisarzem bpa poznańskiego Jana Lubrańskiego do ustanowienia w kolegiacie warszawskiej ośmiu psałterzystów z fundacji ks. Janusza III. Dn. 17 IX 1526 jako pleban grójecki uzyskał potwierdzenie zapisu na rzecz tego kościoła uczynionego przez ks. Stanisława. W r. 1531 brał udział w zwołanym przez Zygmunta I sejmie mazowieckim w Warszawie, na którym powzięto decyzję o zebraniu i spisaniu statutów i prawa zwyczajowego ziem mazowieckich. W r. 1534 powołany został na rozjemcę w sprawie własności działki zw. Węgrzynowska na podzamczu warszawskim. Dn. 21 III 1539 na wniosek jego i pozostałych spadkobierców wpisano do Metryki Kor. przywilej ks. Bolesława V z 14 VI 1482 uwalniający dobra Sokołowo od kar sądowych. Zapewne wkrótce po tym S. zmarł.

 

Giedroyć, Źródła do dziej. medycyny; Niesiecki; – Karwasińska J., Kujawy i Mazowsze. Wybór pism, W. 1997 s. 249; Królik L., Kapituła kolegiacka w Warszawie do końca XVIII w., W. 1990 s. 99, 199 (tu mylnie r. 1517 jako rok objęcia kustodii warszawskiej); Nowacki, Dzieje archidiecezji pozn., II 518; Sobol B., Sejm i sejmiki ziemskie na Mazowszu książęcym, W. 1968 s. 119, 168; Sołtan A., Warszawskie środowisko umysłowe w XV i początku XVI w., w: Warszawa średniowieczna, Studia Warsz., W. 1975 XIX z. 2; Wdowiszewski Z., Nieznane zapiski heraldyczne. T. II. Zapiski mazowieckie z XV i XVI w., w: „Roczn. Pol. Tow. Herald.” R. 8: 1928 nr 13; Wolff, Studia nad urzędnikami maz., s. 75; – Acta capitulorum; Acta ecclesiae collegiatae Varsoviensis, Ed. B. Ulanowski, Arch. Kom. Prawn., Kr. 1897–1926 VI 29, 30, 35–8, 41, 43, 44, 51–3, 59, 64, 67; Acta rectoralia, I; Album stud. Univ. Crac. I 169; Iura Masoviae terrestria, Ed. J. Sawicki, W. 1973–4 II nr 232, III nr 308; Księga skarbowa Janusza II księcia mazowieckiego z lat 1477–1490, Wyd. J. Sękowski, „Kwart. Hist. Kult. Mater.” R. 7: 1959 z. dod. nr 80; Materiały do dziejów kolegiaty pułtuskiej, Wyd. B. Ulanowski, S. Zachorowski, Arch. Kom. Hist., Kr. 1916 X nr 2; Matricularum summ., IV 6425, 14868, 17345; Wolff A., Sołtan A., Materiały do dziejów czytelnictwa i oświaty na późnośredniowiecznym Mazowszu, w: Warszawa i Mazowsze, W. 1999 III nr 39 (błędnie jako miejsce pochodzenia Sokołowo w pow. warszawskim, paraf. Pęcice); Źródła do dziejów Zamku Warszawskiego z lat 1313–1549, Wyd. A. Wolff, „Roczn. Warsz.” R. 15: 1979 s. 69; – AGAD: Metryka Kor., t. 9 k. 89, t. 32 k. 264, t. 60 k. 188, Zakroczym ziemskie relacje, t. 18 k. 7v.–8, t. 20 k. 538v.–539; Arch. Diec. Płockiej: Ep. 10 k. 189, 209, 219, 229, 266, Ep. 11 k. 20, 23v., 26, 37v., 44v.–45, 49v., 55, 87v., 89, 248, 249v., 274v., 281, 290v., Ep. 13 k. 6, 57v., 78, 108, 110v., 111v., 274v.; – IH PAN: Kartoteka Słown. Hist.-Geogr. Ziem Polskich w Średniowieczu – Mazowsze.

Andrzej Sołtan

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.