Sutor Wawrzyniec, w zakonie A u g u s t y n (1837–1907), przeor klasztoru augustianów w Krakowie, komisarz generalny polskich augustianów, działacz Towarzystwa Tatrzańskiego.
Ur. 15 IV w Wysokiej koło Jordanowa w rodzinie chłopskiej, był szóstym z ośmiorga dzieci Macieja i Magdaleny ze Stolarczyków, siostrzeńcem ks. Józefa Stolarczyka (zob.).
S. uczęszczał do szkoły powszechnej w Nowym Targu, którą ukończył w r. 1853. Od r. 1854 uczył się w Gimnazjum św. Anny w Krakowie, gdzie zdał maturę. W r. 1863 pracował jako guwerner w dworach szlacheckich: w Sance koło Krzeszowic (do r. 1864) oraz Węgrzynowie koło Górki Kościelnickiej w pow. włoszczowskim (do r. 1865). Dn. 23 XII 1865 wstąpił w Krakowie do nowicjatu oo. augustianów. W r.n. rozpoczął studia teologiczne na UJ. Pierwsze śluby zakonne złożył 5 VIII 1867. Po ukończeniu studiów w r. 1870 złożył 10 VIII t.r. wieczyste śluby zakonne, a 28 VIII otrzymał w katedrze na Wawelu z rąk bp. Antoniego Junoszy Gałeckiego święcenia kapłańskie. Był następnie w Krakowie katechetą w pięcioklasowej szkole żeńskiej ss. augustianek (1872–82) i szkole powszechnej czteroklasowej (1878–80). Pomagał studiującej młodzieży chłopskiej, m.in. wystarał się o korepetycje dla Andrzeja Chramca. Był czynny w krakowskim oddziale Polskiego Tow. Pedagogicznego oraz Inst. dla Ubogich Uczniów.
Od młodych lat odbywał S. ze swoim wujem ks. Stolarczykiem wycieczki tatrzańskie. Działał w powstałym w r. 1873 Tow. Tatrzańskim (TT) i od r. 1874 był przez trzydzieści lat wybierany do jego Wydziału (zarządu głównego). Uczestniczył w pracach komisji TT nadzorującej powstanie w Zakopanem szkoły snycerskiej i w r. 1876 zawarł umowę o jej prowadzenie z góralem z Olczy Maciejem Mardułą. W l. 1876–8 działał też w komisji TT do ustalania nazw w Tatrach. Wspólnie z ks. Wojciechem Roszkiem i Leopoldem Świerzem, a później też z Walerym Eliaszem zajmował się regulowaniem spraw przewodnickich, weryfikując umiejętności przewodnickie górali. Uczestniczył w wycieczkach tatrzańskich, m.in. w trzecim znanym wejściu na Wysoką (10 VIII 1876) i w pierwszym przejściu przez Przełęcz pod Kozią Strażnicą (11 VIII t.r.). Towarzyszami jego wypraw byli oprócz ks. Stolarczyka także Tytus Chałubiński i Bronisław Dembowski; ze Świerzem i Adamem Asnykiem odbył w r. 1874 wyprawę na Giewont. Był S. gospodarzem Kasyna Zakopiańskiego oraz członkiem miejscowego komitetu, organizującego podczas sezonu letniego życie towarzyskie i wycieczki. Ogłosił rozprawę Życie pasterskie w Tatrach („Pam. Tow. Tatrzańskiego” 1876 t. 1), a w formie informatora-składanki broszurkę Krótki przewodnik do Zakopanego i po Tatrach (Kr. 1878).
Dn. 9 VII 1881 został S. wybrany na przeora klasztoru augustianów w Krakowie. Za jego kadencji kontynuowano remont kościoła św. Katarzyny, ukończono stalle przed wielkim ołtarzem, umieszczono w prezbiterium odrestaurowane obrazy i pokryto dach blachą; sprawiono też nowe organy oraz odrestaurowano bibliotekę klasztorną. W sprawach renowacji korespondował z konserwatorem Krakowa Stanisławem Tomkowiczem. Interesując się dziejami swego zakonu, był wicepostulatorem procesu beatyfikacyjnego Izajasza Bonera (wówczas niezakończonego, rozpoczętego ponownie w r. 1997). Na temat Bonera ogłaszał materiały: Vita et miracula beati Isaiae Boneri… (Kr. 1885), Catalogus scriptorum et historicorum, qui de beato Isaia Bonero [...] egerunt... (Kr. 1885), Dowody oddawania czci od niepamiętnych czasów jako błogosławionemu słudze bożemu Izaijaszowi Bonerowi… (Kr. 1891). Promował działalność Arcybractwa Pocieszenia NMP, związanego z klasztorem augustianów. W l. 1884–97 był radcą Arcybractwa Miłosierdzia i Banku Pobożnego, a jego członkiem pozostał do śmierci. W r. 1891 wybrany został na komisarza generalnego zakonu augustianów. W czasie pełnienia funkcji zakonnych nadal przyjeżdżał do Zakopanego i kontynuował swoje zainteresowania folklorem tatrzańsko-podhalańskim.
W l. 1888–96 działał S. w komisji TT dla robót w Tatrach. Jako ekspert konsultował pracę Stanisława Ponikły „Zakopane jako miejsce klimatyczne” (Kr. 1890), badał też w r. 1890 śmiertelność mieszkańców Zakopanego. Od r. 1893 był członkiem komisji TT ds. badań naukowych i górniczych w okolicach Zakopanego. T.r. przestał pełnić obowiązki przeora klasztoru augustianów. Odziedziczył spadek po ks. Stolarczyku i był egzekutorem jego testamentu. W r. 1895 wydał tekst „Reguł świętego ojca naszego Augustyna, Hipponeńskiego Biskupa i Kościoła Doktora” (Kr., także po łacinie), a w r. 1898 ogłosił broszurę Źródło nieprzebrane łask i odpustów, nadanych przez św. Stolicę Apostolską Arcybractwu Pocieszenia Najśw. Marji P. (Kr.). W l. 1901–3 należał do komitetu redakcyjnego opracowującego nazewnictwo mapy Tatr (wyd. przez TT w r. 1903) oraz do komisji zajmującej się redagowaniem „Pamiętnika TT”. Po przyłączeniu klasztoru krakowskiego do prowincji bawarskiej w r. 1904, przestał na własną prośbę pełnić funkcję komisarza generalnego zakonu augustiańskiego. T.r. zaprzestał też pracy w Wydziale TT. Ok. r. 1905 zachorował i osiadł u krewnych w Sósfüred na Węgrzech (obecnie Šarišský Štiavnik na Słowacji). Zmarł tam 24 X 1907, został pochowany na tamtejszym cmentarzu przykościelnym (grób zachowany).
W rękopisie pozostawił zapiski do kroniki klasztoru i kościoła św. Katarzyny w Krakowie od XIV w. do 2. poł. XIX w. (AP w Kr.: Arch. OO. Augustianów).
Enc. tatrzańska (1995), (fot.); Gawlik M., Szczepaniak J., Księża katecheci diecezji krakowskiej 1880–1939. Słownik biograficzny, Kr. 2000 (fot.); Kolak W., Katalog Archiwum OO. Augustianów w Krakowie, Kr. 1996; PSB (Stolarczyk Józef); Paryski W. H., Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki, W. 1961–2 cz. IX; – Bubak J., Gwara Zakopanego, w: Zakopane, czterysta lat dziejów, Red. R. Dutkowa, Kr. 1991 I 540; Chwaściński B., Z dziejów taternictwa. O górach i ludziach, W. 1979; Hoesick F., Legendowe postacie Zakopanego, W. 1959; Katalog zabytków sztuki w Pol., IV cz. 4; Krygowski W., Dzieje Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, W.–Kr. 1988; tenże, Mało znane przewodniki górskie, „Wierchy” R. 41: 1972 s. 268–9; tenże, Zarys dziejów polskiej turystyki górskiej, W. 1973; Leniek, Książka pamiątkowa Gimn. św. Anny; Małachowski B., Siedemdziesiąt pięć lat pracy, „Wierchy” R. 18: 1948 s. 41–104; Pinkwart M., Rola duchowieństwa w poznaniu Tatr, „Roczn. Podhalański” T. 7: 1997 s. 131–46; Pisera K., Jak dawniej po Tatrach chadzano, Zakopane 2007; tenże, Problematyka etnograficzna w działalności Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w latach 1873–1939, „Prace i Mater. Muz. Archeol. i Etnogr. w Ł.” 1986, S. Etnogr., nr 26 s. 89–119; Reychman J., Początki Towarzystwa Tatrzańskiego, „Wierchy” R. 18: 1948 s. 36–40; tenże, Udział Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w badaniach naukowych Tatr, Podhala i Karpat (1873–1948), tamże s. 105–16; Stecka Z., Historia przewodnictwa tatrzańskiego, Zakopane 1995; Uth G., Szkic historyczno-biograficzny zakonu augustiańskiego w Polsce, Kr. 1930 (błędna dzienna data śmierci S-a); Wójcik W. A., Wawrzyniec Augustyn Sutor (zakonnik – kapłan – człowiek gór), „Wierchy” R. 73: 2007 s. 129–44; – Chramiec A., Wspomnienia, Kórnik–Zakopane 2004; Kenarowa H., Od zakopiańskiej Szkoły Przemysłu Drzewnego do Szkoły Kenara, Kr. 1978; Posiedzenie odbiorcze Arcybractwa Miłosierdzia i Banku Pobożnego w Krakowie w dniach 9 Maja i 6 Czerwca 1884 r. odbyte..., Kr. 1884; Sprawozdania z czynności Arcybractwa Miłosierdzia i Banku Pobożnego w Krakowie, Kr. 1890–8; Świerz L., Sprawozdanie z czynności Towarzystwa Tatrzańskiego za czas od 28 maja 1876 do 26 maja 1877 roku, „Pam. TT” R. 2: 1877 cz. 1. s. 3–7; – Nekrologi z r. 1907: „Czas” nr 281 (wyd. wieczorne, błędna dzienna data śmierci), „Eperjesi Lapok” nr 44; – AP w Kr.: Arch. OO. Augustianów, sygn. Aug. 296 (1862–1907, mater. dot. S-a), sygn. Aug. 297 (sprawy dot. spadku S-a, odziedziczonego po ks. Stolarczyku); Arch. Kurii Metropolitalnej w Kr.: Copiae natorum pro villa Wysoka ex anno 1837; Arch. UJ: Katalog studentów Wydz. Teolog. UJ, sygn. WT II 87, WT II 88; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: sygn. 1995 (koresp. S. Tomkowicza) k. 222–3; Muz. Narod. w Kr.: Raptularze tatrzańskie W. Eljasza, sygn. III–r.a.16313, Ew III/Rys. 7738; Paraf. rzymskokatol. p. wezw. Przenajświętszej Trójcy w Jordanowie: Liber natorum et baptisatorum pro villa Wysoka ab anno 1814–1857.
Wiesław A. Wójcik