INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Zygmunt August Rau     

Zygmunt August Rau  

 
 
Biogram został opublikowany w 1987 r. w XXX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Rau Zygmunt August (1887–1945), inżynier elektryk, dyrektor elektrowni w Grudziądzu, wicedyrektor Elektrowni Łódzkiej. Ur. 13 X w Berdyczowie, był synem Ottona, administratora garbarni, i Julii z domu Moes.

W r. 1905 R. ukończył gimnazjum w Żytomierzu, następnie zaś Instytut Elektrotechniczny w Liège z dyplomem inżyniera elektryka (1909). Pracę zawodową rozpoczął R. w elektrowni tyfliskiej na Kaukazie. Po przyjeździe w 1915 r. do kraju pracował w kopalni «Saturn» w Sosnowcu; był członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej, działał w ruchu spółdzielczym. W l. 1918–20 R. pracował w elektrowni tramwajowej w Warszawie, a przez dwa następne lata był dyrektorem elektrowni w Grudziądzu. Od r. 1922 R. mieszkał w Łodzi, pracował w elektrowni łódzkiej jako inżynier w dziale wytwarzania energii elektrycznej, następnie od r. 1925 jako kierownik biura budowy, przejściowo prokurent, wreszcie jako wicedyrektor do spraw technicznych i kierownik wydziału sieci. Przyczynił się znacznie do rozbudowy zarówno elektrowni, jak też należących do niej sieci i rozdzielni elektrycznych. Bardzo przychylnie przyjmował na praktykę młodych elektryków i dopomagał im w szkoleniu technicznym i zawodowym.

Jednocześnie R. działał w Stowarzyszeniu Elektryków Polskich (SEP), m. in. jako członek zarządu, wiceprezes i prezes Oddziału Łódzkiego SEP, a nadto członek zarządu głównego SEP oraz członek zarządu i wiceprzewodniczący Centralnej Komisji Szkolnictwa Elektrotechnicznego SEP. Był też członkiem rady opiekuńczej Państwowej Szkoły Włókienniczej w Łodzi i przyczynił się do założenia w niej pracowni elektrycznej i opracowania programów nauczania na wydziale elektrycznym tej szkoły. Działał w utworzonym z jego inicjatywy Tow. Kursów Technicznych w Łodzi, w Łódzkim Klubie Sportowym i Kole Przyjaciół Harcerstwa. Był współautorem książki jubileuszowej pt. Elektrownia Łódzka 1907–1932 (Ł. 1932), dla której opracował ogólny układ i część wstępną.

W początkach okupacji niemieckiej w r. 1939 R. przeniósł się do Wytwórni Maszyn Elektrycznych «Elektrobudowa» w Łodzi. Brał udział w pracy konspiracyjnej w szeregach Związku Walki Zbrojnej, później Armii Krajowej (AK). Z ramienia Delegatury Rządu na Kraj od r. 1942 działał w komórce konspiracyjnej, mającej zadanie opracowania planu zabezpieczenia wszelkich technicznych urządzeń komunalnych miasta przed ewentualnym ich zniszczeniem w razie wycofywania się Niemców; w ramach tej akcji był R. przewidziany do objęcia kierownictwa elektrowni łódzkiej z chwilą wyzwolenia. W następstwie wykrycia przez Niemców tajnej drukarni i przeprowadzonych na terenie Łodzi dużych aresztowań w dn. 16 IX 1943 został R. wraz z żoną uwięziony (w więzieniu przy ul. Sterlinga), po czym 9 XII t. r. wywieziony do obozu koncentracyjnego w Mauthausen-Gusen (nr więźnia 40968). Ze względu na dobrą znajomość kilku języków obcych, a szczególnie niemieckiego, został R. zatrudniony w sekretariacie obozowym. Powojenna literatura historyczna przypisuje mu przetłumaczenie w obozie na użytek Niemców pamiętnika dowódcy AK gen. Stefana Roweckiego «Grota» przebywającego w tym czasie w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen. R. zginął podczas likwidacji obozu Mauthausen w końcu kwietnia 1945.

W małżeństwie z Heleną z Tyszków (ślub 1910), zmarłą 5 II 1944 w obozie zagłady w Oświęcimiu, miał R. dwie córki: Julię (1914), artystę plastyka, zamężną 1. v. Wagnerową, 2. v. Technikową, oraz Halinę (1916), inżyniera architekta, po mężu Urbanowską.

Nazwisko R-a w r. 1974 umieszczono na tablicy pamiątkowej gmachu starej elektrowni łódzkiej, poświęconej pracownikom tej elektrowni, którzy zginęli w l. 1939–45.

 

Olszewicz, Lista strat kultury pol.; Annuaire général des ingénieurs diplomés en Belgique, Liège 1928 (Raou Sigismond); Spis inżynierów elektryków polskich, W. 1936; Informator o działalności Oddziału Łódzkiego SEP, Ł. 1979 s. 11, 12, 14, 73, 74, 82; Kalendarzyk SEP na r. 1933, 1935, 1936/7, 1937/8, 1939; – Cygański M., Z dziejów okupacji hitlerowskiej w Łodzi 1939–1945, Ł. 1965; Elektrownia Łódzka 1907–1932, Ł. 1932; Historia elektryki polskiej, W. 1976–7 I–II; Historia SEP 1919–1959, W. 1959; Szarota T., Stefan Rowecki „Grot”, Wyd. 2, W. 1985 s. 272–3; – Gospodarka elektryczna w Polsce, W. 1923 s. 352, W. 1926 s. 166, 170, 532–3, W. 1930 s. 212, 222, 1114–15; Rocznik Polskiego Przemysłu i Handlu, W. 1938 poz. 14339; – „Energetyka” 1970 nr 11 s. 392 (życiorys, fot.); „Głos Energetyka” 1974 nr 39–40 (tu omyłkowo wymieniony jako Jan R.); „Przegl. Elektrotechn.” 1921 s. 258, 1927 s. 170, 450, 1928 s. 92, 140, 184, 331, 1929 s. 261, 1930 s. 299 (fot.), 302, 505, 509, 1933 s. 576, 579, 617, 1936 s. 424, 835, 1937 s. 707, 714, 856, 1939 s. 621–6, 667, 683; „Przegl. Tyg.” 1983 nr 35 s. 10; „Spraw. i Prace Pol. Kom. Elektrotechn.” 1928 nr 2 s. 14, nr 6 s. 48, 1929 nr 10 s. 75, 77; „Wiad. Pol. Komitetu Elektrotechn.” 1926 nr 1 s. 3, 4, nr 5 s. 31, 1927 nr 8 s. 63, nr 9 s. 68; „WTK” 1981 nr 32 s. 6; – Listy R-a z obozu w Mauthausen z dn. 30 V, 2 VI i 12 V 1944 do rodziny (w posiadaniu córki Haliny); – Informacje córki R-a, Haliny Urbanowskiej, oraz Czesława Dąbrowskiego i Jerzego Soleckiego.

Jerzy Kubiatowski

 

 
 

Powiązane zdjęcia

   
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Zygmunt Andrychiewicz

1861-05-27 - 1943
malarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 
 

Antoni Dziędzielewicz

1854-05-10 - 1935-01-10
adwokat
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.