Chłapowski Zygmunt (1869–1919), działacz społeczny i publicysta ekonomiczny. Syn Tadeusza i Róży z Jezierskich, ur. 5 V w Turwi. Wcześnie osierocony, wychowywał się pod opieką stryja, Stanisława Ch. z Szołdr. Gimnazjum ukończył w Lesznie, studia rolnicze w Berlinie, po czym od r. 1890 osiadł w Turwi i poświęcił się odnowieniu zaniedbanego, niegdyś najlepszego gospodarstwa w Poznańskiem. Dzięki umiejętnej gospodarce i wielkiej pracowitości zdołał nie tylko podnieść Turwię, ale dokupił dwa majątki: Goździchowo (w pow. śmigielskim) i Patokę na G. Śląsku. W tej ostatniej stworzył wzorowe gospodarstwo i zarazem polski ośrodek kulturalny. W Dalewie założył i prowadził kółko włościańskie, przez kilka lat przewodniczył Tow. Rolniczemu pow. gostyńskiego. Od r. 1908 przewodniczył Radzie nadzorczej Banku Ziemskiego, który odegrał wielką rolę w walce o stan posiadania polskiego. W r. 1915 w Turwi odbyła się narada ziemian poznańskich, aby pomagać ziemiaństwu Królestwa, zniszczonemu wojną. Dzięki gorliwym staraniom Ch-go i innych zebrano 1 milion 300 tys. mr. Należał też do Komitetu ratunkowego dla Królestwa w czasie wielkiej wojny. Interesowały go głównie zagadnienia ekonomiczno-rolnicze, które studiował z zapałem a gruntownie, i zdobył w tej dziedzinie rzetelną wiedzę. Niewiele pisał, ale rzeczy cenne, z którymi liczyli się uczeni niemieccy. W r. 1908 w broszurze Prof. Bernhard als Statistiker polemizował wnikliwie i rzeczowo z niemieckim uczonym, krytykując nieścisłości statystyczne w jego »Die Polenfrage«. Wytrawny gospodarz, badał zwiększenie się wartości ziemi pod wpływem rozwoju intensywnej gospodarki i pisał na ten temat w »Ksiedze Jubileuszowej… Centralnego Tow. Gospodarczego« 1911 r. Bardzo ważnym wystąpieniem była praca pt. Wartość gospodarcza kolonizacji włościańskiej na Wschodzie, publikowana w »Preussische Jahrbucher« 1913, B. 15 1 II. Wywodził w niej, że akcja komisji kolonizacyjnej nie daje pozytywnych wyników ze stanowiska gospodarczego. Praca ta wywołała żywą polemikę niemiecką. W r. 1918 na łamach czasop. berlińskiego »Der Tag« polemizował z Tiedemannem (»Zur Ansiedlungsfrage«), wykazując mu, ile żywności wzięła armia niemiecka ze wschodu państwa. Ch. też pomagał wydatnie Fr. Krysiakowi w opracowaniu i wydaniu książki »Hinter den Kulissen d. Ostmarkenvereins«. Małomówny, poważny, skromny, posiadał wybitny zmysł orientacyjny, umysł ścisły, analityczny. Wybitną znajomość spraw parcelacyjnych miał zużyć w pracy zbiorowej nad projektem reformy agrarnej. W tym celu przebywał w Warszawie w kwietniu 1919 r. na obradach komisji agrarnej związków ziemiańskich, której przewodniczył. W »Ziemianinie« opowiadał się za ostrożną parcelacją i tylko majątków ekstensywnie gospodarujących, nie uprzemysłowionych, uznając potrzebę kolonizacji wewnętrznej za pomocą parcelacji. Dnia 7 IV 1919 wygłosił w Warszawie w Tow. Ekonomistów i Statystyków referat o kolonizacji wewnętrznej, a następnego dnia uległ wypadkowi tramwajowemu, w którego następstwie zmarł 8 IV w Warszawie, a pochowany został w Rombiniu.
»Bibliografia Wielkopolska« nr 876; »Czas« 1919, nr 98; »Gazeta Rolnicza« 1919, nr 14, 16; Karwowski St., Historia W. Ks. Pozn. P. 1931, III.
Witold Jakóbczyk