INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Aleksander Majewski  

 
 
1890-02-27 - 1932-12-31
Biogram został opublikowany w 1974 r. w XIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Majewski Aleksander, pseud. Goszczyński, Józef, Kwiatkowski, Kwietniewski, Pużak, Sosnowski, Wiśniewski (1890–1932), działacz polskiego i rosyjskiego ruchu rewolucyjnego, metalurg. Ur. 27 II w osadzie Kamienskoje na Ukrainie, był synem Józefa, robotnika, i Józefy Kołbus. Ukończywszy dwuklasową szkołę fabryczną, zaczął pracować w r. 1903 w biurze technicznym tamtejszych zakładów metalurgicznych jako rysownik. W l. 1910–4 pracował w fabryce budowy maszyn w Libawie, uczęszczając jednocześnie na kursy techniczne. W r. 1914 złożył egzamin na technika-metalurga w Instytucie Technicznym w Libawie. W czasie pierwszej wojny światowej przebywał na Uralu. W Jekaterynburgu (obecnie Świerdłowsk) zaczął pracować jako technik w zakładach metalurgicznych.

W r. 1916 wstąpił do Partii Socjalistów-Rewolucjonistów, a w n. r. do tzw. lewicowych socjalistów-rewolucjonistów. Po wybuchu rewolucji lutowej 1917 r. wybrany został przewodniczącym Związku Zawodowego Metalowców w Jekaterynburgu, a następnie sekretarzem tego związku na obwód uralski. Był też przedstawicielem pracowników biurowych w jekaterynburskiej Radzie Delegatów Robotniczych oraz członkiem zarządu Związku Inżynierów i Techników obwodu uralskiego. We wrześniu 1918 został członkiem Rosyjskiej Komunistycznej Partii (bolszewików) (RKP). Pod koniec 1918 r. działał nielegalnie w okupowanym przez Niemców Mińsku. Po przejściowym oswobodzeniu miasta przez wojska radzieckie zorganizował tam Gubernialną Radę Gospodarki Ludowej i do momentu zajęcia Mińska przez armię polską był przewodniczącym rady. W kwietniu 1919 r. podjął nielegalną działalność rewolucyjną w Wilnie, wkrótce jednak został aresztowany przez władze polskie. Po ucieczce z więzienia próbował przedostać się do Węgierskiej Republiki Rad, lecz został aresztowany przez oddziały kontrrewolucyjne.

Po uwolnieniu przybył M. w jesieni 1919 r. do Polski i wkrótce podjął działalność w szeregach Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (KPRP). W początkach 1920 r. kierował akcją strajkową górników w Zagłębiu Dąbrowskim. Tropiony przez policję, wiosną t. r. przeniósł się do Warszawy. Przez rok działał w opanowanym przez komunistów oddziale praskim Związku Robotników Przemysłu Metalowego w Polsce. W r. 1921 oddział ten został rozwiązany, a sam M. wykluczony ze związku przez Zarząd Główny (ZG), pozostający pod wpływami Polskiej Partii Socjalistycznej. Pod koniec t. r. M. kontynuował działalność związkową w okręgu radomsko-kieleckim wśród metalowców jako sekretarz okręgowy, mimo protestów ZG Związku Robotników Przemysłu Metalowego. W związku z wyborami do Sejmu i Senatu w r. 1922 M. wszedł w skład Centralnego Komitetu Wyborczego (CKW) Związku Proletariatu Miast i Wsi (ZPMiW) oraz kandydował na posła z listy sejmowej nr 5 (komunistyczny ZPMiW) w Radomiu. Został jednakże aresztowany 5 X 1922 w Radomiu, kiedy z polecenia CKW interweniował u miejscowych władz w sprawie aresztowanych dwa dni wcześniej wszystkich członków radomskiego komitetu wyborczego ZPMiW. Zwolniony po dwóch miesiącach, kierował nadal działalnością niektórych, pozostających pod wpływami komunistycznymi, oddziałów związku metalowców w okręgu radomsko-kieleckim. Z inicjatywy M-ego zwołana została 27 I 1923 w Starachowicach konferencja z udziałem przedstawicieli komunizujących oddziałów związku metalowców ze Starachowic, Stąporkowa, Końskich i Łodzi. W trakcie konferencji policja aresztowała wszystkich uczestników, a wśród nich M-ego, przetrzymując ich przez miesiąc w więzieniu radomskim.

W maju 1923 M. przeszedł do nielegalnej działalności jako funkcjonariusz partyjny. Przez pewien czas wchodził w skład egzekutywy kielecko-radomskiego Komitetu Okręgowego (KO) partii oraz w skład Centralnego Wydziału Zawodowego przy Komitecie Centralnym (KC) KPRP. Jako delegat z okręgu kielecko-radomskiego wziął udział w II Zjeździe KPRP (19 IX – 2 X 1923 w miejscowości Bolszewo pod Moskwą). Po powrocie działał jako funkcjonariusz partyjny w okręgu łódzkim. W dn. 21 XII 1923 został aresztowany wraz z innymi uczestnikami dzielnicowej konferencji partyjnej przy ul. Oficerskiej w Łodzi. W dn. 28 V 1924 Sąd Okręgowy w Radomiu skazał go na 6 lat ciężkiego więzienia. Na początku 1925 r. wytoczono M-emu drugą sprawę przed Sądem Okręgowym w Łodzi, który w styczniu skazał go na 5 lat ciężkiego więzienia za działalność komunistyczną na terenie Łodzi i dodatkowo na 6 miesięcy więzienia za posługiwanie się fałszywym dowodem osobistym; wyrok ten został uchylony przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w październiku 1925. Przebywając w więzieniu radomskim, a później piotrkowskim, M. wchodził w skład kierownictwa komuny więziennej. Prawdopodobnie na początku 1926 r. został przeniesiony do więzienia w Białymstoku, skąd 7 II 1926, w drodze wymiany więźniów politycznych, udał się do Związku Radzieckiego.

Po przybyciu do Związku Radzieckiego został mianowany przewodniczącym górniczej komisji rewizyjnej w okręgu wiackim, później był kolejno dyrektorem kilku zakładów metalurgicznych w okręgu omutnińskim, a w r. 1929 został naczelnikiem oddziału walcowni w Makiejewskich Zakładach Metalurgicznych. Jako specjalista w zakresie budowy i eksploatacji walcowni wyjechał służbowo na jakiś czas do Stanów Zjednoczonych. Po powrocie ze Stanów został głównym inżynierem budowy zakładów metalurgicznych «Dnieprostal», a następnie aż do śmierci pracował na stanowisku dyrektora technicznego Kramatorskich Zakładów Budowy Maszyn. Znany był jako autor wielu pomysłów racjonalizatorskich. Zmarł 31 XII 1932 w Kramatorsku.

Przed r. 1918 M. ożenił się z Rosjanką, Zenaidą Gusiewą, z którą miał dwoje dzieci. W l. 1922–6 żona przebywała w Polsce i podobnie jak mąż działała początkowo aktywnie w KPRP w okręgu kielecko-radomskim. Aresztowana w r. 1923, sądzona była razem z mężem w r. n. przez Sąd Okręgowy w Radomiu, który skazał ją na 3 lata ciężkiego więzienia. Pod koniec 1926 r. wyszła na wolność i wkrótce wyjechała do Związku Radzieckiego.

 

Księga Polaków uczestników rewolucji październikowej 1917–1920. Biografie, W. 1967; – Świetlikowa F., Komunistyczna Partia Robotnicza Polski 1918–1923, W. 1968 s. 347, 355; – II Zjazd Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (19 IX – 2 X 1923). Protokoły obrad i uchwały, W. 1968 (fot.); Jabłonowski R., Wspomnienia 1905–1928, W. 1962; Kołodziej S., Wspomnienia (1915–1945), W. 1967 s. 48; Komuniści. Wspomnienia o Komunistycznej Partii Polski, W. 1969; Monitor Polski, 1922 nr 227; – „Metalowiec” 1921 nr 21–22 s. 8, 1923 nr 5 s. 4; „Nowy Przegl.” 1922 (reedycja), W. 1957; „Trybuna Radziecka” (Moskwa) 1933 nr 4, 5 (wspomnienie pośmiertne i nekrolog); „Trybuna Robotn.” 1923 nr 3 s. 4; „Z Pola Walki” 1970 nr 3 s. 126; – Centr. Arch. KC PZPR w W.: Teczka osobowa A. M-ego nr 9327, Ankiety uczestników II Zjazdu KPRP 158/I-2 t. 10 s. 9, 19, 25, 40, 41, 49, 81–2, Arch. Duracza 105/347, Więzienie Piotrków t. 1180 k. 9, 10, 13–14; Centr. Arch. Min. Spraw Wewn. w W: „Poufny Przegląd Inwigilacyjny” nr 107 poz. 72, nr 117 poz. 27, nr 160 poz. 28, nr 182 poz. 65, nr 183 poz. 58, nr 271 poz. 61.

Bogdan Gadomski

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Aleksander Świętochowski

1849-01-18 - 1938-04-25
pisarz
 
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Wojciech Sosiński

1872-04-03 - 1934-09-27
działacz związkowy
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.