INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Andrzej Schott  

 
 
1707-11-06 - 1774-01-17
Biogram został opublikowany w 1994 r. w XXXV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Schott Andrzej (1707–1764), ławnik gdański, historyk, bibliograf. Ur. 6 XI w Gdańsku, był synem Georga (zm. 1709), który pochodził ze Skoczowa w Ks. Cieszyńskim, a w Gdańsku trudnił się kupiectwem, i Reginy z domu Gregorin, pochodzącej z Chełmna.
Po śmierci ojca, z powodu trudnej sytuacji materialnej, S. oddany został na wychowanie do babki ze strony matki, mieszkającej w Grudziądzu, gdzie chodził do szkoły elementarnej. Do Gdańska wrócił po powtórnym zamążpójściu matki za gdańskiego poczmistrza Gottlieba Juchsena. Uczył się w szkole parafialnej przy kościele św. Jana, a w l. 1721–8 uczęszczał do Gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, gdzie w r. 1725 bronił tez teologicznych De necessitate et utilitate revelationis Divinae. W r. 1728 zakończył naukę, ogłaszając opracowaną pod kierunkiem Samuela Fryderyka Willenberga rozprawę prawniczą Dissertatio iuridica de mandatario mandatum excedente (Gd. 1728). W l. 1728–31 odbywał studia prawa i historii na uniwersytecie w Lipsku. Na ich zakończenie ogłosił rozprawę Axiomata philosophica, quibus ratio principium iuris naturae unum, adaequatum, evidens et indemonstrabilis sistitur (Lipsiae 1731). Po studiach zwiedził miasta i uniwersytety niemieckie i holenderskie, zyskując przy tym znaczną erudycję i doświadczenie. Był też w Warszawie i innych miastach polskich.
Do Gdańska powrócił S. w r. 1732. W napisanym wówczas utworze okolicznościowym Monumentum pietatis (Gd. 1732) dziękował swym mecenasom i patronom za pomoc w studiach. Rada Miasta powierzyła mu wkrótce stanowisko agenta miejskiego, obserwującego bieżące wydarzenia polityczne i dyplomatyczne. Dn. 19 III 1748 został wybrany na ławnika Starego Miasta, a w marcu 1763 został starszym ławnikiem. Miał opinię człowieka poważnego, odpowiedzialnego, a także uczonego. Jego rozległe zainteresowania naukowe obejmowały problematykę historyczną oraz prawniczą Gdańska, Prus Królewskich i Korony, ze szczególnym uwzględnieniem biografistyki i bibliografii. Już podczas studiów i podróży naukowej odwiedzał S. biblioteki i archiwa w poszukiwaniu materiałów źródłowych, później wykorzystywał zasoby miejscowego archiwum, Biblioteki Rady Miasta i bogaty księgozbiór Jana Uphagena. Wzorem oświeceniowych uczonych stworzył własną bibliotekę naukową, w której zgromadził liczne druki i rękopisy.
Począwszy od r. 1738 S. publikował krótkie rozprawy i przyczynki. W t.r. wydał dzieje chrześcijaństwa w Prusach pt. Prussia Christiana sive de introductione religionis Christianae in Prussiam… (Gd. 1738), gdzie przytoczył tekst „Bogurodzicy” i zakwestionował autorstwo św. Wojciecha. Z t.r. pochodziła też Tractatio iuris publici de indigenatu Polonorum…. S. opublikował nadto: zwięzły słownik biobibliograficzny 26 luterańskich teologów gdańskich Theologorum, qui Gedani vixerunt […] monumentum… w dwóch częściach (Gd. 1758, 1759), uzupełnienia do pracy Efraima Praetoriusa „Athenae Gedanenses” pt. Analecta ad Athenas… (Gd. 1758), w których przedstawił życiorysy nauczycieli języka polskiego w Gdańsku i ich poczynania pisarskie. W jego tłumaczeniu na język niemiecki ukazała się drukiem historia Marcina Kromera „De origine et rebus gestis Polonorum…” pt. „Beschreibung des Königreiches Polen…” (Gd. i Leipzig 1741) i Gotfryda Lengnicha („Historia Polona a Lecho ad Augusti mortem”) pt. „Polnische Geschichte von den Zeiten Lecho…” (Leipzig 1741). Opracował też i opublikował rękopiśmienną rozprawę Izaaka Gotfryda Gödtkego „Evangelisches Predigt-Amt in denen kleineren Städten des polnischen Preussens…” (Gd. 1753). Drobne przyczynki zamieszczał S. na łamach czasopisma „Preussische Lieferung”.
S. zdołał ogłosić tylko małą część zamierzonych prac, do których miał zebrane materiały. W spuściźnie rękopiśmiennej były m.in. prawie gotowe do druku rozprawy dotyczące historii politycznej, kościelnej, a także problematyki prawniczej Gdańska, Prus Królewskich, Wielkopolski, Litwy, Inflant i Kurlandii, nadto zestawienia bio- i bibliograficzne, zbiory dokumentów prawnych i in. materiały źródłowe, zaczerpnięte z druków i rękopisów. Na szczególną uwagę zasługuje dwutomowy Verzeichniss der polnischen Anonymorum et Pseudonimorum, będący pierwszym tego rodzaju opracowaniem w Polsce (obecnie znajduje się w Bibliotece im. M. J. Sałtykowa Szczedrina w Petersburgu). W rękopisie pozostało też tłumaczenie niemieckie rozprawy Jana Ernesta Lindego „Jus publicum civitatis Gedanensis”. S. zmarł w Gdańsku 17 I 1764.
S. był żonaty od 30 XI 1741 z Florentyną Renatą z domu Grade (zm. 23 I 1764), córką pastora kościoła Mariackiego w Gdańsku, wdową po G. Sartoriusie, diakonie kościoła Św. Trójcy w Gdańsku. Wspólny pogrzeb małżonków odbył się 7 II 1764.
Biblioteka S-a, zasobna w dzieła historyczne i prawnicze (także w języku polskim), bardzo rzadkie druki oraz w rękopisy, została po jego śmierci już 27 VIII 1764 sprzedana na aukcji zorganizowanej w Gdańsku przez Jana Gotfryda Barthelsena, który postarał się też o opublikowanie katalogu tej kolekcji „Bibliothecae […] Andreae Schotti […] in foro lignario vulgo Holtz Marckt distranendam…” (Gd. 1764 I–II). Wiele druków i rękopisów trafiło wówczas do Biblioteki Rady Miasta i biblioteki J. Uphagena (obecnie w zbiorach B. PAN w Gd.), inne uległy rozproszeniu. Różne materiały rękopiśmienne S-a, w tym dotyczące dziejów drukarń w Polsce, nabył w r. 1821 (na licytacji księgozbioru J. Schmidta w Elblągu) Joachim Lelewel.

Estreicher; Enc. Org.; Słown. Pracowników Książki Pol.; Löschin G., Die Bürgermeister, Rathsherren und Schöppen des Danziger Freistaates und die Patricierfamilien, denen sie angehörten, Danzig 1868 s. 49; Katalog der Stadt Danzig betreffenden Handschriften der Danziger Stadtbibliothek, Hrsg. v. A. Bertling, Danzig 1892 s. 685–6; – Historia Gdańska, Pod red. E. Cieślaka, Gd. 1993 III; Lelewel J., Bibliograficznych ksiąg dwoje, Wil. 1823–6 I 163, II 347; Löbner H., Danziger „Moralische Wochenschriften” des 18. Jahrhunderts, „Mitteilungen d. Westpreuss. Geschichtsvereins” Jg. 2: 1903 Nr. 2 s. 24; Schneider J. H., Mittheilungen aus der Geschichte Dirschau’s, „Zeitschr. d. Westpreuss. Geschichtsvereins” Bd. 14: 1885 s. 61; Sterzyński T., A. Schotta spis anonimów i pseudonimów polskich, „Ruch Liter.” R. 3: 1928 s. 160; Szafran P., Katalog aukcyjny i aukcja biblioteki Fryderyka Fabriciusa w 1727 roku na tle aukcji bibliofilskich w Gdańsku do końca XVIII wieku, „Libri Gedanenses” [T. 1]: 1967 s. 61, 91; – Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, Oprac. Z. Nowak i P. Szafran, W. 1974 s. 305; Łodyński M., Materiały do dziejów państwowej polityki bibliotecznej w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim (1807–1831), Wr. 1958 s. 114, 234; – B. PAN w Gd.: rkp. 732 k. 273a–276a (życiorys S-a), rkp. 431, 799, 969, 1380, rkp. Uph. k. 17, 72, 81, 91, 95–97, 102, 103, 190, 191, 192, 198, 199, 219, 220, 232 (rkp. rozprawy i materiały S-a).
Zbigniew Nowak

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Fryderyk August I

1750-12-23 - 1827-05-05
król Saksonii
 
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Mikołaj Manuzzi

brak danych - 1809
targowiczanin
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.