INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Antoni Oskierka h. Murdelio  

 
 
Biogram został opublikowany w 1979 r. w XXIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Oskierka Antoni h. Murdelio (ok. 1670–1734), poseł na sejmy, pisarz w. litewski, potem kasztelan nowogródzki. Był synem Michała, podsędka mozyrskiego, i Konstancji z Jeleńskich, sędzianki mozyrskiej. Przez kilkadziesiąt lat był stronnikiem Radziwiłłów, m. in. Karola Stanisława, kanclerza w. lit., oraz Michała Kazimierza, koniuszego, potem hetmana polnego lit., i nieprzejednanym wrogiem Sapiehów. Co najmniej od r. 1717 sprawował funkcję komisarza dóbr neuburskich. W r. 1697 O. jako cześnik mozyrski podpisał z woj. mińskim elekcję Augusta II. W l. 1709–10 był deputatem z pow. mozyrskiego do Trybunału Litewskiego i z jego ramienia wchodził w lipcu 1709 w skład komisji, która miała zawrzeć porozumienie z Konstantym Brzostowskim, bpem wileńskim, w sprawie osądzenia Krzysztofa Białłozora, kanonika wileńskiego. W r. 1712 posłował z pow. mozyrskiego na sejm warszawski. W r. 1714 pełnił już urząd marszałka pow. mozyrskiego. W końcu 1716 r. brał udział w pertraktacjach prowadzonych w Warszawie między przedstawicielami króla a konfederatami tarnogrodzkimi. W r. 1717 posłował z pow. mozyrskiego na Sejm Niemy. Powołany został do ustanowionego wówczas sądu nadzwycz. na przestępców stanu (głównie na tych Polaków, którzy walczyli wraz z armią szwedzką), mającego urzędować aż do sejmu po zawarciu traktatu pokojowego ze Szwecją. Był następnie posłem z Mozyrskiego na sejm zwycz. 1720 r. W l. 1722–3 wraz z Henrykiem Wejssenbachem, łowczym w. lit., był komisarzem królewskim do przeprowadzenia kontroli gospodarki dóbr neuburskich. Dn. 20 IV 1724 przedłożył królowi, przebywającemu wówczas w Warszawie, wyczerpujące sprawozdanie z jej wyników. W drugiej poł. t. r. otrzymał urząd pisarza w. lit. W tym czasie nabył od Stanisława Denhoffa, woj. połockiego, starostwo mozyrskie, które następnie scedował na syna Gerwazego Ludwika.

Dn. 11 X 1726 otrzymał O. nominację na kasztelana nowogródzkiego. Wszedł w skład komisji z ramienia sejmu w r. 1726 do traktowania z ministrami dworu petersburskiego. Również wówczas został delegowany z Senatu do Trybunału Skarbowego Lit. Ok. r. 1727 wyszło na jaw, że O., zgodnie z umową zawartą z rodziną swej drugiej żony, Anny z Grabowskich, ochrzcił pierworodnego syna z tego małżeństwa Michała Stefana w zborze kalwińskim w Słucku. Syn ten od r. 1721 przebywał w Królewcu, lecz jezuici słuccy nalegali, by O. odebrał syna i wychowywał w wyznaniu katolickim, a skoro się to nie powiodło, spowodowali proces przed sądem compositi judicii. Sąd ten skazał O-ę na utratę godności senatorskiej, dóbr i głowy. Od wykonania wyroku uratowało O-ę przejście syna na katolicyzm. (Po powrocie do Prus i do wyznania kalwińskiego po r. 1736 Michał Stefan opisał sprawę O-i w broszurze „Die Fusstapfen der gnädigen göttlichen Providentz in seinem bisherigen Lebens-Lauff erkennet…”). O. brał udział w sejmie konwokacyjnym i 23 V 1733 podpisał jego postanowienia, opowiadając się za królem rodakiem. Z dużym jednak ociąganiem podpisał uchwałę woj. nowogródzkiego z połowy marca 1734 o wystawieniu piechoty wojewódzkiej. W maju i czerwcu wstawiał się za woj. nowogródzkim u komendantów wojsk rosyjskich.

O. posiadał m. in. Januszew w pow. oszmiańskim i Wodowicze w mozyrskim, prawdopodobnie też dobra w woj. nowogródzkim, mińskim, połockim i brzesko-litewskim (Żychliński). Testamentem z 3 XI 1734 odstąpił starszemu bratu Franciszkowi Michałowi, stolnikowi mozyrskiemu, część dóbr nań przypadających w woj. połockim i mińskim. Zmarł wkrótce potem t. r. Najstarszy syn Gerwazy Ludwik wyprawił mu 1 III 1736 uroczysty pogrzeb w kościele bernardyńskim w Słucku.

O. był żonaty dwukrotnie: jego pierwszą żoną (od ok. r. 1700) była Zofia, córka Adama Kolendy, drugą – poślubioną 16 IX 1710 – kalwinka Anna z Grabowskich, córka Marcina, sędziego grodzkiego wołkowyskiego. Z pierwszego małżeństwa pozostawił O. dwóch synów: Gerwazego Ludwika (zob.) i Rafała Alojzego (zob.). Z drugiej żony miał czterech synów: Michała Stefana (ur. 1712), po r. 1736 w służbie pruskiej, zmarłego bezpotomnie, Bogusława Leopolda, chorążego mozyrskiego, posła na sejm 1778 r., pisarza dekretowego litewskiego 1791–4, Kazimierza Macieja, marszałka pow. mozyrskiego, w r. 1793 kasztelana mozyrskiego, i Marcina Teodora (zob.), oraz sześć córek: Konstancję Zofię (ur. 1713), Marię Katarzynę (ur. 1714), Ewę Ludwikę (ur. 1716), Marię Teresę (ur. 1725), Teofilę Elżbietę (ur. 1728) i Anielę Katarzynę (ur. 1731). Wszystkie córki i syn Michał Stefan byli chrzczeni w zborze ewangelicko-reformowanym w Słucku.

 

Estreicher; Konarski S., Szlachta kalwińska w Polsce, W. 1936; Uruski; Żychliński, IV, XVI 228, XVIII 150, XIX (z błędami); Elektorów poczet; – Konarski S., Kanoniczki warszawskie, Paryż 1952; Łukaszewicz J., Dzieje kościołów wyznania helweckiego w Litwie, P. 1842 I 377–9; Merczyng, Zbory i senatorowie; – Matuszewicz M., Pamiętniki, W. 1876 I 75; Teka Podoskiego, II 111, III 1–2, 9, 260; Vol. leg., VI 248, 413, 489, 603, VII 86; Zawisza K., Pamiętniki, W. 1862 s. 270, 300, 356; – AGAD: Arch. Radziwiłłów, Dz. V 11001, 10998 (listy O-i); Arch. Państw. w Ł.: Arch. Kossowskich z Głogowy 53; B. Ossol.: rkp. 13004 s. 30–31; – Bibliografia do Bogusława Leopolda: Diariusz sejmu… 1778, W. 1779; Kalendarz Polityczny dla Królestwa Polskiego i W. Ks. L… 1794; Kolęda Warszawska na r. 1766; – B. Czart.: rkp. 879.

Wacław Szczygielski

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.