Barabasz Jakób, hetman koszowy (siczowy) za Chmielnicczyzny. Przeciwnik Jana Wyhowskiego a zwolennik Moskwy, odegrał bardzo poważną rolę w walkach, jakie o spuściznę po Bohdanie Chmielnickim toczyły się na Ukrainie w latach 1657–58. Z końcem r. 1657 stanął na czele lewobrzeżnych Kozaków, niezadowolonych z wyboru Wyhowskiego na hetmana. Połączywszy później swe siły z wojskami opozycji pozostającej pod dowództwem pułk. połtawskiego M. Puszkara, wystąpił otwarcie do walki z Wyhowskim. Po pomyślnych początkowo walkach połączone wojska Puszkara i B-a zostały w maju 1658 r. pobite na głowę w krwawej bitwie pod Połtawą. Sam Puszkar poległ na placu bitwy, a wojska jego przeszły na stronę Wyhowskiego. Wobec tego nie pozostawało B. już nic innego, jak tylko wycofanie się z powrotem na Sicz, gdzie niedane mu już było odegrać poważniejszej roli. Od tego też momentu tracimy go zupełnie z oczu.

Gawroński, Próba pojednania z Rusią, Kr. 1907, 37–38, 41, 44, 47–49, 56, 60, 68; Akty Jużnoj i Zapadnoj Russii IV i XV; Lietopis Samowidca, Moskwa 1846, 29; Wieliczko, Lietopis I 307 i n.; Kochowski, Climacter II 273.

Eugenjusz Latacz