Poliński Jan (1907–1977), architekt wnętrz, grafik. Ur. 22 II w Warszawie, był synem Stefana (zm. 1908), technika budowlanego, pracownika Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, i Marii Romany z Rydzykowskich, nauczycielki. W r. 1918, jako goniec Straży Obywatelskiej, brał P. udział ze starszymi kolegami w rozbrajaniu Niemców. W r. 1926 zdał maturę w Państwowym Gimnazjum im. Tadeusza Rejtana w Warszawie. Jesienią 1927 rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. W czasie studiów działał w Związku Słuchaczy Architektury (ZSA). Politycznie był związany z Obozem Narodowo-Radykalnym (ONR), z działającą w l. 1934–9 «Falangą». Przyjaźnił się z jego przywódcą Bolesławem Piaseckim. Dyplom inżyniera architekta uzyskał P. 30 VI 1937 na podstawie pracy z zakresu kompozycji architektonicznej Polski pawilon turystyczny. Od r. 1929 prowadził wolną praktykę w zakresie projektowania wnętrz i wystaw, współpracował przy Pawilonach Powszechnej Wystawy Krajowej (PWK) w Poznaniu, a w r. 1936 Polskiej Wystawy Sportowej w Bukareszcie. W r. 1931 z ramienia ZSA zorganizował P. Wystawę Młodych Grafików ZSA w podziemiach Domu Towarowego Braci Jabłkowskich. W wystawie tej wzięli udział graficy: Tadeusz Gronowski, Władysław Daszewski, Jan Mucharski, Stefan Osiecki, Jerzy Skolimowski i inni. W r. 1932 P. uczestniczył wraz z ZSA w ogólnopolskim konkursie na fasadę sklepową i uzyskał nagrodę. Albumy Młodej Architektury z l. 1935 i 1936 zamieściły przykłady projektowanych przez P-ego wnętrz mieszkalnych o prostych i oszczędnych, dobrze wyważonych formach. W r. 1939 P. był redaktorem miesięcznika „Architektura i Budownictwo”, na którego łamach omawiane były wybitniejsze realizacje i projekty, problemy architektury i urbanistyki oraz konkursy.
Już w czasie studiów P. współpracował jako grafik z czasopismami: „Naokoło Świata” (1929–31), „7 Dni” (1930), „Prosto z Mostu”, „Ruch Kulturowy”, „Teatr i Życie Wytworne” i „Budownictwa Wojskowe” (1933–6). Zamieszczony w r. 1936 w nr 2 tygodnika „Prosto z Mostu” fotomontaż satyryczny, z podpisem Senator Sieroszewski trzyma mowę o Berezie, spowodował wytoczenie przez Wacława Sieroszewskiego redaktorowi tego tygodnika Stanisławowi Piaseckiemu i P-emu głośnego procesu o obrazę. Uczestniczył P. w licznych warszawskich konkursach na plakaty, m. in. w r. 1933 uzyskał II nagrodę w konkursie na plakat artystyczny dla firmy Elida oraz wyróżnienie za plakat reklamowy dla Sp. Akc. w Bielsku: Włóczki-wełny-Trójkąt w kole. Na wystawie plakatów zorganizowanej w r. 1934 w Zachęcie przez ZSA plakaty P-ego uzyskały szczególnie przychylną ocenę krytyki. W r. 1936 P. wykonał, reprodukowane w t. r. w „Albumie Młodej Architektury”, dwa znakomite plakaty: Jedz ryby, będziesz zdrów jak ryba i XV bal «Warszawa swej Politechnice».
Od r. 1934 P. był członkiem Koła Artystów Grafików Reklamowych (KAGR), stowarzyszenia zrzeszającego grafików użytkowych. Brał udział w wystawie KAGR w warszawskim Instytucie Propagandy Sztuki (IPS) w r. 1934, wraz z KAGR uczestniczył w Międzynarodowej Wystawie Sztuki i Techniki w Paryżu w r. 1937, gdzie uzyskał złoty medal za grafikę użytkową, a brązowy medal za plakat Bal Młodej Architektury. Plakaty P-ego, podobnie jak projektowane w tych latach plakaty innych absolwentów Wydziału Architektury, wyrażały dążenie «do ujęcia tematu w sposób jak najbardziej lapidarny» (Maria Łącka). Jego grafikę plakatową cechowało «stałe poszukiwanie pomysłu treściowego i nowej formy interpretacji: stosowanie najbardziej nowoczesnego kroju liter dobrze rysowanych, często wkomponowanych asymetrycznie, czasami w układzie pionowym». Napis był «równorzędnym elementem kompozycji całości, działał jako kreska, blok lub ażur». P. dążył do uzyskania kontrastu między prószem i elementami kreślonymi (np. w plakacie Trójkąt w kole). W grafice reklamowej P-ego można niewątpliwie doszukać się wpływu kierunku malarskiego abstrakcji geometrycznej (np. okładka „Ceramik Adega do Porto”).
Zmobilizowany 23 VIII 1939, wziął P. udział w kampanii wrześniowej na stanowisku dowódcy plutonu w randze podporucznika 1 p. artylerii przeciwlotniczej w obronie Warszawy-Okęcie, Lublina, Łucka i Stanisławowa. Po ucieczce z obozu internowanych na Węgrzech, przez Jugosławię i Morze Śródziemne dotarł do Francji. Po upadku Francji znalazł się w Polskich Siłach Zbrojnych w Wielkiej Brytanii, gdzie m. in. zorganizował samodzielny referat propagandy i oświaty I Korpusu i prowadził wykłady z dziedziny architektury i dekoracji wnętrz na kursach świetlicowych. Redagował też polskie pisemko „Wspólnota” oraz uprawiał grafikę użytkową i projektowanie wnętrz. W r. 1943 uczestniczył w wystawie polskiej architektury w Edynburgu, a w r. 1944 uzyskał nagrodę na konkursie Brytyjskiego Związku Jubilerów i Złotników na nakrycie stołowe. P. był wraz z grupą polskich architektów współorganizatorem polskiego Wydziału Architektury przy uniwersytecie w Liverpoolu.W r. 1947 powrócił do kraju i kontynuował działalność graficzną, wystawienniczą i wnętrzarską. Był autorem m. in. dekoracji Hali Ludowej oraz Pawilonu Rolnictwa i Wyżywienia na Wystawie Ziem Odzyskanych we Wrocławiu w r. 1948. W Warszawie projektował wnętrza Banku Handlowego, salę konferencyjną Min. Zdrowia, wnętrza i meble hallu wejściowego, sali odczytowo-kinowej, gabinety dyrektorskie i pomieszczenia biurowe Min. Spraw Wewnętrznych, wnętrza klubu im. Jana Pietrzaka, kawiarni «Nowy Świat» i «Patria». Dla Zakładów Radiowych im. Marcina Kasprzaka projektował wnętrza i meble reprezentacyjnych pomieszczeń biurowca z salą posiedzeń, stołówką fabryczną oraz wnętrza i meble dla Domu Kultury i przychodni Polikliniki. Dla Centralnego Domu Towarowego (CDT) – wnętrza i meble dla pięter typowych, sali żywnościowej, kawiarni na antresoli, baru, restauracji oraz dancingu «Stolica» na VI piętrze. W Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej (MDM) P. projektował wnętrza baru kawowego, Centrali Jubilerskiej, meble dla biur «Orbisu», sklepu muzycznego i tekstylnego na pl. Konstytucji, wnętrza cukierni, baru mlecznego, sklepu gospodarstwa domowego i sklepu pomocy szkolnych na ul. Marszałkowskiej między ul. Litewską i pl. Unii Lubelskiej oraz meble dla apteki przy ul. Marszałkowskiej 62. Do połowy 1955 r. P. był pracownikiem Przedsiębiorstwa Projektowania Budownictwa Miejskiego «Miastoprojekt-Stolica», później pracował na różnych stanowiskach w przedsiębiorstwach podległych Zjednoczonym Zespołom Gospodarczym «Inco», gdzie był m. in. projektantem wnętrz. Pod koniec życia chorował ciężko na astmę. Zmarł 30 IX 1977 w Warszawie. Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 76).
P. był żonaty od r. 1942 z Angielką Josephine Going, z którą miał syna Johna (ur. 1945). Po uzyskaniu rozwodu poślubił w r. 1971 Janinę Katarzynę Lenartowicz z domu Sandoz. Drugie małżeństwo P-ego było bezdzietne.
W zbiorach Muzeum Plakatu w Warszawie-Wilanowie znajdują się 3 plakaty z okresu przedwojennego: Efka, polska maszyna do pisania (współautor Bolesław Przyłuski), Las obrona przed wrogiem oraz Dzień spółdzielczości. Ponadto prace P-ego są w Archiwum Wojskowym, Muzeum Obrony Narodowej oraz w Bibliotece Sejmowej.
Album Młodej Architektury, 1935, 1936; Artyści plastycy okręgu warsz. ZPAP 1945–70; – Bojko Sz., Polska sztuka plakatu, W. 1971; Łącka M., Koło Artystów Grafików Reklamowych, w: Ze studiów nad genezą plastyki nowoczesnej w Polsce, Wr. 1966; Pol. życie artyst. w l. 1915–39; Wallis M., Sztuka polska dwudziestolecia, W. 1959; – „Roczn. Centr. Biura Wystaw Artyst.” 1963–4; „Roczn. Pol. Grafiki Reklamowej (PAT)”, (W.) 1935; – IS PAN w W.: Materiały Pracowni Sztuki Współczesnej; Związek Pol. Artystów Plastyków, Zarząd Gł.: Ankieta P-ego; – Informacje z Wydziału Architektury Politechn.Warsz., Sekretariatu Szkoły; Informacje Janiny Katarzyny Polińskiej z Warszawy (tamże liczne dokumenty, wycinki prasowe, notatki, fotografie itp.).
Maria Zakrzewska