INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Józef Aleksy Paulicki  

 
 
1767-03-30 - 1824-12-14
Biogram został opublikowany w 1980 r. w XXV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.


 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Paulicki Józef Aleksy (1767–1824), ksiądz, organizator szkół elementarnych w pow. radomszczańskim i w okręgu pajęczańskim. Ur. 30 III we wsi Żegotki (vel Rzegotki) koło Inowrocławia był synem dzierżawcy majątku ziemskiego Józefa i Anieli z Podkowskich. W ósmym roku życia został oddany do gimnazjum w Trzemesznie, potem do Akademii Lubrańskiego w Poznaniu. Od 15 roku życia uczył się w gimnazjum w Łęczycy, w którym, po ukończeniu nauk pracował jako nauczyciel geometrii i fizyki. Zainteresował się również filozofią i teologią. Początkowe studia w tym zakresie odbywał prywatnie w zakonie bernardynów w Łęczycy, skąd (po ośmiu latach pobytu w tym mieście) wyjechał do Witowa, zamierzając wstąpić do tamtejszego zakonu norbertanów. Niebawem przeniósł się do Seminarium Duchownego we Włocławku, a wreszcie do Krakowa. W Szkole Głównej Koronnej studiował przede wszystkim filozofię i teologię, ale kształcił się także w zakresie prawa, astronomii i botaniki. W dn. 31 VII 1793 uzyskał tam stopień doktora praw. Uprzednio (21 VII) został wyświęcony na kapłana w katedrze we Włocławku. P. został skierowany do pracy duszpasterskiej na wikariat do kolegiaty w Wolborzu, w której po upływie kilku lat pełnił także obowiązki proboszczowskie oraz funkcję wicedziekana w miejscowym dekanacie. Był też kanonikiem w kapitule kolegiackiej w Sieradzu. W r. 1802 na prośbę P-ego biskup kujawski i pomorski Józef Rybiński udzielił mu ekskardynacji z diecezji kujawskiej. Nowe stanowisko duszpasterskie otrzymał P. 8 III 1802 w parafii Pajęczno (należącej w tym czasie do archidiecezji gnieźnieńskiej), gdzie został instalowany 28 III t. r., po rezygnacji ks. Waleriana Bogdanowicza, profesora prawa Akad. Krak. Na stanowisku proboszcza w Pajęcznie P. odbudował częściowo kościół parafialny oraz grobowiec dziejopisarza Marcina Bielskiego, a także budynki plebańskie spalone podczas pożaru miasta w r. 1810. Będąc równocześnie urzędnikiem stanu cywilnego gminy Pajęczno, wzorowo prowadził księgi metrykalne, a jego raporty wysyłane do zwierzchnich władz dają wierny obraz naturalnego ruchu ludności w tych okolicach. P. był właścicielem pokaźnej biblioteki składającej się z dzieł teologicznych i politycznych. Podjął wówczas starania o wejście do kapituły kolegiaty Wszystkich Świętych w Krakowie, a także do kapituły kolegiackiej w Kaliszu, ale tych godności kościelnych nie otrzymał. Był natomiast kanonikiem łęczyckim.

Najważniejszym dziełem P-ego było zorganizowanie sieci szkół parafialnych i elementarnych. P. został mianowany 15 III 1808 przez Najwyższą Izbę Edukacyjną w Warszawie organizatorem szkół parafialnych w powiecie radomszczańskim i egzaminatorem nauczycieli w departamencie kaliskim; w krótkim czasie zorganizował 57 szkół najniższego stopnia, 2 IV 1810 otrzymał nominację na wizytatora (efora) szkół parafialnych w powiecie radomszczańskim. Kontynuował działalność oświatową także w okresie Królestwa Kongresowego, kiedy spełniał nadal funkcję organizatora szkół elementarnych i egzaminatora kandydatów na nauczycieli tego typu szkół. W X okręgu szkolnym obwodu piotrkowskiego, zwanym pajęczańskim, zmodernizował dawniej istniejące szkoły parafialne, nadto w l. 1817–18 zorganizował szkoły elementarne w kilkunastu miejscowościach okręgu pajęczańskiego. Akcję rozpoczynał od zawiązywania Tow. Szkoły Elementarnej, następnie układał plan szkoły, a po zatwierdzeniu przez wyższe władze szkolne instalował tam nauczycieli i otwierał szkoły. W kilku wypadkach napotkał na duże sprzeciwy ze strony miejscowych dziedziców. Po r. 1821 nastąpił upadek zorganizowanych przezeń szkół elementarnych w okolicy Pajęczna, czemu P. nie mógł się przeciwstawić, chociaż interweniował u władz szkolnych. Gorliwość P-ego w sprawach szkół elementarnych była znana najwyższym władzom oświatowym w Królestwie Kongresowym. Podkreślił ją w piśmie do P-ego z dn. 9 IX 1820 radca stanu Stanisław Staszic oraz w piśmie z dn. 19 III 1821 minister prezydujący w Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Stanisław Grabowski. P. zmarł 14 XII 1824 w Pajęcznie i został pochowany na miejscowym cmentarzu.

 

Chodyński S., Pajęczno, w: Catalogus ecclesiarum et utriusque cleri tam saecularis quam regularis dioecesis Vladislaviensis seu Calissiensis pro anno Domini 1880, Varsoviae 1879 s. 95–6; Podgórska E., Szkolnictwo elementarne Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego 1807–1831, W. 1960 s. 42–4, 47; Związek J., Działalność oświatowa ks. J. P-ego w okręgu pajęczańskim 1808–1824, „Częstochowskie Wiad. Diec.” R. 48: 1974 nr 8–9 s. 191–217; – Arch. Diec. w Częstochowie: sygn. II 229 k. 1–304 (Akta szkół elementarnych w okręgu Pajęczańskim 1808–1832), sygn. II 147 (Akta pozostałe po śp. Józefie ks. Paulickim b. proboszczu w Pajęcznie – zawierające różne prywatne korespondencje), sygn. II 237 k. 1–85 (Akta parafii Pajęczno różnych reskryptów rządowych dotyczących się raportów, które przez proboszcza w terminie przesłane być mają 1810–1829), sygn. II 238 k. 20–21 (Akta dziekana brzeźnickiego dotyczące kościoła parafialnego w Pajęcznie), sygn. II 238 k. 59 (Akta wizyt kościołów parafialnych dekanatu brzeźnickiego w roku 1824 odbytych), sygn. I 245 s. 122 (Liber mortuorum ecclesiae parochialis in Pajęczno).

Jan Związek

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Fryderyk Franciszek Chopin

1810-02-22 - 1849-10-17
pianista
 
 

Józef Bohdan Zaleski

1802-02-14 - 1886-03-31
poeta
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.