Moskwa Józef (1873–1916), adwokat i działacz ludowy. Ur. w miejscowości Hłuboczek Wielki (pow. Tarnopol), był synem Ludwika, naczelnika stacji. Gimnazjum ukończył w Tarnopolu i w l. 1894–8 odbywał studia na Wydziale Prawa UJ. Absolutorium uzyskał 26 VIII 1898. W dn. 21 IV n. r. uzyskał stopień doktora praw. Promotorem był prof. Józef Milewski. Następnie pracował jako auskultant w sądzie krajowym w Krakowie (1900–1), w sądzie powiatowym w Wojniczu (1902–3) oraz jako adiunkt w sądzie powiatowym w Brzesku (1904–5). Z kolei M. przeniósł się do Dąbrowy Tarnowskiej, gdzie prowadził praktykę adwokacką aż do pierwszej wojny światowej. M. jeszcze na studiach zetknął się z ruchem ludowym i był jego aktywnym sympatykiem. Ok. r. 1906 wstąpił do Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL) i zaangażował się zwłaszcza w walce o reformę wyborczą, działając czynnie na terenie powiatu Dąbrowa Tarnowska. W l. 1907–8 był członkiem Rady Naczelnej PSL. W marcu 1907 podczas kongresu PSL wystąpił ostro przeciwko projektowanej ugodzie ludowców z konserwatystami i projektowi wstąpienia ludowców do Koła Polskiego. Większość stronnictwa poparła jednak wniosek Jana Stapińskiego o wstąpienie do Koła Polskiego i M. znalazł się w opozycji. W l. 1909–12 pisywał sporo artykułów do „Gazety Ludowej”, tygodnika ukazującego się we Lwowie, będącego organem opozycji z Bolesławem Wysłouchem i Janem Dąbskim na czele, występującej przeciwko linii kierownictwa PSL. Był też M. w l. 1912–13 członkiem Rady Ludowej PSL-Zjednoczenia Niezawisłych Ludowców, tzn. tak zwanej frondy lwowskiej.
W okresie tym prowadził M. ożywioną działalność społeczną i polityczną. Jako adwokat znany w powiecie udzielał także bezpłatnych porad prawnych działaczom ludowym. Kupił w tym okresie dom w mieście Dąbrowa Tarnowska. Wielokrotnie przemawiał na wiecach i zgromadzeniach, np. w r. 1911 w Gręboszowie na odsłonięciu pomnika Grunwaldzkiego. Był to jednak działacz typowo lokalny; dużą rolę w jego działalności odgrywały ambicje i animozje osobiste, m. in. niechęć do Stapińskiego i popierającego go w tym okresie Jakuba Bojki. Po wybuchu pierwszej wojny światowej M. był jednym z inicjatorów i założycieli Powiatowego Komitetu Narodowego w Dąbrowie Tarnowskiej, który był terenową filią Naczelnego Komitetu Narodowego. M. był tam kierownikiem oddziału administracyjnego. Przyczynił się także do rozwoju gminnych Komitetów Narodowych. W r. 1914 przeniósł się do Krakowa, gdzie już pozostał i zmarł 6 VII 1916; pochowany został na cmentarzu Rakowickim. W opinii współczesnych M. pozostał jako działacz oddany idei ludowej, pełen dobrej woli, ale bez większych wpływów politycznych. Był żonaty z Marią (nie znaną z nazwiska) i miał córkę Helenę Fikową (zob.).
Giza, Władze stronnictw ludowych, s. 583, 588; – Dąbrowa Tarnowska, zarys dziejów miasta i powiatu, Kr. 1974; Dunin-Wąsowicz K., Czasopiśmiennictwo ludowe w Galicji, Wr. 1952; – Limanowski B., Pamiętniki, W. 1961 III; Sprawozdanie dyrekcji c. k. wyższego gimnazjum w Tarnopolu za rok szkolny 1888, 1889, 1890, 1891, 1893, 1894, Tarnopol; Stapiński J., Pamiętnik, W. 1959; Szematyzmy Król. Galicji, 1900–5; – Nekrologi z r. 1916: „Ilustr. Kur. Codz.” (Kr.) nr z 9 VII, „Piast” nr 29 s. 13; – Arch. Państw. w Kr.: Arch. NKN nr 288 i 510; Arch. UJ: W. P. II 231–236, 373, 485, S. II 491, 520 oraz W.F. II 392–402 (akta córki Heleny); B. Ossol.: rkp. 7180 (Teki Wysłouchów).
Krzysztof Dunin-Wąsowicz