INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Józef Pędziński     
Biogram został opublikowany w 1980 r. w XXV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.


 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Pędziński Józef (1833–1901), ksiądz członek tajnego zarządu kościelnego w Wielkopolsce. Ur. 11 X w Nieszawie, pow. Oborniki, był synem Tomasza, rzemieślnika, i Marianny z Kucharkowskich. Ukończył Gimnazjum Św. Marii Magdaleny i Seminarium Duchowne w Poznaniu. Wyświęcony w r. 1857, początkowo był wikarym w Brodnicy (pow. Śrem), w r. 1858 przeniesiono go do Poznania, gdzie został mansjonarzem przy kościele farnym (do r. 1862), a następnie penitencjarzem przy archikatedrze. W l. 1870–89 był proboszczem parafii Św. Marcina. Dobudował wówczas do tegoż kościoła dużą kaplicę, odnowił cały kościół oraz wyposażył w nowe rzeźby i obrazy. W r. 1888 mianowany został kanonikiem metropolitalnym, w r. 1891 proboszczem parafii archikatedralnej i dziekanem poznańskim. P. pozostawał pod nadzorem policji już od r. 1864, jako jeden z organizatorów tzw. nabożeństw narodowych w okresie powstania styczniowego. Podczas «kulturkampfu», wobec zdelegalizowania i usunięcia dotychczasowej administracji kościelnej w Wielkopolsce przez władze pruskie, arcbp Mieczysław Ledóchowski (który przebywał na wygnaniu w Rzymie), mianując w r. 1877 ks. Witalisa Marjańskiego na tajnego delegata archidiecezji gnieźnieńsko-poznańskiej, wyznaczył na jednego z jego trzech doradców P-ego. Tworzyli oni tajny zarząd, kierujący wszystkimi sprawami archidiecezji do r. 1886. Mimo wzmożonej obserwacji ze strony policji P. uniknął dotkliwszych represji poza jednorazową karą grzywny w r. 1877. Dzieląc te obowiązki z funkcją proboszcza śródmiejskiej parafii Św. Marcina, zdobył popularność jako wytrawny kaznodzieja i organizator życia religijnego głównej dzielnicy Poznania w czasie «kulturkampfu».

P. był czynny w kilku stowarzyszeniach katolickich, m. in. zreorganizował Arcybractwo Matek Chrześcijańskich, był też długoletnim prezesem Rady Wyższej Tow. Św. Wincentego à Paulo na Wielkie Księstwo Poznańskie. Przez policję pruską został scharakteryzowany w r. 1888 jako «bezkompromisowy szermierz polskiego partykularyzmu», który poprzez stowarzyszenia rodziców starał się osłabić skutki «kulturkampfu», przede wszystkim tzw. ustaw majowych z r. 1873 (dotyczących kształcenia księży i obsadzania stanowisk duchownych) i in. restrykcji władz. W życiu świeckim unikał angażowania się w rozgrywki między obozem konserwatywnym a ugrupowaniem mieszczańskim, nie pozwalając na włączenie Konferencji Tow. Św. Wincentego do akcji przeciw poznańskim pismom ludowym „Orędownik” i „Postęp”. P. brał udział w wiecach polsko-katolickich, a w r. 1892 jednemu z nich przewodniczył. Rozwijał działalność społeczną, był kuratorem Szpitala Dziecięcego Św. Józefa, uczestniczył w pracach dyrekcji Tow. Pomocy Naukowej im. K. Marcinkowskiego (od r. 1894 jako wiceprezes) oraz Tow. Pomocy Naukowej dla dziewcząt w Poznaniu i wspierał te instytucje pieniężnie. Zmarł 8 IV 1901 w Poznaniu, pochowany został w grobowcach katedry poznańskiej.

 

Wojtkowski, Bibliogr. historii Wpol., I; Elenchus omnium ecclesiarum et universi cleri archidioecesium Gnesnensis et Posnaniensis pro a. D. 1861; toż, za l. 1870, 1892, 1900, 1902; – Dzieje Wpol., II; Jakóbczyk W., Studia nad dziejami Wielkopolski, P. 1967 III; Karwowski, Hist. W. Ks. Pozn., III (błędne daty ur. i zgonu); Zieliński Z., Tajna administracja archidiecezji gnieźnieńskiej w czasie kulturkampfu (1874–1886), „Nasza Przeszłość” R. 24: 1966 s. 253; – Motty M., Przechadzki po mieście, P. 1957 I; – „Dzien. Pozn.” 1901 nr 82, 84; „Postęp” 1901 nr 82; „Przew. Katol.” 1901 nr 15; – Arch. Archidiec. w P.: Akta personalne, Księga chrztów paraf. Białężyn; Arch. Państw. w P.: Akta Nacz. Prezesa w P. 7727.

Hieronim Szatkowski

 

 
 

Powiązane zdjęcia

   

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.