INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Leopoldyna Julia Stawecka     

Leopoldyna Julia Stawecka  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 2003-2004 w XLII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Stawecka Leopoldyna Julia, nazywana Olgą, w zakonie Maria Eligia (1896–1933), dowódca oddziałów Ochotniczej Legii Kobiet, serafitka.

Ur. 11 XI w Bochni, była piątym z sześciorga dzieci Michała (zm. 1915), pracownika kolei, i Marii z domu Depta. Miała braci: Władysława, Franciszka (zm. 1915), Stanisława i Edwarda oraz siostrę Marię.

Szkołę powszechną ukończyła S. w Bochni; uczestniczyła w tym czasie w zajęciach organizowanych przez Tow. «Strzelec». W r. 1914 rozpoczęła naukę w seminarium nauczycielskim w Bochni, przerwała ją jednak po wybuchu pierwszej wojny światowej i w męskim przebraniu wstąpiła t.r. do formowanej wówczas I Brygady Legionów Polskich. Na prośbę matki wróciła do Bochni, ale po wkroczeniu tam wojsk rosyjskich pod koniec listopada t.r., przeniosła się do Krakowa i zamieszkała u siostry, Marii. Odbyła w Krakowie kurs dla sanitariuszek organizowany przez Naczelny Komitet Narodowy, a następnie pracowała w szpitalu wojskowym. W r. 1915, po śmierci ojca, a wkrótce brata, Franciszka, wróciła znów do Bochni, aby opiekować się chorą matką i od r.n. pracowała w tamtejszym szpitalu wojskowym. Zafascynowana twórczością Gabrieli Zapolskiej nawiązała z nią korespondencję, która z czasem przerodziła się w przyjaźń; mieszkająca we Lwowie, schorowana pisarka zwracała się w listach do S-iej «drogi Paziku», a gdy mąż Zapolskiej, Stanisław Janowski, został w r. 1917 ranny i leczył się w szpitalu wojskowym w Krakowie, S. przyjeżdżała opiekować się nim.

Po wybuchu walk polsko-ukraińskich, w listopadzie 1918, zorganizowała S. w Krakowie grupę kobiet złożoną głównie ze studentek UJ, która ruszyła na pomoc obrońcom Lwowa. W Snopkowie pod Lwowem pełniła służbę łącznikową w Milicji Obywatelskiej Kobiet (od grudnia t.r. przekształconej w Ochotniczą Legię Kobiet, OLK), następnie była komendantką oddziału wartowniczego OLK, podlegającego Komendzie Miejskiej Straży Obywatelskiej kpt. Wita Sulimirskiego przy Urzędzie Gospodarczym we Lwowie. Prawdopodobnie tamże zdała wówczas tzw. maturę wojskową. Dn. 19 III 1919 za udział w walkach o Lwów otrzymała odznakę honorową «Orlęta». Po rozszerzeniu przez dowództwo Armii Wschodniej we Lwowie zakresu działalności OLK na inne miasta dawnej Galicji Wschodniej, została S. skierowana 2 VI t.r. do Stanisławowa jako dowódca kompanii wartowniczej OLK (w stopniu sierżanta) na czele oddziału pięćdziesięciu kobiet, do których w wyniku werbunku dołączyło kolejne pięćdziesiąt. Wg opinii dowódcy OLK ppłk Aleksandry Zagórskiej z 23 VIII 1921 «pełni[ła] służbę z narażeniem życia», za co dostała parokrotnie rozkazy pochwalne. W r. 1919 w organie OLK „Legunka” (nr 8) opublikowała pochwalny artykuł o Józefie Piłsudskim. Po powrocie do Lwowa objęła t.r. dowództwo kompanii baonu wartowniczego OLK, a w marcu 1920 przejęła po Zagórskiej dowodzenie Legią Lwowską. Dn. 17 II t.r. wyszła za mąż za oficera WP Józefa Popkowskiego. W maju otrzymała rozkaz reorganizacji działającej przy dowództwie frontu litewsko-białoruskiego Legii Wileńskiej (Druga OLK, utworzona wówczas w Wilnie). Po dwóch miesiącach szkolenia sformowany baon wysłany został na front wojny polsko-sowieckiej. S. w stopniu podporucznika walczyła na czele 2. komp. w obronie Wilna na odcinku od Kinolówki do Pogir i została ranna w prawe płuco. Wraz z wycofującymi się oddziałami WP dotarła do Grodna, gdzie pełniła służbę wartowniczą przy obiektach wojskowych. W sierpniu uczestniczyła w operacjach osłaniających bitwę warszawską. Pod koniec roku objęła w stopniu porucznika dowództwo nad Legią Warszawską (utworzoną w maju), a 31 XII otrzymała odznakę honorową OLK «Za trud ofiarny». Dn. 1 II 1921 na własną prośbę została bezterminowo urlopowana, po czym wzięła udział w przygotowaniach do plebiscytu na Górnym Śląsku. W maju t.r. walczyła w trzecim powstaniu śląskim. W sierpniu podjęła działania zmierzające do unieważnienia małżeństwa. Dn. 28 IX otrzymała dyplom «Dla Odważnych i Ofiarnych Kobiet Polek 1920», a w lutym 1922 została odznaczona Krzyżem Walecznych. W tym czasie zaprzyjaźniła się z pisarką Heleną Mniszkówną.

Rozczarowana sytuacją polityczną w odrodzonej Polsce, 9 VI 1922 wstąpiła S. do Zgromadzenia Sióstr Felicjanek w Czechowicach-Dziedzicach, a 7 VII t.r. rozpoczęła postulat. W okresie 12 IX 1922 – 15 XII 1923 uczyła w szkole ludowej prowadzonej przez siostry. Zapewne ze względu na przedłużającą się procedurę unieważnienia małżeństwa nie została dopuszczona do obłóczyn i 27 XII 1923 usunięto ją ze Zgromadzenia. Jednak 12 VIII 1924 uzyskała dyspensę papieską rozwiązującą małżeństwo i 15 XI t.r. wstąpiła w Oświęcimiu do Zgromadzenia Córek Matki Bożej Bolesnej, zwanych serafitkami. Dwa tygodnie później rozpoczęła nowicjat, lecz przerwała go, by leczyć gruźlicę w Chodzieży (woj. poznańskie). Po wznowieniu nowicjatu złożyła 20 VI 1928 pierwszą profesję zakonną. Pracowała następnie jako wychowawczyni w prowadzonym przez serafitki domu dziecka w Oświęcimiu. W okresie 23 IX – 14 XII 1929 uczęszczała w Warszawie na kurs dokształcający dla wychowawców zakładów opiekuńczych dla dzieci i młodzieży. Dn. 3 X 1931 otrzymała «Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1920», a 10 II 1932 odznakę «Za Dzielną i Wierną Służbę dla Ojczyzny». Od 15 V t.r. leczyła gruźlicę w Białce Tatrzańskiej (pow. nowotarski), przebywała również w szpitalach w Nowym Targu i Zakopanem. Pod koniec t.r. złożyła śluby wieczyste. Zmarła 7 I 1933 w Białce Tatrzańskiej, 9 I jej ciało przewieziono do Oświęcimia, gdzie następnego dnia została pochowana w asyście żołnierzy WP. Na trumnie położono czapkę wojskową, szablę oraz proporczyk OLK.

Do r. 1939 przy grobie S-iej gromadzili się w czasie świąt kościelnych i państwowych żołnierze z miejscowego garnizonu oraz weteranki OLK.

Małżeństwo S-iej z Józefem Popkowskim (ur. 1884) było bezdzietne.

 

Fot. w zbiorach Arch. Generalnego Sióstr Serafitek w Kr.: t. 7–8; – Czachowska J., Gabriela Zapolska. Monografia bio-bibliograficzna, Kr. 1966; Zaleska Z., Czasopisma kobiece w Polsce (materiały do historii czasopism rok 1919–1937), W. 1938 s. 159; – Cieślikowa A. J., Ochotnicza Legia Kobiet 1918–1922, W. 1998 s. 23, 32, 35, 40, 55, 62, 92 (fot.); Gustyn M., Rozwój życia duchowego Leopoldyny Staweckiej – s. Eligii ze Zgromadzenia Córek Matki Bożej Bolesnej – Serafitek, L. 1991 (mszp. pracy magisterskiej na Wydz. Teologii KUL); Jabłońska S., Porucznik-zakonnica, „Przew. Katol.” R. 48: 1968 s. 447 (fot.); Kiedrzyńska W., Zarys historii wojennej O.L.K. (Ochotnicza Legia Kobiet), W. 1931 s. 21, 28; Nicieja K., Siostra-legionistka, „Dzien. Zachodni” 2002 nr 121; Obrona Lwowa, W. 1993 II 454–5; Ptaszkowski J., Porucznik w zakonnym habicie, „Oświęcimski Chemik” R. 27: 1988 nr 19 (fot.); – Zagórska A., Ze wspomnień komendantki Ochotniczej Legii Kobiet, „Kur. Poranny” R. 62: 1938 nr 312, 316 (fot.); Zapolska G., Listy, W. 1970 I–II; – „Kur. Warsz.” R. 102: 1922 nr 48; – Nekrologi z r. 1933: „Dzwon Niedzielny” R. 9 nr 5, „Ilustr. Kur. Codz.” R. 24 nr 13, 22 (dod. „Kur. Kobiecy”, fot.), „Kur. Warsz.” R. 113 nr 79 (H. Mniszkówna); – Arch. Generalne Sióstr Serafitek w Kr.: t. 4 (pam. S-iej), t. 5 (wycinki prasowe dot. S-iej i OLK), t. 6 (wspomnienia o S-iej); B. Ossol.: rkp. 13572 II (fragment koresp. S-iej z l. 1917–21); CAW: sygn. KW–114; – Mater. Red. PSB: Rys biogr. S-iej autorstwa Maksymiliany Ewy Gustyn; – Informacje Paschalisy Marii Lenart z Kr. na podstawie Arch. Prow. Sióstr Felicjanek w Kr., Księga Główna, k. 64, 126.

Jerzy Adam Radomski i Mariusz Ryńca

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Jan Czochralski

1885-10-23 - 1953-04-22
chemik
 

Maria Malicka

1900-05-09 - 1992-09-30
aktorka filmowa
 

Wanda Wasilewska

1905-01-21 - 1964-07-29
pisarz
 

Zygmunt Rafał Puławski

1901-10-24 - 1931-03-21
pilot
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Jan Maurycy Kamiński

1844 - 1907-10-30
literat
 

Kazimierz Prószyński

1875-04-04 - 1945-03-13
inżynier mechanik
 

Ernest Tytus Bandrowski h. Sas

1853-01-03 - 1920-11-28
chemik
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.