Pancerzyński Ludwik h. Trzaska (zm. po r. 1812), poseł na Sejm Czteroletni, marszałek szlachty guberni grodzieńskiej, członek izby administracyjnej gub. grodzieńskiej r. 1812. Był synem prawdopodobnie Karola, starosty ozaryckiego (1766), gdyż później, zapewne do drugiego rozbioru, posiadał to starostwo niegrodowe w pow. mozyrskim, i Karoliny z Jeleńskich. W r. 1783 był miecznikiem mozyrskim, w r. 1789 komisarzem ofiary dziesiątego grosza na powiat mozyrski, w r. 1790 chorążym powiatu grodzieńskiego i w t. r. wybrany został na posła na Sejm (drugiego kompletu) z powiatu grodzieńskiego. Dn. 16 XII t. r. podpisał akt Konfederacji Generalnej. W czasie wojny 1792 r. uchodził przed armią rosyjską i schronił się w puszczy Białowieskiej. Stamtąd wspólnie z gronem uchodźców z zajętego już W. Ks. Lit. pisał do króla 12 VII z zapewnieniem wierności, a jednocześnie asekurując się przed możliwością «przeciwnych» przysiąg i podpisów. Nic nie wiadomo o udziale P-ego w insurekcji 1794 r. Na początku listopada t. r. został powołany przez gen. P. Cycjanowa, sprawującego tymczasowo władzę administracyjną w «części» grodzieńskiej okupowanego kraju, w skład Departamentu Skarbowego Komisji Porządkowej w Grodnie, a 28 I 1795 podpisał jako chorąży ziemski województwa grodzieńskiego laudum sejmiku powiatu grodzieńskiego, zwołanego w celu wyborów sędziów grodzkich i ziemskich. Po przywróceniu przez Pawła I samorządu szlacheckiego na ziemiach zabranych został wybrany na marszałka szlachty powiatu grodzieńskiego i pełnił tę funkcję w l. 1798–1809 z tytułem radcy kolegialnego (ranga cywilna VI kl.). Marszałkiem gubernialnym był w l. 1809–12. Na przełomie l. 1811/12 kandydował ponownie, ale został pokonany przez Ksawerego Lubeckiego, popieranego przez Stanisława Niemcewicza. Jak się zdaje, należał do tego odłamu społeczeństwa, które liczyło na autonomię lub wyodrębnienie W. Ks. Lit. przy poparciu Aleksandra I. Za jego marszałkostwa zostały spełnione przez Aleksandra I niektóre postulaty ekonomiczne szlachty guberni grodzieńskiej.

Napoleon rozkazem z 1 VII 1812 (w Wilnie) mianował P-ego członkiem komisji (izby) administracyjnej gub. grodzieńskiej, a 3 VII t. r. szlachta powiatu grodzieńskiego i sokolskiego pod jego przewodnictwem uchwaliła przystąpienie do Konfederacji Generalnej Król. Pol. oraz sformowanie pułku piechoty. P. został wybrany na marszałka konfederacji powiatu grodzieńskiego. Władzę objęła dwunastoosobowa rada konfederacji pod przewodnictwem P-ego, ale została uroczyście rozwiązana już 17 VII, a na jej miejsce – zgodnie ze wspomnianym rozkazem Napoleona z 1 VII – ustanowiona trzyosobowa izba administracyjna z udziałem P-ego, która rozpoczęła swoją działalność 25 VII.

P.był żonaty z Konstancją, córką Samuela Skirmunta, podstarościego grodzieńskiego; wniosła mu ona leżące w pow. grodzieńskim dobra Usnarz, gdzie wspólnie ufundowali kościół. W r. 1812 Pancerzyńscy przekazali Usnarz synowi Franciszkowi. Data śmierci P-ego nie jest znana; był odznaczony Orderem Św. Anny II kl. Informacja Uruskiego, jakoby żoną P-ego była Bogumiła Wolbekówna, jest mylna. Z Wolbekówną ożeniony był dziadek P-ego Ludwik Marcjan, starosta ozarycki.

Słown. Geogr., VII 784; Niesiecki, VII; Uruski XIII; – Iwaszkiewicz J., Litwa w roku 1812, Kr.–W. 1912; Smolka S., Polityka Lubeckiego, Kr. 1907 I; Szczuka L., Marszałkowie szlachty guberni grodzieńskiej, „Ateneum Wil.” T. 2: 1924 s. 424 (data błędna); Wolański A., Wojna polsko-rosyjska 1792, P. 1922 II; Żytkowicz L., Rządy Repnina na Litwie, Wil. 1938; – Diariusz sejmu ordynaryjnego… r. 1790…, W. (b. r.) s. 310, 360; Kalendarzyki Polityczne dla Królestwa Polskiego i W. Ks. Litewskiego 1789, 1790, 1792; Mémoires de Michel Ogiński, Paris 1827 III 209; Sbornik dokumentów kasajuščichsja administrativnago ustrojstva Severo-Zapadnogo Kraja… 1792–1796, Wil. 1903 s. 250; Vol. leg., IX 91, 206; – AGAD: Arch. Radziwiłłów, Dz. V nr 11306; B. Uniw. Wil.: rkp. 2927; Centr. Ist. Gosud. Archiv. w Wil.: rkp. 134 k. 19.

Leonid Żytkowicz