Słupski Maciej ze Słupów i Szaradowa h. Pałuka (zm. 1502/3), kasztelan i starosta nakielski, zastępca star. generalnego Wielkopolski. Był synem Mikołaja ze Słupów (1428–50) i Brzyskorzystwi (1430–50) w pow. kcyńskim oraz z Krostowa (ok. 1446, może Krostkowo w pow. nakielskim?), i Katarzyny (nazwisko rodowe nieznane). Miał brata Jana (zm. 1488), star. kcyńskiego (1457–87), męża Katarzyny z Wyrzyska, oraz siostrę Katarzynę, żonę Mikołaja Rogowskiego.
S. i jego brat Jan uczestniczyli w kolejnych etapach wojny trzynastoletniej, o czym ogólne wzmianki zawierają dokumenty króla Kazimierza z 5 II 1455 (dla S-ego) i 12 IX 1457 (dla Jana). S. także zimą 1460/1 przebywał w szeregach pospolitego ruszenia, dowodzonego przez star. generalnego Wielkopolski Piotra Świdwę z Szamotuł (Szamotulskiego) w obozie na Pałukach (Panigródz 5 XII 1460). W poł. czerwca 1462, podczas wypadu załogi krzyżackiej z Chojnic na Pałuki, S. dostał się do niewoli. W Polsce był ponownie w r. 1465. Po ścięciu w maju 1467 Włodka z Danaborza, król mianował S-ego na opróżniony urząd kaszt. nakielskiego, a zarazem nadał mu (do wiernych rąk?) star. nakielskie, trzymane dotąd przez Danaborskiego tytułem zastawu. Decyzja o obsadzie obu urzędów zapaść mogła na spotkaniu króla z radą w sierpniu 1467. Być może nominacja S-ego, współrodowca Danaborskich, miała załagodzić sytuację, panującą w Wielkopolsce po ścięciu Włodka. W r. 1477 S. wystąpił u boku synów Danaborskiego jako ich stryj herbowy. Z tytułem kaszt. i star. nakielskiego S. wymieniany jest od 11 X 1467. Urząd kasztelana pełnił dożywotnio, a starostą był tylko do 26 VII 1468. Jako star. nakielski często rezydował w Nakle, wykonując tu funkcje sądowe (11 X i 22 XI 1467, 14 III, 3 i 17 V, 6 VI, 26 VII 1468). Po utracie star. nakielskiego na rzecz podkomorzego poznańskiego Jana Górki, syna wpływowego woj. poznańskiego Łukasza, S. z kolei często notowany jest w Kcyni. Powoływany był na sędziego, podsędka, asesora w sądzie grodzkim kcyńskim przez kolejnych starostów generalnych Wielkopolski (Piotra Świdwę z Szamotuł w l. 1469–73, oraz Macieja Mosińskiego z Bnina w l. 1476–82), a także przez zastępujących ich burgrabiów. Zasiadał też w składzie roczków w Poznaniu (1470) i w Nakle (powoływany przez star. nakielskich Jana Górkę 6 III 1473 i Jana Starszego z Danaborza 16 XI 1480).
Po objęciu w r. 1484 star. generalnego Wielkopolski przez Mikołaja Kucieńskiego, S. zyskał jego zaufanie. W l. 1484–5 zastępował Kucieńskiego, zajętego walką z Wawrzyńcem Kośmidrem Gruszczyńskim, jako burgrabia (w r. 1484 zwany wicestarostą) poznański (17 V – 28 VI i 20 VII – 24 VIII 1484 oraz 23 II 1485). S. często towarzyszył Kucieńskiemu w objazdach Wielkopolski, zasiadając u jego boku w l. 1485–7 na roczkach sądowych jako sędzia lub asesor. W l. 1484–93 wielokrotnie wymieniany jest również jako sędzia lub asesor sądów burgrabiowskich lub wiceburgrabiowskich w Poznaniu i w Kcyni. W sierpniu 1493 Kucieński z powodu choroby opuścił Wielkopolskę, a S-ego wyznaczył swym zastępcą na starostwie. Król Jan Olbracht w dokumencie wystawionym w Poznaniu 23 VIII 1493 zatwierdził tę nominację i nadał S-emu prawo wykonywania wszystkich czynności starościńskich do chwili powrotu starosty. Wpisy do przejętych przez S-ego ksiąg sądów starościńskich (dla Poznania, Kcyni, Konina i Gniezna) świadczą, że jego kompetencje rozciągały się na cały obszar podległy władzy star. generalnego Wielkopolski. S. nie dokonywał jednak objazdów Wielkopolski, lecz rezydował w Poznaniu i tutaj osobiście sprawował sądownictwo. Wpisy do wspomnianych ksiąg starościńskich noszą daty: 6, 11, 19, 24 i 28 IX oraz 1–5 X 1493. Potem następuje przerwa, spowodowana najpewniej wieścią o śmierci Kucieńskiego (zm. 2 X 1493). Dn. 17 i 18 X S. wznowił czynności sądowe za zgodą nowego star. generalnego Wielkopolski Jana Ostroroga (uwagi tej treści zamieszczono w księdze grodzkiej kcyńskiej). Ostatni wpis pochodzi z 23 X t.r. Z okresu wykonywania przez S-ego funkcji starościńskich zachowała się do dziś jego osobna księga rezygnacji (28 IX – 23 X 1493). W l. n. S. prawie nie opuszczał Kcyni, wykonując tu funkcje asesorskie w sądach z udziałem starostów generalnych Wielkopolski Jana Ostroroga (4 XII 1493) i Ambrożego Pampowskiego (3 XII 1498). Po raz ostatni poświadczony jest w znanych źródłach 1 VI 1502.
Odziedziczonego po ojcu majątku S. nie powiększył. W l. 1450 i 1465 przeprowadzał z bratem Janem działy dóbr. Otrzymał wsie: Słupy, Ciężkowo, Suchoręcz i Suchoręcz Mały (obecnie Suchoręczek), a Jan wsie Brzyskorzystew, Jezurzyno (obecnie Jarużyn), Szaradowo i poł. Dąbrowy (wszystkie wsie w pow. kcyńskim). S. w r. 1476 sprzedał Ciężkowo, a w r. 1485 Suchoręcz.
Nie wiadomo, czy S. i jego brat Jan odziedziczyli po swym zmarłym krewnym (ze starszego pokolenia?) Wojciechu Słupskim (zob.) sumy zastawne na Kcyni. W l. 1441–55 w źródłach nie pojawiają się informacje o star. kcyńskich. W tym okresie Słupscy nie są tytułowani starostami. Pierwsze informacje o Słupskich jako o starostach kcyńskich pochodzą z l. 1455–7, gdy S. i jego brat Jan otrzymywali od króla Kazimierza zapisy sum na Kcyni: 5 II 1455 S. 200 grzywien, a 12 IX 1457 jego brat Jan – 60 grzywien. Synowie S-ego i jego brata Jana utrzymali się w zastawnym posiadaniu star. kcyńskiego do r. 1515. S. zmarł przed 28 IV 1503.
Z małżeństwa z bliżej nie znaną Jadwigą (ok. 1472–4) S. miał synów: Mikołaja Drzewianowskiego (1485–1515), męża Małgorzaty z Łobżenicy i Drzewianowa, Daniela Łobżeńskiego (1496–1513), męża Zofii ze Skoraczewa i Łobżenicy, Marcina Słupskiego (1497) oraz córki: Annę (1481), Beatę, Agnieszkę, Elżbietę i Barbarę (wymieniane w l. 1481–2).
Gąsiorowski, Urzędnicy wpol. (s. 95 nr B 49, błędna ostatnia wzmianka o S-m jako star. nakielskim: 27 VI zamiast 26 VII 1468); Korytkowski, Prałaci gnieźn., I 254; Urzędnicy, I/1 (tu ten sam błąd); – Gąsiorowski A., Starostowie wielkopolskich miast królewskich w dobie Jagiellońskiej, W. 1981 s. 40–1, 52, 80 (s. 40–1 błędna informacja, że w r. 1455 S. z bratem Janem nazwani zostali starostami kcyńskimi, gdyż cytowane źródło dotyczy 1501 r. i nie zawiera wzmianki o Słupskim, s. 80 błędna informacja, że S. był synem Wojciecha, krajczego); tenże, Urzędnicy zarządu lokalnego; Semkowicz W., Ród Pałuków, Kr. 1907 s. 74, 78, 89; – Acta capitulorum, II nr 619; Długosz, Dzieje, V 345; Łaski, Liber benef., I 134 przyp. 3, 146 przyp. 5, 152; Kod. Wpol., V nr 602, X nr 1538; Matricularum summ., II, III, IV; Starod. Prawa Pol. Pomn., VII nr 18, 292; Wielkopolskie roty sądowe XIV–XV wieku, Wyd. H. Kowalewicz, W. Kuraszkiewicz, Wr. 1974, 1981 IV nr 731, V nr A 280; Teki Dworzaczka, (CD-ROM), Kórnik–P. 1997; – AGAD: perg. nr 456, 469; Arch. Archidiec. w P.: CP 5 nr 4; AP w P.: Księgi Gniezno Gr. 4 k. 57, 67v., Gr. 8 k. 19, 42, 68, 102, 138v., 144v., 147v., 202, 203, 230, Gr. 11 k. 10v., Z. 4 k. 103, Z. 7 k. 167, 183v., 198v., 199, Z. 8 k. 284v., Kalisz Gr. 28 k. 427, Kcynia Gr. 1 k. 18v., 49, 77v., 99, Gr. 2 k. 27, 70. 116, 117, 134, 134v., 146v., 149v., 170, 174, 177, Gr. 4 k. 1, 51v., 63v., 76v., 83, Gr. 5 k. 42, 53v., 125, 126, 129v., 224, Gr. 6 k. 81v., 88, 93, Gr. 7 k. 38, 46, 74, 76, Gr. 8 k. 1, 16v., 47, 50, 56, 68, 75, 78, 82v., 97–98v., 102v., Gr. 9 k. 4, 30, Konin Gr. 2 k. 228v., Nakło Gr. 1 k. 50v., 52, 481v., Gr. 2 s. 9, 16v.–18, 35, 44, 61, 67, 84, 188, 243, 258, 453, Gr. 3 k. 46, Gr. 4 s. 5, 28, 35, 39, 40, 49, 62, 81–82, 102, 105, 155, 157, 189, 221, 235, 247, 259, 293–295, 341, Gr. 5 k. 16, Poznań Gr. 2 k. 3, 191, Gr. 4 k. 75v., 76v., Gr. 5 s. 106, 127, 153, Gr. 7 k. 151, 232, Gr. 8 k. 35v., 71, Gr. 9 k. 48v., 49, 84v., 135, 135v., 159, 200, Gr. 10 k. 11, 13, 31v., 36v., 37v., 49, 49v., 50, 84v., 85, 87v., 92, 184, 185, Gr. 11 k. 1–12v. (podwójna paginacja; księga rezygnacji S-ego z r. 1493), Gr. 14 k. 309, Gr. 57 k. 1, Gr. 58 k. 147–147v., 149–151v., 154v., 157, 180, Gr. 59 k. 8cv. (dok. króla z 23 VIII 1493), 323, 326v., 333v., Poznań Z. 22 k. 201–202, 217v., Pyzdry Gr. 1 k. 57v. 58 (tu S. jako syn Mikołaja ze Słupów); Pracownia Słown. Hist.-Geogr. Woj. Pozn. w Średniowieczu IH PAN w P.: Mater. do Brzyskorzystwi, Ciężkowa, Kcyni, Słupów, Suchoręcza, Szaradowa.
Grażyna Rutkowska