Ostrowski Michał h. Korab (1738–1805), dworzanin królewski, pułkownik wojsk koronnych, poseł na sejmy, chorąży piotrkowski. Ur. 3 VIII w Rząśni w pow. radomskim woj. sieradzkiego (ochrzczony 1 II 1739), był piątym z sześciorga dzieci Kazimierza (zm. w 1753/4), rotmistrza pow. radomskiego (1733), «partyzanta» Stanisława Leszczyńskiego, podstolego, a od 7 IX 1744 chorążego sieradzkiego, czynnego «na różnych funkcjach publicznych», którego «zasługi dla województwa świadczone» podkreślał sejmik szadkowski w r. 1744. Matka O-ego Petronela Moszyńska (ok. 1713 – ok. 1785), córka Antoniego, chorążego sieradzkiego, ostatnia z rodu Łodzia Moszyńskich, odziedziczyła znaczną fortunę (Wielgomłyny, Kruszynę, Zalesie, Nakło, Rudkę, Trzebce, Sulmierzyce, Zakrzówek w pow. radomskim woj. sieradzkiego). O. pisał się jako «Korabita na Ostrowie». Dzięki protekcji ojca, który pozostawał w bliskich stosunkach z kaszt. krakowskim Stanisławem Poniatowskim, O. rozpoczął służbę jako dworzanin, najpierw przy boku kasztelana, a od r. 1762 jego syna Michała. Przygotowywał dla niego kwatery w Lublinie i Piotrkowie, pilnował jego spraw w trybunałach, oddawał mowy do druku. W wypełnianiu tych czynności wykazał O. wyjątkową «rzetelność i pilność». W r. 1764 podpisał z woj. sieradzkim i dwoma braćmi (Antonim i Aleksym) elekcję Stanisława Poniatowskiego. O., zaprotegowany wówczas przez M. Poniatowskiego nowemu królowi, został jego dworzaninem i był nim do końca jego panowania. Już w r. 1756 był chorążym w chorągwi pancernej Kazimierza Poniatowskiego. Dn. 28 XII 1764 otrzymał, podpisaną przez regimentarza Augusta Czartoryskiego, nominację na chorąstwo pancerne w chorągwi Andrzeja Mokronowskiego. W Osieku 14 III 1769 O. przewodniczył kołu chorągwianemu. Z dala trzymał się od konfederacji barskiej, dochowując wierności królowi. Popierał jednak Józefa Bierzyńskiego, pierwszego marszałka sieradzkiego, już wtedy gdy ten zadarł z Generalnością, a następnie wycofał się z konfederacji (na początku 1770 r.). W związku z tym O. z braćmi: Antonim, miecznikiem radomskim, i Aleksandrem, podczaszym radomskim, stał na czele opozycji pow. radomskiego przeciwko drugiemu marszałkowi sieradzkiemu Ignacemu Gałeckiemu, narażając swe dobra na egzekucje ze strony jego oddziałów. W r. 1773 otrzymał patent na stopień pułkownika wojsk koronnych, a w r. 1774 nominację na porucznika kawalerii narodowej w chorągwi Józefa Podoskiego, podkomorzego dobrzyńskiego. W maju 1774 znajdował się na zarządzonej przez regimentarza Jana Aleksandra Kraszewskiego koncentracji partii wielkopolskiej między Koninem a Kołem. Brał następnie udział w powstrzymywaniu Prusaków przesuwających kordon zaborczy w głąb Kujaw. Do tego być może okresu jego służby wojskowej odnosi się uwaga Wojciecha Wielądka, że O. był «mężnym rycerzem i żołnierzem».
W r. 1772 (28 XII) O. otrzymał od Stanisława Augusta wieś królewską Orzechów w pow. radomskim woj. sieradzkiego, a w r. 1774 (20 XII) dobra pojezuickie Kruszewo, Głuchowo i Głuchówek w pow. piotrkowskim (odsprzedane w r. 1801). W r. 1775 przez komisję sejmu rozbiorowego ubiegał się o prawa spadkowe do wsi Sannik w pow. radomskim. Konstytucją tegoż sejmu dostał na prawie lennym wieś Szenderówkę z Budą Potaszową w woj. kijowskim, w parafii zwinogrodzkiej, którą w r. 1777 odstąpił za zezwoleniem króla jego bratankowi Stanisławowi Poniatowskiemu. Z ramienia sejmu 1773–5 r. wchodził w skład 4 komisji do rozstrzygnięcia spornych spraw majątkowych w Koronie i Litwie. Dn. 14 V 1778 otrzymał po śmierci Tomasza Mączyńskiego urząd podstolego sieradzkiego. T.r. posłował z woj. sieradzkiego na sejm. W mowie sejmowej z 26 X wystąpił w obronie Rady Nieustającej, uważając ją za najbardziej owocnie pracującą instytucję w kraju. Na sejmie tym został sędzią sejmowym z prowincji wielkopolskiej na l. 1778–80. W r. 1779 doczekał się podziału dóbr rodzicielskich, którymi przez ćwierć wieku (1753/4–1779) od śmierci ojca gospodarzyła niepodzielnie matka. Z sześciu działów rodzinnych O. dostał jedynie Maluszyn (pogorzały t.r. niemal doszczętnie) z Kątami i Ciężkowiczki z Sudzinkiem. Ponadto otrzymał w administrację Trzepce (Trzebce), dobra chorego umysłowo brata Świętosława, które niebawem stały się jego własnością. Od brata Kazimierza, kanonika krakowskiego, dostał Rudkę (1784), a od bezżennego brata Antoniego Suchą Wolę. W ten sposób O. skupił w swym ręku znaczną część ojcowizny. Poza tym kupił, głównie w latach osiemdziesiątych, majątki: Pukarzów z Mostami i Pierzakami, Rogi, Widzów, Książ, Krzętów, Kruszynę z Borowcem, Pratkowice. Obszerne te posiadłości, wszystkie leżące w pow. radomskim woj. sieradzkiego, stały się podstawą wielkopańskiej pozycji O-ego w tym regionie. W r. 1780 powołany został do Komisji Boni Ordinis Sieradza i funkcję tę pełnił do r. 1792. W r. 1782 O. sprzedał swą szarżę porucznika i wycofał się z czynnej służby wojskowej. Zatrzymał jednak rangę pułkownika z tym, że zależny był odtąd nie od Departamentu Wojskowego, lecz bezpośrednio od króla (względnie gen. Jana Komarzewskiego). Równocześnie zabiegał u króla o chorąstwo sieradzkie dla stolnika sieradzkiego Jana Tymowskiego, swego teścia, a dla siebie o stolnikostwo, które otrzymał w r.n. (29 III), po śmierci teścia.
Dn. 22 VII 1785 O. zagaił w Piotrkowie sejmik deputacki woj. sieradzkiego i ziemi wieluńskiej, a 23 VII został tam marszałkiem sejmiku gospodarskiego. Dn. 21 VIII 1786 marszałkował sejmikowi sieradzkiemu, na którym wybrany był posłem na sejm. Wszedł wówczas do komisji do skontrolowania prac Rady Nieustającej, a następnie na forum sejmowym przedłożył sprawozdanie z tej kontroli. Podkreślał pozytywne prace Rady w różnych dziedzinach życia: rozwój handlu czarnomorskiego, podnoszenie miast, budowę koszar w Warszawie i duże zasługi w tym króla, osiągnięcia Komisji Edukacyjnej, pomnożenie liczby lekarzy i aptek, budowę kopalni soli w Busku, osiągnięcia naukowe Naruszewicza. Wytykał jednak również różne niedociągnięcia: słabą pracę wielu Komisji Boni Ordinis, zaniedbanie w doprowadzeniu do stanu spławnego Warty i Pilicy, brak kontroli nad pracą lekarzy, niewywiązywanie się ze swych obowiązków starostów, krzywdzenie drobnej szlachty przy wypłacaniu odszkodowań. W r. 1787 był członkiem komisji Sądu Zadwornego Referendarii Koronnej. Wiosną 1788 otrzymał po Pawle Biernackim urząd chorążego piotrkowskiego. Z ramienia Sejmu Czteroletniego został 30 V 1789 z bratem Aleksym, podczaszym radomskim, komisarzem na pow. radomski «dla wyegzaminowania… intrat z dóbr ziemskich duchownych i świeckich» (drugi brat Antoni, podstoli piotrkowski, był nim na pow. piotrkowski). W końcu t.r. wszedł w skład komisji porządkowej cywilno-wojskowej na pow. radomski i piotrkowski z siedzibą w Radomsku. Swój stosunek do prac Sejmu Czteroletniego w pierwszej jego kadencji przedstawił w liście (otwartym?) do posła sieradzkiego Feliksa Łubieńskiego: to najwłaściwsza pora, by «ojczyznę z gruzów i rozwalin dźwignąć»; przeciwny elekcjom, był za sukcesją tronu, za reformą sądownictwa, za ukróceniem samowoli i nierządu, za podniesieniem miast i wsi. Ale miał zastrzeżenia «względem wolności chłopstwa»: «lękam się, aby złych skutków za sobą nie pociągnęła, okoliczności Francji są dla nas przeraźliwym widokiem». Dn. 19 III 1792 otrzymał Order Św. Stanisława.
O. jako senior rodu Korabitów korzystał z prawa (nadanego przez Łaskich jeszcze w r. 1525 przy erekcji kolegiaty łaskiej) udzielania prezenty na dziekanię w Łasku. W związku z tym, gdy w r. 1789 O. wysunął na tę godność zaprzyjaźnionego z sobą Grzegorza Zachariaszewicza, równocześnie zobowiązywał go do zrzeczenia się swej mniej bogatej prebendy strzałkowskiej na rzecz Franciszka Dmochowskiego. W r. 1793 dostał się pod zabór pruski. W końcu czerwca zabiegał w Warszawie o wypłacenie należności za furaż wybrany przez wojska rosyjskie i pruskie z pow. radomskiego. Zmarł O. ok. 15 VIII 1805, pochowany został w kościele Św. Barbary w Maluszynie.
Z małżeństwa z Marcjanną z Tymowskich (poślubioną ok. r. 1780), córką Jana Tymowskiego, stolnika i wicestarosty sieradzkiego, O. pozostawił dwóch synów: Wojciecha (1782–1847), senatora-kasztelana Król. Pol. w r. 1830, i Teodora (1791–1827), umysłowo chorego.
Estreicher; Finkel, Bibliogr.; Słown. Geogr., (Szanderówka); Uruski; Wielądko, Heraldyka, V; Żychliński, IX 159, 161 (niepewne dane dotyczące małżeństwa); Łoza, Kawalerowie; – Kobierzycki J., Przyczynki do dziejów ziemi sieradzkiej, W. [1916] II 13, 44, 100, 104; Wdowiszewski Z., Wiadomości o Archiwum Ostrowskich w Maluszynie, „Archeion” (W.) T. 5: 1929; – Diariusz sejmu… 1778, W. 1779 s. 3, 129; Elektorów poczet; Księgi Referendarii Koronnej z drugiej połowy XVIII w., W. 1957 II; Mémoires du roi Stanislas-August, II; Vol. leg., VII 247, VIII 358, 380, 411, 462, 551, 777, 947, IX 82; – Kalendarz polityczny na r. 1762; Kolęda Warszawska, na l. 1757–9; – Arch. Państw. w Ł.: Arch. Ostrowskich i Potockich z Maluszyna I 4, 91, 92, 104, 117, 120, 167, 168, 169, 176, 181, 182, 183, 184, 185, 195, 221, 231, II 1, 2, 3 (tu m. in. listy J. Konarzewskiego, bpa J. Rybińskiego, prymasa A. Ostrowskiego, M. Poniatowskiego do O-ego), 46, 54 (tu m. in. listy F. K. Dmochowskiego, M. Poniatowskiego), 65; B. Czart.: rkp. 678, 729; B. Kórn.: Arch. Zaremby 2115; B. PAN w Kr.: Teki Pawińskiego, Lauda sieradzkie.
Wacław Szczygielski