Piotr z Widawy h. Awdaniec (zm. 1442), sędzia sieradzki. Był synem prawdopodobnie Jakuba z Widawy, podkomorzego sieradzkiego w l. 1370–4. Pierwsza wiadomość o P-rze pochodzi z r. 1388, kiedy to Władysław Jagiełło w uznaniu zasług P-a i jego braci Mikołaja, Michała i Jakuba nadał prawo miejskie ich wsi Widawie. W l. 1402–5 P. sprawował w ziemi sieradzkiej urząd cześnika, a w r. 1406 awansował na sędziego. Jako świadek w procesach o naganę szlachectwa stawał w Łęczycy i Brześciu Kujawskim. Wspólnie z bratem Jakubem z Rogoźna i Widawy (podkomorzym sieradzkim w l. 1411–23) w r. 1413 przyjął w Horodle do herbu Jana, syna Gasztołda, przedstawiciela jednego z najstarszych i najwybitniejszych rodów litewskich. Z tymże bratem uczestniczył w wyprawie przeciwko Krzyżakom w r. 1419 i podpisał akt przymierza zawartego z Erykiem, królem duńskim. W r. 1422 P. pociągnął wraz z pospolitym ruszeniem z województwa sieradzkiego na wojną golubską; wymieniony został na liście świadków przywileju wydanego przez króla szlachcie zgromadzonej w obozie pod Czerwińskiem. Długoletnia praktyka sędziowska, odbywana m. in. na sądach nadwornych w Brodni u boku króla, wyrobiła mu znaczny autorytet i zbliżyła do dworu. W l. 1421–35 w czasie obecności w Krakowie był często zapraszany do zasiadania w sądzie. W r. 1425 Władysław Jagiełło powołał go do grona rozsądzającego spór między bpem kujawskim Janem a kaszt. konarskim sieradzkim Dobiegniewem z Kamionaczy o główszczyznę po zabitej mieszczce, w r. 1431 wyznaczył go na sędziego w procesie wytoczonym na zjeździe sandomierskim przeciwko Straszowi z Białaczowa, który szerzył pogłoski o wiarołomstwie królowej Zofii. Dwór wygrał sprawę, a główny oskarżony zmuszony został do wykonania przysięgi oczyszczającej. Dwukrotnie w Krakowie w r. 1433 i w Korczynie w r. 1434 podpisał P. z całą radą koronną akt potwierdzający nadanie Zygmuntowi Kiejstutowiczowi w dożywotni zarząd W. Księstwo Lit. oraz ponowiony na wspomnianym zjeździe krakowskim przywilej jedlneński. Po śmierci Władysława Jagiełły był w Brześciu Kujawskim w grudniu 1435, gdzie zawarto wieczysty pokój z Krzyżakami.
W l. 1392–1408 P. często stawał przed sądem w Łęczycy w sprawach majątkowych. Przede wszystkim w celu uporządkowania działu swojej żony Hanki, krewnej Klemensa z Żychlina, chorążego większego łęczyckiego. Po zrzeczeniu się praw do Żychlina żonie P-a przypadły działy we wsiach: Głaznów, Krzewie, Leszno, Mikołajki i Sokołów w pow. łęczyckim. W r. 1393 procesował się P. o wieś Podczachy, leżącą koło dóbr posagowych żony. Dobra te zostały w większości sprzedane okolicznej szlachcie. Z majątku, jaki P. posiadał i pozostawił, znamy Widawę oraz wsie w pobliżu leżące: Wola Kleszczowa, Stara Wola, Chociw, Łazów, Ruda, Zawady. P. zmarł w r. 1442; ostatnia wiadomość o nim pochodzi z 12 VI 1441, a pierwsza sesja jego następcy Mszczuja z Rokszyc odbyła się 15 X 1442.
P. był dwukrotnie żonaty; po raz pierwszy (przed r. 1392) z wspomnianą już Hanką; jego drugą żoną była Anna, córka Jana Suchorzewskiego ze Strzyżewa. Po śmierci P-a poślubiła ona Andrzeja z Kotlin; żyła jeszcze w r. 1464. P. pozostawił potomstwo tylko z pierwszego małżeństwa, córki: Katarzynę i Jadwigę, żonę Piotra z Patoków (w r. 1441 dał jej 100 kop gr. posagu), oraz pięciu synów: Jana, zwanego Sobótką, Stanisława, Jakuba, w l. 1435–53 kaszt. konarskiego sieradzkiego, Piotra i Mikołaja. Najstarszy Jan, zwany Sobótką, i Stanisław pisali się z Woli Kleszczowej i Starej Woli. Jakub w wyniku działu przeprowadzonego między młodszym rodzeństwem w r. 1444 otrzymał: część Widawy, pół Chociwia, Zawady i Rudę, Piotr – pozostałą część Chociwia i wieś Łazów; dział Mikołaja nie jest znany. Podział ten nie wszedł jednak w życie, gdyż jeszcze w r. 1453 jako niedzielnych pozwała ich wdowa, druga żona P-a Anna, o połowę Widawy. Bracia skwitowali jej pretensje, zwracając ojcu Anny 50 fl. węgierskich.
Niesiecki; Fedorowicz, Dostojnicy i urzędnicy, s. 196; – Maleczyńska E., Rola polityczna królowej Zofii Holszańskiej na tle walki stronnictw w Polsce w l. 1422–1434, Lw. 1936 s. 68–9; Semkowicz W., O litewskich rodach bojarskich zbratanych z szlachtą polską w Horodle 1413 r., „Roczn. Tow. Herald.” T. 6: 1921–3 s. 116; tenże, Ród Awdańców w wiekach średnich, P. 1920 s. 222–3; Zajączkowski S. M., Wielowioskowa własność szlachecka w województwie sieradzkim (XV i pierwsza połowa XVI w.), „Roczn. Łódz.” T. 18 (21): 1973 s. 30–1; – Acta capitulorum, II; Akta Unii; Cod. epist. Vitoldi; Cod. Pol., I, II, III; Długosz, Historia, XIII 436; Dok. kuj. i maz.; Kod. Wpol., V; Księgi sądowe łęczyckie od 1385 do 1419, I nr 2404, 2506, 2728, 2845, 2846, 2886, 3491–2, 3551–2, 6140, 6303, II nr 4247, 4339, 6396, 6413, 6463, Teki Pawińskiego, III–IV; Nieznane zapiski heraldyczne, Wyd. S. Kozierowski, „Roczn. Tow. Herald.” T. 6: 1921–3 s. 2–3; Vol. leg., I 38, 42, 57; Wywody szlachectwa w Polsce XIV–XVII w., Oprac. W. Semkowicz, „Roczn. Tow. Herald.” T. 3: 1911–12 s. 7; Zbiór dok. OO Paulinów w Polsce, Z. l. 1328–1464, Wyd. J. Fijałek, Kr. 1938 nr 61, 65; – AGAD: Księgi ziem. łęczyckie, t. 2 k. 9, t. 4 k. 123, 314, 346, 390, 441, t. 6 k. 33, t. 7 k. 289, t. 11 k. 516, Księgi grodz. sieradzkie, t. 1 s. 5, t. 6 k. 177, 231, t. 8 s. 108, 254, 255, 256, t. 10 s. 515, 883, 919–921, 1116, 1127, t. 12 s. 101, Księgi ziem. sieradzkie, t. 3 k. 177, t. 8 k. 40, t. 10 k. 64, t. 11 k. 19, 30, 46, t. 12 k. 45, 128, Księgi ziem. szadkowskie, t. 4 s. 32; B. Czart.: Teki Pstrokońskiego, rkp. nr 3344 k. 189–190, nr 3345 k. 73–74.
Alicja Szymczakowa