Sikorski Roman (1920–1983), matematyk, profesor Uniw. Warsz. i Instytutu Matematycznego PAN. Ur. 11 VII w Mszczonowie (pow. błoński), był synem Ignacego, zduna, i Józefy z Wasilewskich.
W r. 1937 S. ukończył Gimnazjum im. A. Skwarczyńskiego w Żyrardowie i rozpoczął studia na Uniw. Warsz., początkowo fizyczne (do kwietnia 1939), a następnie matematyczne; ukończył je w r. 1947. Już podczas studiów w r. 1945 został asystentem w II katedrze matematyki, a w l. 1949–50 był adiunktem. Po powrocie z ośmiomiesięcznego stypendium w r. 1948 w Zurychu obronił 4 VII 1949 na Uniw. Warsz. pracę doktorską A theorem on extension of homomorphisms (,,Annales de la Société Polonaise de Mathématique” T. 21: 1948) napisaną pod kierunkiem Kazimierza Kuratowskiego. Tam również na podstawie dotychczasowego dorobku uzyskał stopień docenta 11 X 1950. T.r. przeniósł się na Politechn. Warsz., gdzie kierował Katedrą Matematyki na Wydz. Chemii (od r. 1951 Chemii Nieorganicznej i Organicznej), początkowo jako zastępca profesora, a od r. 1951 kontraktowy profesor nadzwycz.; wykładał analizę matematyczną i zastosowania matematyki. Równocześnie prowadził wykłady zlecone na Uniw. Warsz. Powrócił tam na stałe w r. 1952 jako etatowy wykładowca, a w r. 1954 został profesorem nadzwycz. (w r. 1957 zwycz.) Katedry Analizy Matematycznej oraz kierownikiem Studium Eksternistycznego (1954–5) na Wydz. Matematyki i Fizyki. W l. 1960–70 był kierownikiem Katedry Teorii Funkcji Rzeczywistych, a następnie w Instytucie Matematyki kierownikiem Zakładu Analizy Matematycznej (1970–82). Przewodniczył w l. 1975–7 Radzie Naukowej Instytutu. Przez cały czas, do r. 1982, wykładał podstawy matematyki, algebrę, analizę matematyczną, topologię i geometrię różniczkową. Równocześnie pracował w Państwowym Instytucie Matematycznym w Warszawie (od r. 1952 Instytucie Matematycznym PAN) jako adiunkt (od r. 1949), docent (od r. 1950) i profesor (od r. 1951) Działu Analizy Matematycznej, a także wicedyrektor (1964–7) i dyrektor (1967–70) Instytutu i przez wiele lat był członkiem jego Rady Naukowej.
Badania naukowe S-ego obejmowały wiele działów matematyki, ale najwięcej uwagi poświęcił teorii algebr Boole’a, a zwłaszcza algebr domknięć stanowiących uogólnienie pojęcia przestrzeni topologicznej, np. Closure algebras („Fundamenta Mathematicae” T. 36: 1949), ponadto w publikacji On the representation of Boolean algebras as fields of sets (tamże T. 35: 1948) ogłosił twierdzenie znane w matematyce pod nazwą twierdzenia Loomisa-Sikorskiego, które obaj uczeni odkryli w tym samym czasie, ale niezależnie od siebie, a także był autorem pierwszej w literaturze światowej monografii algebr Boole’a Boolean algebras (Berlin–Heidelberg 1960), dwukrotnie wznowionej po angielsku (tamże 1964, 1969) i przetłumaczonej na rosyjski (Moskva 1969). Dzięki temu był, obok M. H. Stone’a i G. J. Riegera, najwybitniejszym badaczem algebr Boole’a, zwłaszcza w odniesieniu do operacji nieskończonych. Wraz z Heleną Rasiową, wykorzystując topologiczne własności algebr Boole’a, podał nowy dowód twierdzenia Gödla o zupełności klasycznego rachunku predykatów, opierając go na twierdzeniu, nazwanym lematem Rasiowej i Sikorskiego (A proof of the completeness theorem of Gödel, „Fundamenta Mathematicae” T. 37: 1950).
Wspólnie też z Rasiową opublikował S. kilkakrotnie wznawianą publikację The Mathematics of Matemathematics (W. 1963, po rosyjsku Moskva 1972) zawierającą nową metodę wykładu logiki; przedstawiała ona twierdzenia metamatematyczne jako konsekwencję pewnych twierdzeń algebry i topologii. Wspólnie z Janem Mikusińskim sformułował oryginalne ujęcie teorii dystrybucji w pracy The elementary theory of distributions („Rozpr. Mat.” Cz. 1: 1957, Cz. 2: 1961), opublikowanej też po polsku (W. 1963, 1964), rosyjsku (Moskwa 1959), chińsku (Pekin 1969) i francusku (W. 1964) oraz podał definicję splotu i transformaty Fouriera wraz z wprowadzeniem pojęcia całki oznaczonej z «ciągłej części dystrybucji» w pracy Integrals of distribution („Studia Mathematica” T. 20: 1961). Wykorzystując metody analizy funkcjonalnej, dał przejrzysty wykład teorii wyznaczników w przestrzeniach Banacha w pracy The determinants theory in Banach spaces (,,Colloquium Mathematicum” No 8: 1961). Ponadto był autorem wielokrotnie wznawianych podręczników: Funkcje rzeczywiste (W. 1958–9 I–II), Rachunek różniczkowy i całkowy. Funkcje wielu zmiennych (W. 1967), opublikowany również po angielsku jako Advanced Calculus. Functions of Several Variables (W. 1969) oraz Wstęp do geometrii różniczkowej (W. 1972) zawierający zalgebraizowany wykład geometrii różniczkowej przy wprowadzeniu całkowicie nowego pojęcia – modułu różniczkowego. Ogółem opublikował ponad dwieście prac obejmujących przede wszystkim teorię algebr Boole’a, analizę funkcjonalną, algebrę liniową, topologię, teorię dystrybucji, teorię miary i geometrię różniczkową.
S. wielokrotnie wyjeżdżał z wykładami za granicę, m.in. do Szwajcarii i ZSRR (1956), USA (1958, 1961, 1966, 1970), Argentyny (1958) i Kanady (1967). Był członkiem korespondentem (1962), potem rzeczywistym (1969) PAN oraz członkiem Komitetu Nauk Matematycznych PAN, jego przewodniczącym (1969–71), następnie wiceprzewodniczącym (1971–4), a także zastępcą sekretarza Wydziału III PAN: Nauk Matematycznych w l. 1972–4. W Pol. Tow. Matematycznym (PTM) pełnił kolejno funkcje: sekretarza Zarządu Głównego (1951–5), członka Zarządu Głównego i zarazem prezesa Oddziału Warszawskiego (1955–7), wiceprezesa (1957–65) i prezesa PTM (1965–77). Był członkiem komitetów redakcyjnych czasopism: „Fundamenta Mathematicae”, „Studia Mathematica”, „Colloquium Mathematicum” i „Monografie Matematyczne” oraz wydawnictwa „Biblioteka Matematyczna”. S. był znany z humoru, którym ożywiał spotkania naukowe i jubileuszowe, co częściowo upamiętniono po jego śmierci w artykule „Sikorski Roman: fragmenty toastów Prezesa” („Wiad. Mat.” 1987 z. 2). Był wielokrotnie nagradzany, m. in. nagrodą naukową im. S. Mazurkiewicza PTM (1950), nagrodą państwową II stopnia za zespół prac z podstaw matematyki (1955) oraz nagrodami I stopnia ministra oświaty i szkolnictwa wyższego (1965, 1968). Zmarł 12 IX 1983 w Warszawie i pochowany został na cmentarzu Powązkowskim. Był odznaczony m.in. Krzyżami Oficerskim (1968) i Komandorskim (1974) Orderu Odrodzenia Polski.
W małżeństwie zawartym w r. 1945 z Krystyną z Bobińskich (ur. 1917) miał S. syna Krzysztofa Lecha (ur. 1946), inżyniera konstruktora.
S-emu poświęcono tom XVIII (1985) „Demonstratio Mathematica”.
Uniwersytet Warszawski. Materiały bibliograficzne, 1945–1965, W. 1974 s. 286; toż, 1980–1985, W. 1983 s. 380; Biogramy uczonych pol., Cz. 3: Nauki ścisłe; Członkowie Polskiej Akademii Nauk. Informator, W. 1993; Adamowiczowa J., Nagrody państwowe w latach 1948–1980. Informator, Wr. 1983; – Garewicz J., Roman Sikorski, „Tryb. Uniwersytecka” 1955 nr 6; Kuratowski K., Pół wieku matematyki polskiej 1920–1970, W. 1973; Nauka polska i jej osiągnięcia, W. 1975 s. 53–5 (fot.); Rasiowa H., Roman Sikorski, „Nauka Pol.” R. 20: 1972 nr 4 s. 70–5 (fot.); – „Roczniki Pol. Tow. Mat.”, S. 2: „Wiad. Mat.” T. 24: 1982 s. 161–86 (bibliogr. prac S-ego do r. 1980; artykuły o działalności naukowej S-ego: H. Rasiowej, T. Traczyka, E. Grzegorka, C. Ryll-Nardzewskiego, P. Antosika, A. Pełczyńskiego, fot., karykatura S-ego przez L. Jeśmanowicza); „Roczniki Uniw. Warsz.” T. 3: 1962 s. 131–2, T. 10: 1971 s. 110–1; – Wspomnienia pośmiertne: „Demonstratio Mathematica” Vol. 18: 1985 nr 1 s. 1–8 (M. Mączyński i T. Traczyk), „Roczniki Pol. Tow. Mat.”, S. 2: „Wiad. Mat.”, T. 27: 1987 s. 235–41 (ciż), „Studia Mathematica” T. 78: 1984 s. 105 (fot.); Nekrologi z r. 1983: „Tryb. Ludu” nr 218, 219, „Życie Warszawy” nr 219, 220, 224, 229, 231; – Materiały do słownika biograficznego matematyków polskich [b.r.w.] z. 4 s. 81–4 [wyd. powielaczowe Inst. Matematyki PAN]; – Informacje Tadeusza Traczyka z W.
Stanisław Tadeusz Sroka