Stolarski Stanisław Antoni, pseud.: Kalasanty, Konrad (1906–1944), oficer Wojska Polskiego, szef Kedywu Okręgu Śląskiego Armii Krajowej.
Ur. 22 IV w Sosnowcu, był synem Michała, malarza pokojowego, i Antoniny z Jażdżyńskich.
S. uczęszczał do szkoły realnej w Sosnowcu, następnie od r. 1920 do tamtejszego gimnazjum matematyczno-przyrodniczego. W czasie nauki gimnazjalnej wstąpił do harcerstwa. Po zdaniu w r. 1927 matury wstąpił w czerwcu t.r. do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Maz.–Komorowie. W r. 1930 ukończył szkołę i 15 VIII t.r. został mianowany podporucznikiem; rozpoczął wtedy służbę jako dowódca plutonu łączności w 4. pp Legionów w Kielcach. Dn. 1 I 1933 awansował do stopnia porucznika. Od 20 XI 1937 dowodził kompanią, ale 8 X 1938 (rozkaz o przeniesieniu z 1 XI t.r.) przeniesiono go do baonu Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP) «Dawidgródek» – prawdopodobnie było to spowodowane zawarciem związku małżeńskiego bez zgody przełożonych. Tamże awansował do stopnia kapitana (ze starszeństwem 19 III 1939).
W kampanii wrześniowej 1939 r. był S., wg jednej wersji, oficerem łączności w odtworzonym baonie KOP «Dawidgródek» i walczył m.in. pod koniec września pod Wytycznem. Wg drugiej wersji, dowodził kompanią (powrócił do niej wiosną 1939) 4. pp Legionów, który w pierwszych dniach września w ramach 2. DP Legionów stanowił odwód Armii «Łódź». Kompania wraz z pułkiem została skierowana 3 IX t.r. pod Widawę, potem wycofała się w kierunku Łodzi i dołączyła do 2. DP w rejonie Konstantynowa, a 7 IX rozpoczęła dalszy odwrót w kierunku Woli Cyrusowej. Po nieudanej próbie wycofania się w kierunku Warszawy przeszła do twierdzy Modlin i uczestniczyła w jej obronie, aż do kapitulacji 29 IX. S. pod koniec października przedostał się do Krakowa, gdzie schronienia udzielił mu wicedyrektor wodociągów miejskich Tadeusz Kielanowski (mieszkanie Kielanowskiego i jego żony Heleny było punktem kontaktowym Komendy Okręgu Krakowskiego Służby Zwycięstwu Polski <SZP> z Komendą Główną SZP i Podokręgiem Zagłębiowskim SZP). S. przez kierowniczkę łączności Komendy Okręgu Wandę Markoni i szefową łączności SZP w Zagłębiu Dąbrowskim Elżbietę Zawacką («Zelmę», «Zo») nawiązał kontakt z urzędującym w Częstochowie ppłk. Henrykiem Kowalówką («Skawą»), komendantem Podokręgu Zagłębiowskiego SZP. Pod pseud. Kalasanty został jego zastępcą oraz szefem sztabu Podokręgu Zagłębiowskiego. Ponieważ dowodzenie na odległość nie było efektywne, S. i Kowalówka przenieśli się do Sosnowca (S. zatrudnił się tam w piekarni) i przystąpili do tworzenia sztabu przy znacznej pomocy Zawackiej oraz sióstr Bronisławy i Zofii Binkównych. W oparciu o strukturę Organizacji Orła Białego i przy wykorzystaniu prywatnych znajomości zorganizował S. sieć konspiracyjną w Sosnowcu, Będzinie i Dąbrowie Górniczej oraz współtworzył ją w Olkuszu, Zawierciu, Myszkowie, Łazach, Siewierzu i Koziegłowach. Na początku r. 1940, kiedy konspiracją objęto wszystkie miasta zagłębiowskie, Kowalówka i S. polecili kierownictwom terenowym rozszerzyć działalność na obszar wiejski.
Na początku lutego 1940 rozpoczął S. organizowanie sieci ZWZ; utworzył sztab Podokręgu, a następnie komendy obwodowe w Sosnowcu, Będzinie, Zawierciu, Olkuszu i Chrzanowie. Zdekonspirowany na początku r. 1941, przeniósł się do Chrzanowa, gdzie pod nazwiskiem Jan Kowalski podjął pracę jako robotnik w elektrowni. W tym okresie Podokręg Zagłębiowski został zlikwidowany, a jego teren wcielono do Okręgu Śląskiego ZWZ. S. objął funkcję szefa sztabu nowo powstałego Inspektoratu Sosnowieckiego ZWZ i został zastępcą inspektora mjr. Romana Kałuzińskiego («Burzy»). Uniknął aresztowania w czasie rozbicia Inspektoratu Sosnowieckiego w maju 1942; został wówczas odkomenderowany do zorganizowania partyzantki. Wiosną 1944 przystąpił do tworzenia oddziału partyzanckiego w Chrzanowskiem, a w 2. poł. sierpnia t.r., po śmierci szefa Kedywu Okręgu Śląskiego AK rtm. Wacława Zdyba «Zawiei» (18 VIII), objął jego funkcję. Na początku września 1944 w lasach Biskupiego Boru (pow. chrzanowski) kierował szkoleniem i ćwiczeniami, połączonymi z akcjami sabotażowymi i zaopatrzeniowymi 3. komp. Oddziału Rozpoznawczego 23. Śląskiej Dyw. AK. Dn. 13 IX 1944 rano partyzanci zostali otoczeni i rozbici przez znaczne siły niemieckie. S. zginął w walce; został pochowany w Bolesławcu. Za sprawą Stefanii Widuchowskiej jego zwłoki zostały w r. 1947 ekshumowane i pochowane na cmentarzu wojskowym na Powązkach w Warszawie. S. był odznaczony Krzyżem Walecznych (trzykrotnie), Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami.
S. był żonaty (od 17 IX 1938) z Janiną Stanisławą.
S. może być mylony ze Stanisławem Antonim Stolarskim (1906–1939), który po walkach zgrupowania KOP pod Wytycznem, 1 X 1939, dostał się do niewoli sowieckiej i tego samego dnia został zamordowany w miejscowości Borysik.
Śląski słownik biograficzny, Kat. 1981 III; – Dobosz S., Ruch oporu w zachodnich powiatach województwa krakowskiego wcielonych do Rzeszy w latach 1939–1945, Kr. [1972]; Flaczyk R., Gągorowski J., Inspektorat Armii Krajowej Sosnowiec, Kat. 2001; Guziur O., Starczewski M., Lido i Stragan. Ślązacy w wywiadzie AK, Czeski Cieszyn 1992; Kantyka J., Na jurajskim szlaku. Z dziejów walk z okupantem hitlerowskim na ziemi olkuskiej, Kat. 1977; Mazur G., Kształtowanie się struktur terenowych, w: Armia Krajowa. Szkice z dziejów Sił Zbrojnych Polskiego Państwa Podziemnego, Red. K. Komorowski, W. 1999 (jako Jerzy); Niekrasz J., Z dziejów Armii Krajowej na Śląsku, W. 1993; Odorkiewicz E., Z redakcyjnej poczty, „WTK. Tyg. Katolików” 1966 nr 47; Pluta-Czachowski K., Organizacja Orła Białego, W. 1987; Rybka R., Stepan K., Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939, Kr. 2003; Starczewski M., Okręg Śląski Organizacji Orła Białego – Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej, „Roczn. Muz. w Gliwicach” T. 17: 2002; tenże, Okręgi Śląsk i Łódź, w: Operacja „Burza” i Powstanie Warszawskie, Red. K. Komorowski, W. 2004 (jako Jerzy); tenże, Polskie Państwo Podziemne w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1939–1945, w: W cieniu swastyki. Zagłębie Dąbrowskie w latach II wojny światowej 1939–1945, Red. J. Walczak, Sosnowiec 1999 s. 67, 70, 72, 83, 90 (jako Antoni Stanisław Jerzy); tenże, Ruch oporu na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1939–1945, Kat. 1988 (jako Jerzy); tenże, Ruch oporu w Sosnowcu w latach 1939–1945, w: Sosnowiec 100 lat dziejów miasta, Red. J. Walczak, Sosnowiec 2002 s. 202, 205, 207, 237 (jako Jerzy); Walter Janke Z., Podziemny Śląsk. Początki konspiracji na Śląsku 1939–1941, W. 1968; tenże, Śląsk jako teren partyzancki Armii Krajowej, W. 1986 (jako Jerzy); tenże, W Armii Krajowej na Śląsku, Kat. 1986; tenże, W Armii Krajowej w Łodzi i na Śląsku, W. 1969; – Bohaterowie spod znaku lilijki. Harcerze Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego w latach wojny i okupacji hitlerowskiej w świetle zeznań własnych i świadków, Oprac. A. Szefer, Kat. 1984; – Kryska-Karski T., Materiały do historii Wojska Polskiego, Londyn 1986 XX, 1987; tenże, Straty korpusu oficerskiego 1939–1945, Londyn 1996; O Niepodległą i granice. T. 4: Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Wybór dokumentów, Oprac. M. Jabłonowski W.–Pułtusk 2001; Piechota polska 1939–1945. Materiały uzupełniające do „Księgi chwały piechoty”, wydanej w Warszawie w 1939 r. Skorowidz nazwisk, Londyn 1974 XII; toż nr 16, Londyn 1974 VI; Rocznik oficerski, W. 1932; Szkoła Podchorążych Piechoty. Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI – 1930, Ostrów–Komorowo 1930 s. 501; Walter Janke Z., Armia Krajowa na Śląsku w świetle dokumentów niemieckich, w: Najnowsze Dzieje Polski. Studia i materiały z okresu II wojny światowej, W. 1959 III; – CAW: sygn. Ap 28004 (kpt. K. Mikoliński. Karta likwidacyjna por. S. Stolarskiego); USC w Chrzanowie: Odpis aktu zgonu S-ego, nr 61/1949; USC w Sosnowcu: Odpis aktu ur. S-ego, nr 272/1906/2; – Relacje pisemne i ustne: Elżbiety Zawackiej z Tor., Adeli Korczyńskiej, Teresy Delekty, Stanisławy Binek-Sztelakowej, Stefanii Widuchowskiej, Zygmunta Walter Jankego, Józefa Słaboszewskiego, Czesława Gałeckiego, Antona Siemiginowskiego, Ewalda Miguli, Karola Błaszczyka, Juliusza Niekrasza, Czesława Nowickiego, Gerarda Woźnicy, Józefa Mrówki, Janusza Rajchmana, Franciszka Hamankiewicza, Edmunda Odorkiewicza, Mieczysława Łyszczarza, Romana Nowotarskiego, Mariana Godynia.
Mieczysław Starczewski