INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Stanisław Przybytek  

 
 
Biogram został opublikowany w 1986 r. w XXIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Przybytek Stanisław (1852–1927), lekarz chemik, profesor Akademii Wojskowo-Medycznej w Petersburgu, profesor honorowy Uniw. Warsz., generał brygady WP. Ur. 25 IX w Mińsku Litewskim, był synem Aleksandra, adwokata przysięgłego, i Pauliny z Nowickich.

Gimnazjum klasyczne P. ukończył w Mińsku, następnie odbył studia na wydziale matematyczno-przyrodniczym uniwersytetu petersburskiego, ukończone w r. 1874 ze stopniem kandydata nauk przyrodniczych. T. r. został przyjęty na III rok Akademii Wojskowo-Medycznej w Petersburgu, którą ukończył w r. 1877 ze stopniem lekarza. Powołany natychmiast do służby wojskowej, odbył kampanię turecką (marzec 1877 – sierpień 1878) jako lekarz ułańskiego pułku lejbgwardii. Za służbę frontową w I linii otrzymał Order Św. Stanisława III kl. z mieczami (1877) i II kl. z mieczami (1878). Po zakończeniu wojny rosyjsko-tureckiej pozostał w wojsku do r. 1881 jako lekarz wojskowego szpitala klinicznego w Petersburgu. W t. r. uzyskał doktorat medycyny na podstawie rozprawy Nekatorye produkty okislenija mnogoatomnych spirtov (Pet. 1881) i przeszedł do służby państwowej jako asystent przy katedrze chemii ogólnej uniwersytetu petersburskiego. Na tym stanowisku pozostał do r. 1889, w którym uzyskał stopień magistra chemii i tytuł docenta uniwersytetu. W r. 1889 znów wstąpił do służby wojskowej, został powołany jako profesor nadzwycz. farmakognozji i chemii farmaceutycznej Akademii Wojskowo-Medycznej w Petersburgu. Tam pracował przez 23 lata. W r. 1902 został profesorem zwycz., w r. 1905 rzeczywistym radcą stanu, w r. 1908 profesorem zasłużonym, w r. 1911 otrzymał tytuł akademika Akademii Wojskowo-Medycznej za liczne prace naukowe z dziedziny chemii farmaceutycznej, a 6 XII 1912 został tajnym radcą stanu (odpowiednik naszego gen. dywizji). W r. 1913 przeszedł na emeryturę, ale pozostał nadal w wojsku. Od r. 1898 był bowiem członkiem z wyboru Rady Lekarskiej Min. Spraw Wewnętrznych i Uczonego Komitetu Wojskowo-Sanitarnego w Petersburgu. Na tych stanowiskach pozostawał aż do skasowania tych instytucji w r. 1918 przez władze radzieckie.

W czasie swojej trzydziestoletniej pracy naukowej w Rosji P. był wielokrotnie delegowany za granicę na zjazdy i kongresy międzynarodowe (Bruksela 1894, Genewa 1909, Paryż, Haga 1910, 1911, Londyn 1912). Jako profesor i członek najwyższych instytucji lekarskich w Rosji, był odznaczony wysokimi orderami rosyjskimi (Św. Stanisława I kl., Św. Anny I i II kl., Św. Włodzimierza II kl. w r. 1915 z wstęgami i gwiazdami, Św. Włodzimierza II i III kl.). P. podkreślał wszędzie swoją polskość, w rozmowach ze studentami Polakami używał polskiego języka, przychodził w mundurze generalskim do Polskiego Tow. Muzyczno-Dramatycznego «Lutnia», gdzie zbierało się całe polskie towarzystwo, przystąpił też od razu do Związku Lekarzy i Przyrodników Polskich w Petersburgu (zalegalizowanego po r. 1905). Do kraju powrócił w r. 1920. Dzięki staraniom byłych uczniów został t. r. powołany na członka Wojskowej Rady Sanitarnej w Warszawie, gdzie oddał wielkie usługi przy ustalaniu potrzeb żywnościowych żołnierza, rozwiązywał też wiele zawiłych problemów w pracowni chemicznej Wojskowej Rady Sanitarnej. Następnie 20 VIII 1921 został członkiem Wojskowego Instytutu Sanitarnego jako urzędnik kontraktowy VI rangi i tamże pracował w Pracowni Higienicznej w dziedzinie chemii, zwłaszcza w dziale kontroli produktów spożywczych. Posiadał wiedzę encyklopedyczną, którą zdumiewał młodszych pracowników. Swym doświadczeniem i pracą przyczynił się w dużym stopniu do wydania przepisów o warunkach technicznych artykułów żywnościowych używanych w wojsku. W służbie wojskowej pozostawał do 1 VI 1922, kiedy to został przeniesiony w stan spoczynku jako emerytowany generał brygady. Wówczas nadal pracował bezinteresownie dla wojska.

Od 1 IV 1922 P. został powołany na Uniw. Warsz. jako zastępca profesora nauki o środkach spożywczych. Zawdzięczał to dawnemu swemu uczniowi prof. farmakognozji Władysławowi Mazurkiewiczowi. W r. 1923 został profesorem honorowym nauki o środkach spożywczych. Na tym stanowisku, nie zrywając kontaktu stałego z Oficerską Szkołą Sanitarną, P. pozostał do ostatnich lat. U schyłku życia interesował się witaminami niezbędnymi do racjonalnego rozwoju istot żywych. Ogłosił Przyczynek do wyjaśnienia istoty awitaminozy („Lek. Wojsk.” 1924). Na kilka miesięcy przed śmiercią wycofał się z pracy dydaktycznej na skutek ciężkiej choroby. Zmarł 11 VIII 1927 w Warszawie, został pochowany na cmentarzu wojskowym na Powązkach.

P. był żonaty, bezdzietny.

 

Konopka, Pol. Bibliogr. Lek., VIII; Kryska-Karski T., Żurakowski S., Generałowie Polski Niepodległej, Londyn 1976; Rocznik oficerski, W. 1923, 1924; – Manteuffel, Uniw. Warsz. 1915/16–1934/5; Rudzki S., Ś. p. gen. Stanisław Przybytek (1852–1927), „Lek. Wojsk.” T. 10: 1927 nr 2 s. 93–7 (fot.); Łukawski Z., Ludność polska w Rosji 1863–1914, Wr. 1978; – „Arch. Hist. Med.” T. 29: 1966 s. 458; „Kron. Lek.” R. 23: 1902 nr 7 s. 302; – CAW: Stan służby i Przebieg służby wojskowej P-a.

Teresa Ostrowska

 

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Władysław Grabowski

1883-06-01 - 1961-07-06
aktor teatralny
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 
 

Kazimierz Rutski

1867-06-21 - 1945-01-17
księgarz
 

Franciszek Jan Smolka

1810-11-05 - 1899-12-04
adwokat
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.