INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Teodor Mikołaj Podoski  

 
 
1823 - 1884
Biogram został opublikowany w latach 1982-1983 w XXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Podoski (Kalm-Podoski) Teodor Mikołaj (1823–1884), agent dyplomatyczny Hotelu Lambert. Był synem Teodora (właściwie Fryderyka) von Kalm (1786–1839) i Rozalii z Podoskich, bratem Leona (zob.). Rodzina Kalmów pochodziła z Brunszwiku: baron Jerzy Henryk von Kalm przybył do Rosji ok. r. 1770, ożenił się z Heleną Fryderyką Krusenstern (siostrą admirała) ze szlachty estońskiej i został kuratorem uniwersytetu kazańskiego. Jego syn Teodor (Fryderyk) został generałem rosyjskim i jako dowódca brygady stacjonował na Ukrainie (w r. 1823 wciągnięty został w sprzysiężenie zawiązane przez P. Pestla). W r. 1821 ożenił się z Rozalią z Podoskich (zm. 1826), z którą miał trzech synów. Po śmierci gen. Kalma trzema wnukami zaopiekował się dziad Leon Podoski, ojciec Rozalii, prezes sądu głównego podolskiego, marszałek jampolski i właściciel Monasterzysk w gub. kijowskiej. Po stracie dwóch synów uzyskał w r. 1846 zgodę Mikołaja I na adopcję młodych Kalmów i połączenie ich nazwiska oraz herbu z własnym (Junosza).

P. uczył się w Petersburgu i w r. 1843 ukończył liceum w Carskim Siole. W r. 1845 ożenił się z Marią Magdaleną Glasenapp i osiadł na Ukrainie w majątku odziedziczonym po matce. W l. 1847–56 był marszałkiem pow. olhopolskiego, zyskał uznanie za opozycję wobec generał-gubernatora D. G. Bibikowa i w r. 1850 został obrany marszałkiem guberni podolskiej; urzędu wówczas nie przyjął, tym niemniej wybrano go ponownie w r. 1853. Po niepowodzeniach gospodarczych (spowodowanych m. in. przedsięwzięciami spekulacyjnymi) stracił cały majątek. Po śmierci żony (zm. 1855) P. przeniósł się do Paryża w r. 1860. Utrzymywał wówczas bliskie kontakty z Hotelem Lambert, w r. 1863 pisał artykuły polityczne do dzienników francuskich, m. in. do „Patrie”. Brał też udział w pomocniczych pracach Biura Hotelu Lambert. Latem 1863 opracował memoriał dla Rządu Narodowego (RN) w Warszawie, zawierający plan akcji w prowincjach nadbałtyckich zmierzającej do wzmocnienia poczucia odrębności narodowej Łotyszów i Estończyków, w celu przygotowania oderwania tych ziem od Rosji. Względy rodzinne (opieka nad sparaliżowanym bratem Jerzym) zmusiły P-ego do wyjazdu w połowie października 1863 do Rzymu, gdzie z upoważnienia Władysława Czartoryskiego został sekretarzem agenta dyplomatycznego RN ks. Konstantego Czartoryskiego. P. miał już uprzednio w Rzymie dobre kontakty z kołami watykańskimi, rychło uzyskał dostęp do kardynała G. Antonellego i był przyjmowany na oddzielnych audiencjach przez Piusa IX. Systematycznie przekazywał Kurii Rzymskiej obszerne raporty ilustrujące antypolskie i wrogie Kościołowi zamiary Rosji. Po odwołaniu K. Czartoryskiego z Rzymu (listopad 1863) RN pozostawił P-ego jako sekretarza przy nowym agencie Gabrielu Łuniewskim. Wzmocniło to pozycję P-ego, gdyż Łuniewski miał zamknięty dostęp do Piusa IX. W grudniu 1863 P. nawiązał kontakt z ks. Odescalchi i zmartwychwstańcami starając się koordynować ich zabiegi z agencją RN. W styczniu 1864 wrócił do swej idei akcji politycznej w krajach nadbałtyckich i przez Łuniewskiego przesłał odpowiedni memoriał Trauguttowi, który koncepcję tę poparł. Dn. 26 II 1864 otrzymał nominację na komisarza pełnomocnego RN w prowincjach nadbałtyckich, z instrukcją, by działać na rzecz federacyjnego związku Łotwy i Estonii z niepodległą Polską. Rozwój wydarzeń przekreślił możliwość wypełnienia tej misji. Od lutego 1864 P. alarmował Hotel Lambert niekorzystnym zwrotem w Kurii Rzymskiej wobec spraw polskich. Wspólnie z Łuniewskim z upoważnienia RN podejmował starania o kanonizację Jozafata Kuncewicza zakończone pewnym sukcesem w r. 1865.

Po upadku powstania P. pozostał nad Tybrem jako agent Hotelu Lambert (nakazano mu zerwanie z Łuniewskim), zabiegając nadal o pozyskanie Rzymu dla sprawy polskiej poprzez demaskowanie antykatolickiej polityki Rosji. W sierpniu 1864 został patrycjuszem «del antico e superbo municipio di Tivoli», poddanym papieskim i hrabią rzymskim. W tym czasie P. bardzo krytycznie oceniał postawę zmartwychwstańców, także w rozmowach z dygnitarzami watykańskimi, co naraziło go na konflikt z Biurem Hotelu Lambert orientującym się wówczas na współpracę ze zmartwychwstańcami. Zatrzymano jednak P-ego w Rzymie z uwagi na jego przydatność w pracach politycznych. Dn. 15 V 1865 Hotel Lambert zwinął placówkę rzymską, w końcu maja P. opuścił Rzym, kończąc tym samym współpracę z Hotelem Lambert. W polskiej korespondencji dyplomatycznej szyfrowany był jako Frédéric, sam podpisywał raporty jako Cisza. Dalsze jego losy są mało znane. Mieszkał w Maladze i zarabiał na życie jako nauczyciel prywatny. Zmarł w r. 1884 w Maladze.

W małżeństwie z Marią Magdaleną Glasenapp P. miał córkę Leonię (ur. 1846), która wstąpiła do klasztoru, oraz syna Gabriela (ur. 1852), który podobno popełnił samobójstwo.

 

Boniecki, IX 171–2; Kosiński A., Przewodnik heraldyczny, W. 1881 III 337; Uruski, VI 161; – [Iwanowski E.] Helleniusz, Listki wichrem do Krakowa z Ukrainy przeniesione, Kr. 1901 I 87; Koberdowa I., Watykan a powstanie styczniowe, W. 1958 s. 39–43; Kieniewicz S., Powstanie styczniowe, W. 1972; Zdrada J., Zmierzch Czartoryskich, W. 1969; – Bobrowski T., Pamiętnik mojego życia, W. 1979 I; Czartoryski W., Pamiętnik 1860–1864, W. 1960; Dok. Wydz. Wojny; Pamiętniki dekabrystów, W. 1960 III, Polska działalność dyplomatyczna w 1863–1864 r., Zbiór dokumentów, W. 1937 I, W. 1963 II; Semenenko P., Dziennik. Rzeczy polskie i słowiańskie, w: Sacrum Poloniae Millennium, Rzym 1955 II; – B. Czart.: rkp. 5721, 5745, 5747; – Dembowski B., Rodowód i dzieje familii… Podoskich, mszp. w posiadaniu Marty Podoskiej Koch w Warszawie, s. 107–8.

Jerzy Zdrada

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Stanisław Moniuszko h. Krzywda

1819-05-05 - 1872-06-04
muzyk
 
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

  więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.