Łaszcz Tomasz (1863–1938), przemysłowiec naftowy. Ur. 15 IV w Staniszewicach w pow. grójeckim w Warszawskiem; syn Ludwika i Francuzki Adeli Dulac. Gimnazjum ukończył w Warszawie, potem celująco École des Mines w Liège. Po praktyce w belgijskim górnictwie węglowym przerzucił się do przemysłu naftowego; w l. 1885–6 odbył praktykę naftową u S. Szczepanowskiego w Słobodzie Rungurskiej (pow. Peczeniżyn), gdzie zapoznał się z wierceniem systemem kanadyjskim. Potem był kierownikiem kopalń S. Skrochowskiego w zachodniej Małopolsce w Siarach i Krygu, a w Gorlicach zorganizował własne przedsiębiorstwo wiertnicze dla akordowych wierceń w drobniejszych firmach w Siarach, Sękowej, Krygu, Kobylance i Libuszy. W r. 1890 założył własne przedsiębiorstwo naftowe, w spółce z W. Pieniążkiem, w Sękowej w pow. gorlickim. Ł. wziął żywy udział w organizowaniu międzynarodowych spółek naftowych w Galicji. Już w r. 1895 połączył w swym ręku drobniejsze kopalnie rejonu gorlickiego i w oparciu o Belgów założył większą spółkę «T. Łaszcz i P. Legrand». W t. r. stanął jako dyrektor na czele Tow. dla Handlu, Przemysłu i Rolnictwa w Gorlicach, dla którego uzyskał do r. 1905 wyłączne zastępstwo na Małopolskę niemieckiego przedsiębiorstwa Mannesmanna dla produkcji rur i urządzeń wiertniczych.
Rozkwit Borysławia spowodował przeniesienie się tam Ł-a, gdzie rozwinął on przede wszystkim swoje przedsiębiorstwo wiertnicze (wiercąc dla różnych firm nieraz 20 rygami rocznie), potem założył własne kopalnie w Borysławiu, Schodnicy (gdzie pierwszy używał taranu W. Wolskiego), Mraźnicy (pierwsze głębokie wiercenia w tym rejonie), Tustanowicach. W r. 1903 uruchomił w spółce z Wiedeńczykiem D. Fanto kopalnie na Ratoczynie («Manru» I, II) oraz w Borysławiu («Maria», «Fenix», «Klaudiusz», «Klondyke», «Tomasz», «Zofia»). W r. 1905 uruchomił w oparciu o kapitał niemiecki kopalnie «Laupenmühlen» w Borysławiu i «Erdölwerke Galiziens» w Tustanowicach, w 1909 w oparciu o Francuzów wykupił z rąk niemieckich kopalnię «Flüssige Brennstoffe» w Borysławiu (później firma «Silva Plana»), w 1907 założył dla Anglików dużą kopalnię w Tustanowicach «Premier», w 1912 powstała w oparciu o Holendrów firma «O. Hövellt, T. Łaszcz, W. Sulimirski» dla głębokich wierceń w Borysławiu. Należał Ł. też do spółek czysto polskich: w r. 1900 zorganizował w Gorlicach z K. Rogawskim przedsiębiorstwo wiertnicze dla wierceń w zachodniej Małopolsce, w 1911, wraz z J. Pierścińskim, analogiczne dla wierceń w Truskawcu i Borysławiu; w t. r. uruchomił w spółce z W. Długoszem dwie kopalnie: w Tustanowicach i Dobrohostowie. Pierwsza wojna światowa załamała jego przedsiębiorstwa wiertnicze i kopalnie, a później polski przemysł naftowy opanowany został w dużym stopniu przez większe koncerny zagraniczne.
Ł. zorganizował w r. 1928 największy międzynarodowy koncern naftowy w Polsce «Małopolska» («Société Française des Pétroles de Małopolska») kontrolujący 45% ówczesnej produkcji ropy naftowej w Polsce, a powstały z fuzji firm wiedeńskich «D. Fanto», «Karpaty» (dawniej «Mac Garvey») i «Nafta», francuskich «Dąbrowa», «Silva Plana» i «Alfa Rypne» oraz angielskiej «Premier»; w koncernie tym pracował Ł. przez kilka lat jako dyrektor techniczny. Jeden z najlepszych znawców terenów roponośnych Podkarpacia, przyjaźnił się z czołowymi geologami polskimi: R. Zuberem, K. Angermanem, W. Rogala. Długoletni członek zarządu Krajowego Tow. Naftowego, Związku Producentów Ropy, Tow. dla Handlu, Przemysłu i Rolnictwa.
Zmarł 4 II 1938 we Lwowie, pochowany w Gorlicach. Żonaty był dwukrotnie: z Eugenią z Dembowskich, a po jej śmierci z jej siostrą Zofią, oba małżeństwa były bezdzietne.
Bogdanowicz K., Rzut oka wstecz oraz na dzisiejsze możliwości przemysłu naftowego w Polsce, „Przemysł Naftowy” 1938 nr 10 s. 242–4; – Polski Kalendarz Naftowy, 1900–11; „Przemysł Naftowy” 1938 nr 4 s. 105 (nekrolog); – Red. PSB: Teki K. Mińskiego; – Łodziński F., Pamiętnik, (rkp.); – Informacje rodziny.
Stanisław M. Brzozowski