Stefaniak Wiktor (1913–1992), lekarz weterynarii, chirurg i rentgenolog weterynaryjny, profesor Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie.
Ur. 3 I w Irkucku na Syberii, był synem Ignacego, blacharza w warsztatach kolei transsyberyjskiej, i Eugenii ze Stanisławskich, nauczycielki.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości rodzina S-a przybyła w r. 1921 do kraju i osiedliła się w Kaliszu. S. uczył się tamże w szkole powszechnej, a od r. 1922 w Państw. Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki, gdzie w r. 1931 uzyskał świadectwo dojrzałości. Od t.r. studiował w Krakowie chemię na UJ, ale z braku środków materialnych po dwóch trymestrach zrezygnował i odtąd pracował jako urzędnik oraz udzielał korepetycji. W l. 1934–5 odbył obowiązkową służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Od r. 1936 pracował w Warszawie jako administrator domów i równocześnie studiował na Wydz. Weterynaryjnym Uniw. Warsz. Wziął udział w kampanii wrześniowej 1939 r. jako oficer rezerwy w Armii «Poznań». Był dwukrotnie ranny: w bitwie nad Bzurą i podczas obrony Warszawy; wskutek odniesionych ran nabawił się trwałego kalectwa. Podczas okupacji niemieckiej pracował w Warszawie jako administrator domów i wolontariusz lecznicy Tow. Opieki nad Zwierzętami.
Po zakończeniu wojny, w r. 1945, podjął S. pracę w Krakowie w charakterze agenta ubezpieczeniowego Państw. Zakładu Ubezpieczeń. Od jesieni t.r. kontynuował studia weterynaryjne na Uniw. i Politechn. Wrocł., a potem na Uniw. Warsz., gdzie w r. 1946 uzyskał dyplom lekarza weterynarii. Dn. 1 X t.r. został asystentem, następnie 1 VI 1947 starszym asystentem u Józefa Kulczyckiego w Klinice Chirurgicznej Wydz. Weterynaryjnego Uniw. Warsz. Zainteresowania naukowe S-a koncentrowały się od początku na rentgenologii weterynaryjnej. W r. 1948 ukończył kurs rentgenologii w Zakł. Radiologii Lekarskiej Akad. Med. w Warszawie; potem przez wiele lat był jego współpracownikiem. W r. 1948 został też kierownikiem nowo utworzonej Pracowni Rentgenowskiej przy Klinice Chirurgicznej Wydz. Weterynaryjnego; upowszechnił tam dotychczas rzadko stosowaną w weterynarii metodę badań – rentgenodiagnostykę. Dn. 21 X 1949 doktoryzował się na podstawie napisanej pod kierunkiem Kulczyckiego rozprawy Arteriografia u psów („Med. Wet.” 1950 nr 1, odb. L. 1950). Jako adiunkt wykładał od r. akad. 1950/1 rentgenologię weterynaryjną na wydziałach weterynaryjnych Uniw. Warsz. (od r. 1952 SGGW) i UMCS (od r. 1951 Wyższa Szkoła Rolnicza w Lublinie) oraz prowadził kursy z tego zakresu dla lekarzy weterynarii. Napisał pierwszy w Polsce podręcznik z tego przedmiotu pt. Rentgenologia weterynaryjna (W. 1953, wyd. 2, W. 1961). Przetłumaczył z języka rosyjskiego dwa podręczniki: A. Makaszowa „Okulistyka weterynaryjna” (W. 1955) i K. Szakałowa „Schorzenia kończyn koni” (W. 1956, wspólnie z Franciszkiem Klepaczko). W l. 1955 i 1958 odbywał staże naukowe w NRD na wydziałach medycyny weterynaryjnej uniwersytetów w Berlinie i Lipsku. Dn. 8 XI 1960 uzyskał na Wydz. Weterynaryjnym SGGW stopień docenta na podstawie dorobku naukowego i rozprawy Studia rentgenowskie i kliniczne nad układem tętniczym kończyn konia (B. Wydz. Med. Wet. SGGW, sygn. D–63). Dn. 12 IV 1962 objął kierownictwo nowo powstałego Zakł. Rentgenologii przy Katedrze Chirurgii SGGW; rozpoczął badania kontrastowe różnych narządów oraz wykorzystując mikroradiografię – prace laboratoryjne nad zagadnieniami patologii kości. W l. 1962–3 przebywał we Francji, gdzie odbył staże naukowe w École Nationale Vétérinaire w Alfort i Centre d’Études Scientifiques de l’Homme w Paryżu. W l. sześćdziesiątych wykładał w SGGW oprócz rentgenologii weterynaryjnej także okulistykę weterynaryjną i chirurgię ogólną. W r. 1965 opublikował podręcznik Okulistyka weterynaryjna (W.).
Dn. 1 I 1967 przeniósł się S. do nowo powstałego Wydz. Weterynaryjnego Wyższej Szkoły Rolniczej (od r. 1972 Akad. Rolniczo-Techniczna) w Olsztynie. Zorganizował od podstaw Katedrę Chirurgii z Kliniką i Zakł. Rentgenologicznym. Dn. 18 VI 1969 został mianowany profesorem nadzwycz. W l. 1969–75 pełnił funkcję prodziekana Wydz. Weterynaryjnego. Po reorganizacji uczelni i likwidacji katedr został w r. 1970 wicedyrektorem, następnie dyrektorem (1972–5) Inst. Chorób Niezakaźnych. Opublikował ok. 80 rozpraw naukowych, artykułów i komunikatów, najczęściej na łamach: „Medycyny Weterynaryjnej”, „Przeglądu Weterynaryjnego”, „Polskiego Archiwum Weterynaryjnego” i „Roczników Nauk Rolniczych”. Od początku swojej aktywności naukowej był członkiem Polskiego Tow. Nauk Weterynaryjnych, w którym pełnił funkcje: sekretarza administracyjnego (1955–7), wiceprezesa (1964, 1966), prezesa (1965, 1967–8) i członka Zarządu Głównego (1969–84); w r. 1978 został członkiem honorowym Towarzystwa. W r. 1989 przeszedł na emeryturę. Zmarł 7 XII 1992 w Warszawie, został pochowany na cmentarzu Powązkowskim. Był odznaczony m.in. Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955), Złotym Krzyżem Zasługi (1958) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1973).
W małżeństwie z Anną z Zawirskich (30 IX 1917 – 8 X 1989) miał S. córkę, Katarzynę.
Żona S-a, Anna po zdaniu matury w r. 1935 w Gimnazjum im. Anieli Wareckiej w Warszawie, studiowała od r.n. na Wydz. Weterynaryjnym Uniw. Warsz. i w r. 1947 uzyskała dyplom lekarza weterynarii. Dn. 1 IX 1946 podjęła pracę jako asystent w Zakł. Badania Środków Spożywczych Wydz. Weterynaryjnego Uniw. Warsz. (od r. 1951 Zakł. Higieny Produktów Zwierzęcych SGGW); od r. 1947 była tam starszym asystentem. Doktoryzowała się 21 VI 1951 na podstawie napisanej pod kierunkiem Jana Haya i Juliusza Brilla rozprawy Badania nad obecnością drobnoustrojów we krwi, mięsie i węzłach chłonnych zdrowych świń po uboju normalnym i po zamknięciu rany kłucia („Pol. Arch. Wet.” R. 1: 1952 z. 3), a następnie została adiunktem. Habilitowała się 30 VI 1967 na podstawie pracy Zmienność gronkowców pod wpływem czynnika genetycznego i znaczenie tego zjawiska w higienie produktów zwierzęcych (W. 1967) i w r. 1968 została powołana na stanowisko docenta. Specjalizując się w zakresie mikrobiologii i higienie żywności pochodzenia zwierzęcego opublikowała ok. 50 prac, w tym sześć skryptów i podręczników, m.in. Mikrobiologia surowców i produktów pochodzenia zwierzęcego (W. 1970) oraz Higiena produktów zwierzęcych. Podręcznik dla techników weterynaryjnych (W. 1972, 1979, 1980). Była też redaktorem skryptu Ćwiczenia z higieny zwierząt rzeźnych i mięsa (W. 1980, 1982). Od r. 1973 kierowała czteroletnim studium doktoranckim dla pracujących. Działała w ZNP i warszawskim oddziale Polskiego Tow. Nauk Weterynaryjnych. Była odznaczona m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1973) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1981).
Katalog rozpraw doktorskich i habilitacyjnych 1959–1961, W. 1962 s. 447; – Akademia Rolniczo-Techniczna w Olsztynie. Profesorowie w roku 1980, Olsztyn 1980 s. 142–3 (fot.); Dwudziestopięciolecie Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie 1950–1975, Olsztyn 1975; Księga pamiątkowa SGGW (1958), (częściowa bibliogr.); Millak K., Uczelnia weterynaryjna w Warszawie 1840–1965, W. 1965; Nowi członkowie honorowi Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych, „Med. Wet.” R. 35: 1979 nr 1 s. 5–6 (fot.); Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego – Akademia Rolnicza w Warszawie w latach 1957–1985, W. 1990 I; 30-lecie Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Akademii Rolniczo-Technicznej im. Michała Oczapowskiego w Olsztynie, Olsztyn 1996 (fot.); – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne: „Med. Wet.” R. 49: 1993 nr 5 s. 233 (W. Brzeski, fot.), „Życie Warszawy” 1992 nr 292; – Arch. Ośrodka Hist. Med. Wet. Pol. Tow. Nauk Wet. w W.: Mater. biogr. dot. S-a; Arch. PAN: Zespół Minerwa; Arch. SGGW: Akta przewodu habilitacyjnego S-a, nr 0016/62, teka akt osobowych, nr 3946.
Bibliogr. dot. Anny Stefaniak: Katalog rozpraw doktorskich i habilitacyjnych za r. 1967, W.–P. 1968 s. 588; – Kiszczak L., Kobiety w polskiej weterynarii, w: Materiały sesji Sekcji Historii Medycyny Weterynaryjnej Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych, Ciechanowiec 25–26 września 1997, Ciechanowiec 1997 s. 37–8; – Nekrologi z r. 1989: „Stolica” nr 49, „Życie Warszawy” nr 237, 241, 244.
Jan Tropiło