INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Zofia Kisielewowa (z domu Potocka)      Zofia z Potockich Kisielewowa. Portret pędzla George'a Haytera w Paryżu 1831, w zbiorach Ermitażu, detal pliku z Wikimedia Commons.

Zofia Kisielewowa (z domu Potocka)  

 
 
1801-11-24 - 1875-01-02
Biogram został opublikowany w latach 1966-1967 w XII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Kisielewowa z Potockich Zofia (1801–1875), arystokratka czynna w życiu politycznym i towarzyskim Wielkiej Emigracji. Córka Stanisława Szczęsnego Potockiego i Greczynki z pochodzenia Zofii Celice-Clavone 1.v. Józefowej Wittowej, ur. 24 XI w Tulczynie. Nieładna, elokwentna, uchodziła za ekscentryczną. W wyniku układu w Tulczynie 8 III 1809 r. otrzymała w spadku po ojcu 2 000 000 złp., a w posagu od matki razem z siostrą Olgą «dziesięć tysięcy dusz męskich». Podobno na rozkaz matki w czasie wizyty Aleksandra I w Tulczynie K., jak i jej siostra Olga, miała krótkotrwały romans z cesarzem. Cesarz też wydał Zofię w r. 1821 za swego adiutanta i ulubieńca Pawła Kisielewa (1788–1872), generała, ministra dóbr państwowych, a po r. 1856 ambasadora w Paryżu. Z małżeństwa tego urodził się syn Włodzimierz (1822–1824). Od r. 1829 K. pozostawała w separacji z mężem, któremu nie była zbyt wierna. Przeniosła się za granicę, znaczny swój majątek sprzedała, a pieniądze ulokowała we francuskich papierach wartościowych. Ponadto grała na giełdzie, co poważnie zwiększyło jej fortunę. W r. 1831 bawiła w Wiedniu, gdzie skłoniła brata Aleksandra do wzięcia udziału w powstaniu listopadowym. Zimą w Paryżu, latem w miejscowościach kuracyjnych prowadziła bujne życie towarzyskie. Do grona jej wielbicieli zaliczano Władysława Teleki i Pawła Antoniego Esterházy. K. była blisko związana z domem Walewskich oraz Matyldą Bonaparte. Łączyła ją długotrwała przyjaźń z A. E. Koźmianem, którego syn dedykował jej „Wspomnienia” ojca. W Paryżu wychowywała, jak mówiła, siostrzeńca, a prawdopodobnie naturalnego syna, nazwiskiem St. Clair, któremu przeznaczyła cały swój majątek, ok. 7 milionów franków. Jej dom służył za miejsce spotkań polskiej i europejskiej arystokracji oraz emigracyjnej prawicy. Namiętna hazardzistka, a zarazem dewotka, naraziła się Zygmuntowi Krasińskiemu złośliwymi plotkami na temat jego romansu z Delfiną Potocką.

W styczniu 1848 r. przerażona rewolucją uciekła z Palermo do Neapolu, w maju t. r. pod wpływem zmartwychwstańców próbowała zapobiec akcji legionowej A. Mickiewicza, usiłując w Strasburgu bezskutecznie odciągnąć od współudziału płka Mikołaja Kamieńskiego, organizatora i dowódcę l. kompanii Legionu. Krytykował tę jej działalność Adam Mickiewicz. Trudno określić, od kiedy weszła w polityczne stosunki z Hotelem Lambert. W czasie wojny krymskiej dostarczała mu cennych wiadomości o stanowisku dyplomacji angielskiej i rosyjskiej wobec sprawy polskiej. Twierdziła wówczas, że w wypadku ustępstw caratu na rzecz Polaków należy dążyć do trwałego zbliżenia Polski i Rosji. Po kilku latach stanowisko jej uległo zmianie. W r. 1862 była przeciwna poparciu przez Polaków systemu A. Wielopolskiego, a po upadku powstania styczniowego krytycznie przyjmowała przejawy lojalności względem caratu ze strony ziemian Królestwa Polskiego. Należała do zagorzałych zwolenników świeckiej władzy papieża i przeciwników zjednoczenia Włoch, popierając swym wpływem propapieską frakcję w Hotelu Lambert. Z tego też powodu krytykowała włoską politykę Napoleona III. Swym sympatiom propapieskim dała wyraz 21 X 1860 r. w czasie drugiej audiencji u Piusa IX. Zmarła w Paryżu 2 I 1875 r. Pochowana w Montrésor.

 

Handelsman M., Adam Czartoryski, W. 1950 III; Szenic S., Maria Kalergis, W. 1963; Zablockij-Desjatovskij A. P., Graf P. D. Kiselev i ego vremja, S. Pet. 1882 I 136, 174, 193–4, 196, 236, 298, III 434–5; – Budzyński M., Wspomnienia z mojego życia, P. 1880 II 126, 253, 257–9, 261; Korespondencja Fryderyka Chopina, W. 1959; Krasiński Z., Listy do Adama Sołtana, Kr. 1883 s. 432; tenże, Listy do Delfiny Potockiej, Wyd. A. Żółtowski, P. 1930–8 I 307–8, 400, 433, II 68–9, 123, 128–30, 139, 224, 226, 263, 519, 544, 578–9, 606, 615, III 125, 325, 529, 574, 675, 701, 703; tenże, Listy do Jerzego Lubomirskiego, Oprac. Z. Sudolski, W. 1965; tenże, Listy do Stanisława Małachowskiego, Kr. 1885 s. 310; Kraszewski J. I., Kronnenberg L., Korespondencja 1859–1876, Kr. 1929; Listy Andrzeja Edwarda Koźmiana, Lw. 1894 III 202 n., IV 1 n.; Listy Konstantego Gaszyńskiego do Stanisława Egberta Koźmiana z lat 1832–56, Wyd. Z. Jabłoński, Miscellanea z okresu romantyzmu, Wr. 1956; Listy legionistów Adama Mickiewicza z lat 1848–1849, Wr. 1963; Mémoires de la comtesse Rosalie Rzewuska (1788–1865), Rome 1939–50 II 316–17, III 150; Mickiewicz W., Pamiętniki, W. 1936; Norwid C., Do Pani na Korczewie. Wiersze, listy, małe utwory prozą, Wyd. J. W. Gomulicki, W. 1963; Pan na Tulczynie. Wspomnienia o Stanisławie Szczęsnym Potockim, jego rodzinie i dworze, Wyd. A. Czartkowski, Lw. 1925 s. 64, 126, 130, 151–4, 156, 168, 177, 220–1, Gawędy o Dawnym Obyczaju, VI; Potocki L., Urywek ze wspomnień pierwszej mojej młodości, P. 1876 s. 88, 95; Semenenko P., Dziennik. Rzeczy polskie i słowiańskie, Wybrał E. Elter, Sacrum Poloniae Millenium, Rzym 1955 II 263–4; Walewska W., Polacy w Paryżu, Florencji i Dreźnie, W. 1930 s. 28–31; [Zamoyski W.], Jenerał Zamoyski 1803–1868, P. 1930 VI 241; – „Czas” 1875 nr 4, 17; – B. Czart.: rkp. 5478, 5479, 5593, 5606, 5608, 5609, 5619, 5622; B. PAN w Kr.: rkp. 2040 I, 2042.

Jerzy Zdrada

 

 

Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.    

 

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.