Morgensztern Abram, pseud. Karolek (1910–1937?), tokarz, działacz komunistyczny. Ur. 7 X w Warszawie w wielodzietnej rodzinie robotniczej, był synem Uszera, zmarłego podczas pierwszej wojny światowej, i Chany z domu Hofman, bratem Mojżesza (zob.). Po śmierci ojca pozostawał pod opieką matki, zarobkującej chałupniczo tkactwem, i starszego rodzeństwa. Z powodu trudnych warunków materialnych w r. 1923 przerwał naukę i podjął pracę w fabryce metalowej. Prawdopodobnie w r. 1924, pod wpływem starszego brata Mojżesza, wstąpił do Związku Młodzieży Komunistycznej (ZMK) w Polsce i początkowo zajmował się kolportowaniem druków komunistycznych. Aresztowany 10 VIII 1926 na Dworcu Gdańskim w Warszawie z transportem nielegalnej «bibuły» propagandowej, został wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z 27 II 1928 skazany na 3 lata więzienia z zaliczeniem aresztu zapobiegawczego od 21 VIII 1926; 17 VII 1928 Sąd Apelacyjny w Warszawie zastosował wobec niego amnestię i zmniejszył mu wyrok o połowę. Wyszedł M. na wolność 20 VII 1928. Aresztowany ponownie po 5 dniach w pobliżu fabryki «Parowóz» w Warszawie pod zarzutem organizowania pochodu komunistycznego, został na krótko osadzony na Pawiaku.
Na początku 1929 r. M. podjął działalność jako funkcjonariusz Komitetu Centralnego (KC) ZMK. Przez kilka miesięcy stał na czele Komitetu Okręgowego (KO) ZMK w Krakowie, był również kierownikiem Wydziału Propagandowo-agitacyjnego przy krakowskim KO Komunistycznej Partii Polski (KPP). Jako okręgowiec ZMK współpracował ściśle z krakowską organizacją młodzieżową Polskiej Partii Socjalistycznej – Lewicy. Z ramienia ZMK współorganizował nielegalny Kongres Młodzieży Lewicowej, który odbył się 30 V 1929 w miejscowości Piekiełko pod Warszawą. Aresztowany 13 VI t. r. w Krakowie pod zarzutem współudziału w działalności KC ZMK, został skazany 15 XI t. r. przez Sąd Przysięgłych w Krakowie na 2 lata ciężkiego więzienia, które odbył w więzieniu na Montelupich w Krakowie. Wśród współwięźniów znany był jako autor wielu wierszy i piosenek więziennych. Po odbyciu kary M. wyjechał nielegalnie do Berlina, do dyspozycji mieszczącego się tam Sekretariatu KC KPP. W r. 1932 przebywał przez kilka miesięcy w Wilnie, wchodząc w skład Sekretariatu KC Komunistycznego Związku Młodzieży Zachodniej Białorusi. Na polecenie kierownictwa KPP udał się następnie do Związku Radzieckiego. Przez kilka lat pracował w zakładach metalurgicznych w Donbasie, najpierw jako tokarz, a później jako inżynier. Na początku 1937 r. został aresztowany na skutek bezpodstawnych oskarżeń wysuniętych pod adresem KPP; zrehabilitowany został pośmiertnie w r. 1955.
Żoną M-a była Franka Rubinlicht, dekoratorka teatralna (m. in. w kabarecie «Qui pro quo»), która zginęła podczas okupacji hitlerowskiej w getcie warszawskim. Małżeństwo M-a było bezdzietne.
AAN: Min Spraw. Wewn. 1173 k. 155, 1198 k. 60, 1199 k. 464, 521; Centr. Arch. KC PZPR Teczka osobowa M-a nr Z 6543, Więzienie Mokotów t. 1246, Arch. Duracza 105/1054, Komisariat Rządu na m. st. Warszawę 297 (arkusz ewidencyjny A. M-a); Centr. Arch. Min. Spraw. Wewn. w W.: „Poufny Przegląd Inwigilacyjny” nr 403 poz. 42; – Informacje Olgi Mańkowskiej-Wendel i Jana Zabawskiego.
Bogdan Gadomski