Sienkiewicz Adam (1836–1898), dyplomata francuski, działacz społeczny. Ur. 25 XII w Paryżu, był najmłodszym synem Karola (zob.) i Świętosławy z Borzęckich, bratem Roberta (zob.) i Artura (zob.).

W czasie nauki w gimnazjum S. pomagał ojcu w pracach kancelaryjnych (m.in. we wrześniu 1848 przepisywał petycje Adama Jerzego Czartoryskiego), a od r. 1852 bywał z bratem Arturem na wieczorkach i balach w Hotelu Lambert u Czartoryskich. Po ukończeniu nauki ojciec zaczął wciągać go do swych prac naukowo-wydawniczych. S. przyjaźnił się z synami Michała Czajkowskiego – Władysławem i Michałem, występował nawet do Czartoryskich o pomoc finansową dla nich w r. 1860. Po śmierci ojca wraz z bratem Arturem porządkował jego papiery i bibliotekę.

Dzięki rekomendacji ks. A. J. Czartoryskiego i budowniczego kanału sueskiego F. Lessepsa rozpoczął S. w listopadzie 1859 pracę w Min. Spraw Zagranicznych (MSZ) we Francji mianowany przez ministra Aleksandra Walewskiego attaché surnuméraire Dyrekcji Konsulatów w Ministerstwie. Dopiero od 1 VIII 1863 zaczął otrzymywać pensję, a w następnych sześciu miesiącach przygotowywał się do pracy w służbie konsularnej (élève-consul, 6 II 1864). Dn. 4 XII 1865 został skierowany na praktykę we francuskim konsulacie w Smyrnie; objął tu wkrótce faktycznie obowiązki wicekonsula. Następnie mianowano go p.o. konsulem w Jerozolimie (18 VI 1868), konsulem II kl. w Panamie (14 III 1870 – prawdopodobnie nie podjął tych obowiązków) i Hongkongu (21 IV 1873); od wiosny 1872 do końca kwietnia 1873 przebywał na urlopie w Paryżu. W Jerozolimie odznaczył się «świetną służbą w trudnych okolicznościach», za co otrzymał Krzyż Kowalewski Legii Honorowej w maju 1874. Dn. 13 III 1877 powołany został na konsula na Malcie (od 9 XI w randze konsula I kl.) jako «dobrze znający język i obyczaje angielskie», z poleceniem natychmiastowego objęcia stanowiska. Natomiast uchylił się faktycznie od przyjęcia następnej nominacji na konsula w Aleksandrii (27 XII 1879).

Zaproponowano S-owi wówczas konsulat I kl. w Bejrucie (9 III 1880) z podkreśleniem, że «ma pełne zaufanie w Ministerstwie». Wbrew wyraźnemu sprzeciwowi ówczesnego ambasadora w Turcji, powołującego się na jakieś «śmieszne konflikty z powodu jego małżeństwa» i ryzyko «konfliktu z Rosją», otrzymał to stanowisko (ostateczna nominacja – 18 IX na konsula generalnego). Od początku (w liście z 1 VIII 1880) skarżył się na wrogość ambasady i złe oddziaływanie niektórych jej pracowników na maronitów oraz brak zrozumienia w Ministerstwie, przytaczał nieprzyjazne mu plotki, że jest całkowicie pod wpływem tureckiego dragomana (tłumacza) i «ojców» (jezuitów?), które powtórzono w artykule na łamach „Débats”. Rozgoryczony deklarował, że zapobiega manifestacjom maronitów przeciw władzom i stara się kontynuować aktywną i niezależną politykę Francji, zachęcając zarazem francuskie spółki do zainicjowania tu wielkich robót publicznych. Jesienią t. r. został usunięty z tego stanowiska. Wkrótce minister spraw zagranicznych (J. Barthélemy-Saint-Hilaire) mianował go «agentem konsularnym i konsulem generalnym Francji w Egipcie» (29 III 1881), wzywając do szybkiego przyjazdu do Paryża po instrukcje. Tu S. natychmiast popadł w konflikty z F. Lessepsem. W liście do zaprzyjaźnionego dyplomaty francuskiego J. Herbette’a utrzymywał, że polityka Francji w Egipcie jest zbyt niezdecydowana i bojaźliwa, ale podjęcie koniecznej energicznej interwencji (chyba w sprawie kanału?) «wymagałoby zgody mocarstw», toteż opowiadał się za współpracą z Wielką Brytanią.

Zgodnie z własnymi przewidywaniami S. już 23 VI t. r. został odwołany i w «nagrodę za pracę w Egipcie» mianowany przez prezydenta J. Grévy’ego na ministra pełnomocnego II kl. i ambasadora w Chile (5 VIII 1881, formalnie – 11 XI 1882). Nie darząca go sympatią prasa przypominała, że nowa nominacja łamie zasadę o trzyletnim okresie, jaki powinien minąć od poprzedniego awansu. Również rząd sprzeciwił się objęciu przez S-a tego stanowiska. Dopiero dekret prezydenta J. Grévy’ego z 20 VII 1883, mianujący S-a ministrem pełnomocnym II kl. i wysłannikiem nadzwycz. w Japonii z poleceniem natychmiastowego objęcia ambasady , zakończyły okres jego bezczynności. S. dotarł do Tokio w początkach października t. r., lecz nie był zadowolony z placówki tak bardzo oddalonej od Europy. Zorganizował ambasadę pod względem personalnym, ale szybko zniechęcił się do tej placówki, na co istotny wpływ miały zapewne kłopoty ze zdrowiem. W początkach 1887 r. poprosił S. o urlop w Paryżu i kilkakrotnie go przedłużał, motywując to względami zdrowotnymi i rodzinnymi. W tym okresie uzyskał również nominację na ministra pełnomocnego I kl. (20 VII 1887). Przy pomocy przyjaciół ze sfer politycznych (senatorów A. Cordiera, ministra edukacji w r. 1888, i G. de Guay’a, ministra wojny w r. 1890) bezskutecznie starał się uzyskać stanowisko ambasadora w Lizbonie albo Rzymie lub konsula generalnego w jednym z państw europejskich. Rozgoryczony, obwiniając Ministerstwo o złą wolę, poprosił o urlop ze względu na zdrowie żony i edukację dzieci. Wyjechał z Japonii na urlop 8 VIII 1891 i przedłużył go do końca r. 1892. Po powrocie do Tokio został dziekanem korpusu dyplomatycznego. Wreszcie 19 IV 1894 prezydent S. Carnot mianował go członkiem Europejskiej Komisji Dunajskiej w Paryżu. Nowe obowiązki podjął w 2. poł. 1894 r., lecz już z końcem marca 1896 przeszedł na emeryturę. Dn. 27 XI 1888 otrzymał krzyż oficerski Legii Honorowej, natomiast wstępny wniosek ministra o komandorię Legii Honorowej nie doczekał się realizacji.

Pod koniec życia S. wzmocnił swe kontakty z Polonią paryską. Był członkiem honorowym Rady Szkoły Polskiej w Batignolles (1895–8). Ofiarował swe bogate archiwum Bibliotece Polskiej w Paryżu, ale faktycznie pozostało ono w rękach jego żony i dzieci i po kilkudziesięciu latach uległo zniszczeniu. S. zmarł 10 X 1898 w Paryżu, pochowany został w grobie rodzinnym na cmentarzu w Montmorency.

Z małżeństwa z Rozalią ze Szczeniowskich (zm. 1903), siostrą Ignacego Szczeniowskiego (zob.), miał S. czworo dzieci: Marię (ur. 1876 w Hongkongu), której mężem był muzyk kubański Florent Odéro, Joannę (Janinę) (ur. 1879 w Hongkongu, zm. 1909), żonę Gałczyńskiego, Karola (ur. 1881 w Bejrucie), właściciela magazynu ubrań «Petrone» w Paryżu, który używał tytułu «prince Sienko Sieniuta Sienkiewicz», i Jana (ur. 1883 w Paryżu).

Kolesnyk V., Vidomi Polaky v istoriï Vinnyčyny. Biohrafičnyj slovnyk, Vinnycja 2007 s. 851 (dot. żony Rozalii); Lorentowicz J., La Pologne en France, Paris 1938 II; Cmentarz Polski w Montmorency, Pod red. J. Skowronka, W. 1986; Rederowa D., Janczewski B., Rozbicki W., Polska Stacja Naukowa w Paryżu w latach 1893–1978, Wr. 1982 s. 105; Skowronek J., Między Hotelem Lambert a karierami rodziny. Papiery rodziny Sienkiewiczów w Bibliotece Polskiej w Paryżu, ,,Miscellanea Historico-Archivistica” T. 4: 1994 s. 79–81 i n.; – „Bulletin Polonais Littéraire, Scientifique et Artistique” 1898 nr 124 s. 324; „Czas” 1898 nr 243; „Kraj” (Pet.) 1898 nr 42; „Roczn. Tow. Pol. Liter.-Artyst. w Paryżu” R. 1: 1911–12 s. 85, 87, 245, 262; B. Czart.: Ew. rkp. 1220, 5656 s. 289–295; B. Pol. w Paryżu: rkp. 531 (Arch. Sienkiewiczów); Ministère des Affaires Etrangères de France w Paryżu: Archives Diplomatiques, Documents Historiques, Fonds Personnels, série 1, carton no 293 – Adam Sienkiewicz.

Jerzy Skowronek