INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Alojzy Sulistrowski h. Lubicz  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 2007-2008 w XLV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sulistrowski Alojzy, h. Lubicz (ok. 1739–1795), podstoli i pisarz litewski, poseł na sejmy, członek władz powstania kościuszkowskiego.

Był synem Karola (zm. 1749), wojskiego oszmiańskiego, star. butwiłowskiego, i jego drugiej żony, Rozalii z Paców (zm. po 1785), poślubionej 27 VII 1738 w Hanucie, córki Krzysztofa Konstantego Paca (zob.) i Rozalii z Ogińskich, siostry Antoniego Michała Paca (zob.). Przyrodnim bratem S-ego był Tadeusz (syn Teresy z Zenowiczów), a rodzonym Joachim, kanonik katedry wileńskiej, oraz siostry: Karolina, żona Adama Wojniłłowicza, Barbara, zamężna za Hieronimem Zienkowiczem, Joanna za Tadeuszem Chlewińskim, i Antonina za Ignacym Przeciszewskim. W dzieciństwie S-m opiekowali się stryj Antoni Józef, marsz. oszmiański, i wuj Stefan Dominik Romer (zob.), mąż Heleny z Sulistrowskich, kuzynki ojca.

S. z pow. oszmiańskim podpisał 6 IX 1764 akt elekcji Stanisława Poniatowskiego. W styczniu 1766 był towarzyszem w chorągwi husarskiej buławy polnej lit., pułkownikostwa pisarza lit. Michała Paca, stacjonującej w Szadowie. Dn. 28 VI t.r. otrzymał patent na porucznikostwo petyhorskie (z pocztem sześciu koni) znaku woj. mścisławskiego Konstantego Ludwika Platera. Ponieważ Plater wydał patent (30 XII) na porucznikostwo także dotychczasowemu chorążemu, Antoniemu Kossakowskiemu, powstał spór, który 12 I 1767 zakończono ugodą (S. zatrzymał porucznikostwo, lecz zobowiązał się wypłacić Kossakowskiemu część gaży), w związku z czym dopiero 24 I t.r. hetman w. lit. Michał Massalski wydał S-emu ordynans do objęcia chorągwi. W stacjonującej w Ustukach (Usztukach, star. szymańskie, pow. upicki) na pograniczu kurlandzkim chorągwi, S. prowadził w l. 1768–78 gospodarstwo: ogłaszał awanse, dbał o umundurowanie.

S. przystąpił do konfederacji barskiej; zapewne to on (porucznik petyhorski) podpisał 26 IX 1768 w Miadziole (wg W. Konopczyńskiego, u S. Morawskiego: 26 VII) akt konfederacji pow. oszmiańskiego i został jej konsyliarzem. Wkrótce (29 X), po kapitulacji zgromadzonych w Nieświeżu konfederatów lit., był zmuszony podpisać reces. Ponownie jednak wziął udział w reaktywowanej na Litwie działalności konfederackiej; w przegranej bitwie oddziałów hetmana w. lit. Michała Kazimierza Ogińskiego pod Stołowiczami w nocy z 22 na 23 IX 1771 poniósł znaczne straty (konie, umundurowanie i inne mobilia warte 1 tys. dukatów). W r. 1775 chorągiew, w której służył, została przekształcona w husarską i weszła w skład tworzonej Brygady Husarskiej Kawalerii Narodowej.

S. należał do stronników Karola Radziwiłła i wspierał jego kandydatów do różnych funkcji, głównie w pow. oszmiańskim. Na sejmie rozbiorowym l. 1773–5 został wyznaczony do wielu komisji powołanych do rozstrzygania spraw majątkowych, a niektórym z nich przewodniczył, np. komisji do rozsądzenia sporu między podkomorzym wil. Tadeuszem Żabą a star. dziśnieńskim Ambrożym Koziełłem. Sejm ten uznał za niezgodny z prawem i anulował uzyskany przez S-ego dekret trybunalski w sporze z kaszt. smoleńskim Andrzejem Zienkowiczem o dobra Spiahła i wyznaczył komisję do zakończenia sporu. S. został posłem na sejm 1776 r. z pow. mozyrskiego. Zapewne w tym czasie podejmował zabiegi o star. oszmiańskie, prawdopodobnie w związku ze sporem o nie między Tadeuszem Kociełłem (starostą od r. 1772) i pretendującym do urzędu Jankowskim. W r. 1776 był w brygadzie trzecim, wg starszeństwa, porucznikiem z półrocznym żołdem 1500 zł. Przed 12 VII 1778 ustąpił z porucznikostwa husarskiego na rzecz Ignacego Szachny. T.r. posłował na sejm z pow. oszmiańskiego. Wraz z żoną otrzymał od Michała Przeździeckiego cesję na star. błudeńskie (woj. brzeskie lit.), potwierdzoną konsensem królewskim 13 I 1779. T.r. został rotmistrzem w Brygadzie Petyhorskiej (patent 16 III, objęcie 20 III). Był zaliczany do czołowych reprezentantów stronnictwa dworskiego w Oszmiańskiem i zwolenników podskarbiego Antoniego Tyzenhauza, lecz wobec upadku podskarbiego latem 1780 podobno przed sejmem t.r. dyskretnie ostrzegł Michała Zaleskiego o przygotowywanym na niego zamachu na sejmiku przedsejmowym w Trokach przez jego kontrkandydata, Tyzenhauza. Na sejm ten posłował z Mozyrskiego. Był na sejmiku elekcyjnym oszmiańskim i jako płk petyhorski (tak bywał tytułowany z uwagi na wcześniejszą funkcję porucznikowską) oraz star. błudeński podpisał 26 II 1783 laudum konferujące Michałowi Chodźce sędziostwo ziemskie. Został zaproszony przez Radziwiłła do Nieświeża na 4 VII 1784, by omówić wizytę króla, oraz na 13 VIII t.r., by przygotować nadchodzące sejmiki poselskie i poprzeć proponowanych kandydatów; sam również był na liście radziwiłłowskich kandydatów do funkcji poselskiej na sejm grodzieński t.r. z pow. oszmiańskiego. W dn. 28 II – 3 III 1785 hucznie i wystawnie podejmował w Szemetowszczyźnie woj. wileńskiego Karola, podkomorzego lit. Hieronima i Macieja Radziwiłłów wraz z rodzinami. Uczcił gości salwami moździerzy i fajerwerkami oraz zadziwił ich pomysłową iluminacją drogi i dworu z ogrodem. Wysłany przez K. Radziwiłła, prowadził przed sejmikami poselskimi 1786 r. rozmowy z podkanclerzym lit. Joachimem Chreptowiczem w celu ustalenia listy przyszłych posłów; wobec rozbieżności między listą królewską a propozycjami woj. wileńskiego nieustępliwie bronił listy radziwiłłowskiej i zgodnie z nią został posłem z Oszmiańskiego na sejm t.r. Na tym sejmie powołano go w skład deputacji konstytucyjnej. Dn. 4 XII 1786 został podstolim lit., a 24 XII 1787 awansował na pisarza w. lit.; 30 I 1788 dziękował listownie królowi za ten urząd. Dn. 8 V t.r. Stanisław August odznaczył go Orderem św. Stanisława. Na życzenie króla jeździł w lipcu t.r. jako zaufany K. Radziwiłła do Warszawy, aby omawiać przygotowania do sejmików i ustalać listy posłów; w tym czasie król zalecał hetmanowi polnemu lit. Ludwikowi Tyszkiewiczowi porozumiewanie się z S-m w sprawie poselskich kandydatur. Na prośbę monarchy zrezygnował S. z kandydowania z sejmiku oszmiańskiego, podjął się natomiast posłowania z Połockiego, by położyć kres sporom między tamtejszymi obywatelami; uwierzytelnienie z sejmiku połockiego otrzymał 19 VIII.

Jako poseł na Sejm Wielki (1788–92) S. nie wyróżniał się aktywnością; w pierwszych tygodniach obrad opowiedział się za obaleniem Dep. Wojskowego Rady Nieustającej i powołaniem Komisji Wojskowej, a 10 III 1790 został deputatem sejmowym do rozstrzygania skarg na Komisję Wojskową. Cieszył się zaufaniem króla, który omawiał z nim przygotowania do litewskich listopadowych sejmików poselskich i 15 X t.r. odznaczył go Orderem Orła Białego. Z pisarstwa zrezygnował S. najpóźniej na początku r. 1791, wówczas odnotowano jego kilkumiesięczną nieobecność w Warszawie. Dn. 10 IV t.r. król pisał do niego jako posła związanego ze stronnictwem patriotycznym, przypominając obietnicę zjechania w razie potrzeby na sejm, aby wracał do Warszawy i namawiał do tego innych posłów. Chodziło o zmobilizowanie zwolenników reformy do wspierania przygotowanego projektu konstytucji. S. obiecał królowi zjawić się na początku maja w Warszawie, lecz nie wiadomo, czy uczestniczył w sesji sejmowej 3 V. O popieraniu przez niego Ustawy Rządowej świadczy to, że należał do członków założycieli powstałego w poł. maja Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej. Dn. 2 I 1792 podkanclerzy Hugo Kołłątaj radził królowi, żeby «opiekę» nad litewskimi sejmikami deputackimi powierzyć umiejącym zgodnie współpracować posłom: brasławskiemu Tomaszowi Wawrzeckiemu i S-emu. Dn. 3 V 1792 uczestniczył S. w Wilnie w uroczystych obchodach rocznicy uchwalenia Ustawy Rządowej i zapewniał króla o gotowości obywateli do jej obrony. Pomagał w czerwcu t.r. w obronie Wilna (zajętego 13 VI). Razem z Michałem Brzostowskim był wysłannikiem króla i namawiał szlachtę, by opuszczała swe siedziby, unikając w ten sposób wymuszonego akcesu do Targowicy i sabotując działania hetmana polnego lit. z ramienia Targowicy, Szymona Kossakowskiego. Za pośrednictwem S-ego król porozumiewał się latem t.r. z bp. inflanckim Józefem Kossakowskim, a Maciej Radziwiłł prosił S-ego o pomoc w sprawach finansowych.

Nie zostało precyzyjnie ustalone, jaki był udział S-ego w przygotowaniach do powstania na Litwie w r. 1794. Wiadomo, że Piotr Grozmani z wileńskiego kręgu spiskowego informował sprzysiężenie warszawskie, iż wśród obywateli gotowych podnieść województwa W. Ks. Lit. jest S. Potwierdza to jeszcze parę innych źródeł. Gdy 24 IV t.r. przyjęto w Wilnie Akt powstania i powołano Radę Najwyższą Litewską, S. został jej członkiem. Nie ma pewności, że uczestniczył w jej pracach. Nie wiadomo też, z czyjej inicjatywy S. pojechał do Tadeusza Kościuszki, by wyjaśniać nieporozumienia ideowe, a zwłaszcza kompetencyjne między władzami litewskimi a Najwyższym Naczelnikiem i władzami koronnymi. W maju Kościuszko powołał centralny rząd cywilny dla całej Rzpltej, Radę Najwyższą Narodową (RNN), rozwiązując zarazem dotychczasowe władze, warszawską i wileńską. W RNN powierzył S-emu stanowisko kierownika Wydz. Porządku. Rada rozpoczęła pracę 28 V, a już 1 VI otrzymał S. funkcję pełnomocnika RNN i Naczelnika, a 8 VI dostał do pomocy Józefa Kociełła. Mieli oni zlikwidować kłótnie i podział między dowódcami wojskowymi na Litwie, a następnie pilnować realizacji rozkazów i zaleceń centralnych władz wojskowych i cywilnych. Rozpatrywali oni m.in. możliwość ataku poza kordon drugiego rozbioru, a wstawiając się za Michałem Wielhorskim (który został nowym wodzem) przyczynili się do odebrania dowództwa wojsk na Litwie Jakubowi Jasińskiemu. Dn. 3 VII był S. już z powrotem w Warszawie na posiedzeniu RNN; odczytano wówczas sporządzony 21 VI przez S-ego i Kociełła raport. Odtąd przebywał w Warszawie i uczestniczył czynnie w posiedzeniach RNN. Dn. 20 VIII wszedł do deputacji z Rady mającej oceniać projekt prawa opracowanego przez Wydz. Skarbu w sprawie sprzedaży starostw. We wrześniu był jednym z delegatów Rady do znalezienia wspólnego z bankierami i kupcami sposobu na pożyczkę pieniężną na potrzeby wojska. Jako prezydujący RNN wydał 29 IX proklamację przeciw Prusakom. Po klęsce powstania zdecydował się na emigrację, uchodząc przed represjami ze strony Rosji. Pod koniec grudnia t.r. zasekwestrowano jego majątki w pow. oszmiańskim i zawilejskim, a rządzący na Litwie N. Repnin rozkazał aresztować S-ego, który, wg pogłosek, ukrywał się w chłopskim przebraniu. Wyjechał do Wenecji, gdzie schroniło się grono działaczy insurekcji, szukając też możliwości dalszego służenia Ojczyźnie. Francuski rezydent w Wenecji Lallement pisał do swych zwierzchników, że S., obok polskiego, zna tylko łaciński (wyśmienicie), «jest wielce ruchliwy, zdolny do spraw, ma umysł gibki i przenikliwy». Wiosną 1795 przeniósł się do Florencji.

S. odziedziczył po rodzicach i uzyskał od braci (Tadeusz zrzekł się swej części 20 VI 1753, Joachim 4 V r.n.) wsie Norzycę, Hulidów i Wierecieje w Oszmiańskiem; sprzedał je w r. 1785 bp. sufraganowi żmudzkiemu Józefowi Łopacińskiemu. Siedzibą S-ego była Szemetowszczyzna (Szemiotowszczyzna) w pow. oszmiańskim z kilkunastoma wsiami i folwarkami Syrmeszką, Wołczynem i Łodzianką w paraf. świrskiej i niestawskiej ze 110 dymami dworskimi i wiejskimi (660 zł podymnego w r. 1775), dla której uzyskał 14 I 1765 prawo targu. W l. 1770–80 wzniósł tam okazały piętrowy dwór modrzewiowy, otoczony parkiem w typie staropolskim i krajobrazowym; dwór, rozbudowany w XIX w., przetrwał do drugiej wojny światowej. S. toczył w r. 1775 spór z Andrzejem Zienkowiczem o miasteczko Spiahła w paraf. świrskiej i niestawskiej; mimo niekorzystnego wyroku sejmu z l. 1773–5 utrzymał się w jej posesji. Dn. 16 V 1779 poddani czurłońscy Zienkowicza naszli na Spiahłę i pobili kilku poddanych, z których jeden zmarł. Dn. 16 V t.r. kupił S. za 20 tys. zł od Ludwika i Teresy z Szulborskich Buczyńskich, cześnikostwa oszmiańskich, wieś Koncienięta, część dóbr Bolkowszczyny, i przyłączył ją do Szemetowszczyzny, przy czym Buczyńskim sprzedał (za 100 720 zł) należące do Szemetowszczyzny Dubniczki oraz Świr Ostrouchowski z dwiema jurydykami. Żona wniosła S-emu Skryhałowską Słobodę, Michałowską Słobodę i Żachowicze w pow. mozyrskim, ponadto znaczne sumy w klejnotach i złocie oraz sumy posagowe do wyegzekwowania od Steckich. W sumie (po odjęciu kosztów) S. zapisał żonie 180 tys. zł dożywocia, zabezpieczonych na Czurlonach i Spiahle (pierwotnie na Norzycy i Hulidowie). Dn. 20 XII 1775 kupił od swego krewnego Franciszka Sulistrowskiego (syna Franciszka, a wnuka Rafała) Cieszyłów, Juchnów, Oleszyn, Daszki i Oziunicze w Oszmiańskiem oraz części zastawne w Głębokiem i Łastownicy (woj. połockie) za 12 500 złp. Dn. 2 I 1778 zawarł w Połocku kompromis z Józefem Chomińskim, starościcem hubskim, w sporze granicznym między Szemetowszczyzną a należącymi do Chomińskiego dobrami Kołodno. Dn. 15 I t.r. od starościca iżyckiego Stefana Sulistrowskiego kupił S. dobra Wańkowszczyznę, 19 V m.in. od Józefata, szambelana, i Marcina Mikoszów majętność Hruczę z folwarkiem, Górne Zuladzie z przyległościami, od Korsaków, koniuszych połockich, folwark Uświać w pow. oszmiańskim za 50 tys. zł. W r. 1790 posiadał dobra: Czurłonie (190 dymów i dwie karczmy), obejmujące kilkanaście wsi i zaścianek Łaźniki, Wańkowszczyznę w pow. zawilejskim (obejmującą także wieś Horany, Swejginie, Mielnicze), Szemetowszczyznę z folwarkiem Wołożyn, zaścianki Bierezny i Siwiewszczyzna, Kołodziankę (folwark w paraf. świrskiej), łącznie blisko 500 dymów. Od bankiera warszawskiego Jana Meisnera kupił 22 XII wójtostwo połchuńskie z wsiami Połchuny, Świrduny i Świrany z zaściankami Roguniszki, Jakowiszki oraz Puszczą Zwojryską, do których został introminowany 14 III 1791. Za pośrednictwem Meisnera sprzedał 17 IV t.r. Roguniszki chorąstwu żmudzkim Tadeuszowi i Justynie z Czyżów (za 6 tys. zł). Dn. 29 IV sprzedał wójtostwo połchuńskie (z wyjątkiem zaścianka Jakowiszki) Ambrożemu Poklewskiemu Koziełłowi, chorążemu oszmiańskiemu za 50 tys. zł w złocie. Od Koziełła dostał wieś Paukszteły, wyłączoną z majętności Syrenczan i 20 XII 1792 sprzedał ją wraz z Jakowiszkami Józefowi Werysze, komisarzowi granicznemu zawilejskiemu za 18 tys. zł. Zakupione 7 V 1791 od Tomasza Umiastowskiego, regenta ziemi oszmiańskiej, wójtostwo rymdziuńskie, obejmujące ponad 20 wsi i zaścianków, sprzedał 27 II 1793 za 340 tys. zł Hieronimowi Oskierce. Wg tabeli spisanej 18 I 1792 i zaświadczenia urzędu ziemskiego pow. oszmiańskiego dobra S-ego w pow. oszmiańskim, położone za Wilią, były wolne od długów i zobowiązań i przynosiły 83 tys. zł rocznej intraty (Szemetowszczyzna – 30 tys., Czurłony – 25 tys., Spiahła – 8 tys., Wołczyn – 11 tys., Wańkowszczyzna – 9 tys.). Dn. 30 III 1793 wyarendował S. star. błudeńskie Antoniemu Rusieckiemu. Toczona w l. 1777–82 sprawa ze skarbnikostwem oszmiańskim Kazimierzem i Elżbietą z Wołyńskich Meduneckimi, Piotrem Koziełłem, Janem Kuleszą i Marianną z Meduneckich Kuleszami, łowczymi lidzkimi, o zatargi graniczne we wsi Wiereciejki oraz pobicia i zabójstwa poddanych, oparła się o Trybunał; 20 III 1782 doszło do wzajemnych kwitacji i asekuracji. Przez kilka lat (1775–85) toczył S. spór z karmelitami głębockimi, m.in. o sumę 144 tys. zł zastawioną przez nich na Łastownicy; przy próbie egzekucji sumy w r. 1777 karmelici dali S-emu zbrojny opór i dopiero 22 III 1785 skwitował S. konwent z oddania należnej mu sumy 80 tys. zł w złocie. Dn. 1 V 1790 w Wiszniewie kuzyn S-ego, szambelan Tadeusz Sulistrowski poprosił w testamencie o opiekę nad żoną i małoletnimi dziećmi m.in. S-ego, a 22 VI t.r. wojski oszmiański Tadeusz Sulistrowski, syn Józefa, komisarz cywilno-wojskowy oszmiańskiego prosił S-ego, swego stryja (stryjecznego) o pomoc w sporze z macochą Marianną z Kozłowskich Sulistrowską, toczonym o dobra Świrz. Był zapewne zaangażowany w sprawy kurateli nad niepełnoletnim Dominikiem Radziwiłłem oraz w spory między pretendującymi do kurateli Maciejem, Mikołajem Hieronimem i Józefem Radziwiłłami. W l. 1792–4 zaciągnął S. wiele pożyczek; prawdopodobnie większość (jeśli nie wszystkie) przeznaczał na cele publiczne i powstańcze. Moskiewski sekwestr i wystąpienia wierzycieli spowodowały, że przez kilka lat po jego śmierci Szemetowszczyzna i inne dobra były przedmiotem działań Sądu Głównego i sądu taksatorsko-eksdywizyjnego. S. zmarł późną jesienią 1795 we Florencji.

Z zawartego w r. 1773 małżeństwa z Antoniną z Oskierków h. Murdelio (zm. ok. 1830), wnuczką kaszt. nowogródzkiego Antoniego Oskierki (zob.), córką Kazimierza Macieja Oskierki, marszałka, a w r. 1793 kaszt. mozyrskiego, oraz Karoliny ze Steckich, córki Kazimierza Steckiego (zob.), siostry Jana Kazimierza Steckiego (zob.), miał S. syna Kazimierza (zob.). Bratankiem S-ego był Mikołaj Sulistrowski (zob.). Postać S-ego występuje w „Pamiętnikach kwestarza” Chodźki (Wil. 1843–5).

 

Elektorów poczet; Estreicher; Łoza, Hist. Orderu Orła Białego; Łoza, Kawalerowie; Słown. Geogr., (Hulidów, Karolinów, Łastowica, Norzyca); [Sprogis I.], Indeks alfabetyczny miejscowości Dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego, Wil. 1929 cz. I s. 25; Urzędnicy, XI; Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, Red. A. Rachuba, W. 2004 I; Wolff, Senatorowie W. Ks. Lit.; Żychliński, V 323, 328; – Aftanazy, Dzieje rezydencji, IV; Bartoszewicz K. Dzieje insurekcji kościuszkowskiej, w: Powstania polskie 1794, 1830, 1863, Wiedeń 1913 I; Dubiecki M., Karol Prozor oboźny W. Ks. Lit., Kr. 1897 s. 257; Dzwonkowski W., Tadeusz Kościuszko, W. 1917; Jankowski C., Powiat oszmiański. Materiały do dziejów ziemi i ludzi, Kr. 1896 cz. I s. 146, 351, Kr. 1897 cz. II s. 34, 103, 106, 165, 266; Konopczyński W., Konfederacja barska, W. 1991 I; Korzon, Wewnętrzne dzieje; Kowecki J., Pospolite ruszenie w insurekcji 1794, W. 1963; Kraushar A., Barss, palestrant warszawski, jego misja polityczna we Francji (1793–1800), Lw. 1903 s. 157; Kucharski M., Karol Radziwiłł Panie Kochanku jako przywódca opozycji antykrólewskiej w dobie Sejmu Czteroletniego. Legenda i prawda, w: Radziwiłłowie. Obrazy literackie. Biografie. Świadectwa historyczne, Red. K. Stępnik, L. 2003; Kukiel M., Próby powstańcze po trzecim rozbiorze 1795–1797, W. 1912; Michalski J., Studia historyczne z XVIII i XIX wieku, W. 2007; Mościcki H., Dzieje porozbiorowe Litwy i Rusi, Wil. 1913 I; tenże, Generał Jasiński i powstanie kościuszkowskie, W. 1917 (fot. portretu); Pachoński J., Legiony Polskie, W. 1969 I; Skałkowski A., Towarzystwo Przyjaciół Konstytucji 3 Maja, w: Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej, Kórnik 1930 z. 2 s. 80; Smoleński W., Ostatni rok sejmu wielkiego, Kr. 1897 (reprint 2006); Sułek Z., Sprzysiężenie Jakuba Jasińskiego, W. 1982 (fot. portretu); Szczygielski W., Referendum trzeciomajowe, Ł. 1994; Wolański A., Wojna polsko-rosyjska 1792, P. 1922 II; Żytkowicz L., Litwa i Korona w r. 1794, „Ateneum Wil.” T. 12: 1937 s. 544, 558–9; tenże, Rządy Repnina na Litwie w latach 1794–7, Wil. 1938; – Akty powstania Kościuszki; Korespondencja Franciszka Karpińskiego z lat 1763–1825, Wyd. T. Mikulski, Wr. 1958; Korespondencja krajowa Stanisława Augusta z lat 1784 do 1792, Wyd. B. Zaleski, P. 1872 s. 52, 62, 207; Korespondencja Księcia Karola Stanisława Radziwiłła wojewody wileńskiego „Panie Kochanku” 1744–1790, Wyd. K. Waliszewski, Kr. 1898; Listy ks. Karola Stanisława Radziwiłła, Wyd. E. Łuniński, W. 1906 s. 93, 97–8; Pamiętniki Michała Zaleskiego wojskiego Wielkiego Księstwa Litewskiego posła na sejm czteroletni, P. 1879 s. 133; Pawlikowski J., Pamiętnik o przygotowaniach do insurekcji Kościuszkowskiej, „Przegl. Pol.” R. 10: 1876 s. 81; Puzynina z Güntherów G., W Wilnie i w dworach litewskich 1815–1843, Wyd. A. Czartkowski, H. Mościcki, Kr. 1990 IX 49, VL VIII 435, 451–2, 468–9, 489, 491; – „Gaz. Narod. Wil.” 1794 nr 2; „Gaz. Warsz.” 1786 nr z 30 VIII, 1790 nr z 20 III; „Gaz. Wolna Warsz.” 1794 nr 7; „Korespondent Narod. i Zagran.” 1794 s. 854; „Kur. Lit.” 1801 nr 43–46, 80, 82, 83; „Przew. Warsz.” 1791 nr I s. 33; – AGAD: Arch. Król. Pol., sygn. 253 k. 154, 257, 371, Arch. Kameralne, sygn. III/323 k. 41, sygn. III/326 s. 19–20, Arch. Radziwiłłów, Dz. V, sygn. 15347 (informacje A. Haratyma), Metryka Lit., sygn. VII nr 155 k. 366, 380, Zbiór mater. różnej proweniencji, nr 303 s. 233, nr 1037; AP w Kr.: Arch. Młynowskie Chodkiewiczów, nr 280, 1171 s. 69, nr 1228 s. 351, nr 1195 s. 119, 225, nr 1196 s. 347–617; B. Czart.: rkp. 723 nr 477 s. 957, nr 478 s. 959, nr 879 k. 267, nr 922; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 1143 k. 93–3v, rkp. 1174 k. 27–7v, 38, 57v, 73v, 89, 94 (informacje A. Haratyma); B. Publ. m. stoł. W.: rkp. akc. 282 k. 33–3v; BUW: sygn. 1932 k. 48; Central’nyj deržavnyj istoryčnyj archiv Ukraïny we Lw.: F. 49 op. 3 nr 134 k. 316; Lietuvos valstybės istorijos archyvas w Wil.: F. 4 op. 2 nr 49 k. 1, F. 391 op. 4 nr 2863 op. 6, nr 12, op. 9 nr 2422 k. 9v, 10, nr 2782, Metryka Lit., F. 543 nr 379, F. 551 nr 1020, F. 555 nr 129, 674, S.A., nr 3300 k. 6, 35, 35v, nr 3301 k. 5v, nr 3343 k. 3, 7, nr 3368 k. 11v, nr 3375 k. 30v, nr 4140 k. 6v, 13, 14v, nr 18250 k. 95, 100, 115, 324v, nr 18251 k. 242, nr 18253 k. 6v, 7, 22, 58v, 177–7v, 181, nr 18254 k. 1, 59, nr 18255 k. 144, 248–9v, 352, 441, nr 18258 k. 31v, 144, 213, 215, nr 18260 k. 2, 6, 602, nr 18261 s. 46, 97–8, nr 18266 k. 2, 20, 212, nr 18269 k. 9v, nr 18270 k. 218, nr 18271 k. 193v, nr 18272 k. 91, nr 18277 k. 30, nr 18279 k. 125–6, nr 18285 k. 26, 147, nr 18287 k. 52v, nr 18289 k. 602, nr 18350 k. 19, nr 18361 k. 37v–8, s. 74–5, nr 18364 k. 41v, 54, nr 18377 k. 428; L’vivs’ka naukova biblioteka im. V. Stefanyka we Lw.: F. 141 op. 1, nr 105/III s. 671; Nacyjal’ny histaryčny archiŭ Belarusi w Mińsku: F. 1711 op. 1 nr 52 k. 576–6v, F. 1732 op. 1 nr 7 k. 191–2v, nr 10 k. 2–3v, 6v, 262, 307–8v, 507–8, 522–3, nr 11 k. 259–60, 344–9, 352–7, 543–4, 1007–12, nr 12 k. 28–9, nr 13 k. 66–6v, 75–6, 135–6, 379–80, 401–4, 463–3v, nr 45 k. 139–42, 234–7, 309–11, nr 53 k. 67–8, 344, 348–9, 393, F. 1776 op. 1 nr 4 k. 411–12, 413–28, nr 6 k. 238–4v, 377–95, 687–8, 749–53, 754–5, 802, 910–11, nr 9 k. 176, 178, 181, 183, 189–90, 191–3, 594v, F. 2574 op. 1 nr 9 k. 123124, nr 30 k. 574–5, 578–9.

Mariusz Machynia

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Józef Rufin Wybicki

1747-09-29 - 1822-03-10
pisarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Szymon Czechowicz

1689-08-28 - 1775-07-21
malarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.