INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Anastazy Lubomił Suligowski  

 
 
1846-01-02 - 1906-08-31
Biogram został opublikowany w latach 2007-2008 w XLV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Suligowski Anastazy Lubomił (1846–1906), powstaniec styczniowy, inżynier, właściciel gazowni w Lublinie.

Ur. 2 I w Siedlcach, był synem Franciszka (1821–1867), urzędnika, i Karoliny (Rozalii) z Kaczorowskich (1824–1893), starszym bratem Mścisława Adolfa (zob.) oraz Felicjana (1847–1889), lekarza szkolnego w Radomiu, pioniera badań antropometrycznych, autora pracy „Kilka słów o pomiarach antropometrycznych młodzieży gimnazjum męskiego w Radomiu” („Medycyna” 1887 nr 31–34, 39).

S. uczył się w Gimnazjum Gubernialnym w Lublinie do r. 1861. Po wybuchu powstania styczniowego wstąpił na Kielecczyźnie do oddziału Mariana Langiewicza; walczył pod Szydłowcem (23 I), Wąchockiem (3 II) i Małogoszczą (24 II). Ranny ciężko w nogę pod Pieskową Skałą (4 III), leczył się przez rok w majątku Adama Potockiego w Krzeszowicach pod Krakowem. Wiosną 1864 wyjechał do Belgii, gdzie 18 X t.r. immatrykulował się w École des arts et manufactures przy uniw. w Gandawie. Po zaliczeniu tzw. École préparatoire studiował od r. 1865 w École spéciale du génie civil. Został w tym czasie członkiem Société royale d’agriculture et de botanique de Gand. Podczas studiów kolekcjonował szkice mostów, wiaduktów i urządzeń kolejowych w Belgii oraz doków portowych Londynu i Marsylii, a także mapy obrazujące rozwój urbanistyczny metropolii europejskich. Interesował się też astronomią. W r. 1867 zwiedził wystawę światową w Paryżu. Studia ukończył z wyróżnieniem i 31 V t.r. otrzymał dyplom inżyniera cywilnego.

W r. 1868 wrócił S. do Król. Pol. i po amnestii dla uczestników powstania uzyskał stałe zatrudnienie jako inżynier budownictwa lądowego i wodnego na terenie Król. Pol. i Rosji. T.r. kierował budową obwałowania i ubezpieczeniem terenu wokół Wisły na Pradze, a w l. 1869–74 nadzorował budowę linii kolejowej Kijów–Brześć na odcinku od Brześcia do Kowla; uczestniczył w robotach technicznych przy stacjach Dubeczno i Małoryto (pow. brzeski) oraz przy planowaniu i budowaniu mostów na rzekach: Muchawiec, Prypeć, Rita i Wyżewka. Kreślił też plany budowy innych linii kolejowych: szujsko-iwanowskiej oraz Odessa–Bałta. Zainteresował się kwestią budowy sieci sanitarnej Warszawy i opublikował kilka artykułów na ten temat: O kanalizacji miast w ogóle, a m. Warszawy w szczególności („Gaz. Lek.” 1869 nr 42–44, 47), O ulepszeniach dokonanych w kanalizacji miast (tamże, 1871 nr ), Kilka uwag o kanalizacji m. Warszawy („Przegl. Tyg.” 1872 nr 11, 12) oraz Sprawy miejskie (Kanalizacja m. Warszawy) (tamże 1875 nr 20). Ogłosił też artykuły: Nadwiślańska Droga Żelazna (tamże 1874 nr 5) i Dezynfekcja Warszawy („Wiek” 1875 nr 50). W l. 1875–7 pracował przy budowie śluz oraz regulacji rzeki Moskwy. W r. 1877 uczestniczył w projektowaniu tras dla tramwajów konnych w Warszawie; napisał na ten temat broszurę Tramwaje (o sieci kolei konnych w Warszawie) (W. 1878). Był w tym czasie udziałowcem Tow. Akcyjnego w fabryce produkującej krochmal koło Połtawy oraz pralni parowej w Warszawie.

W 2. poł. l. siedemdziesiątych uczestniczył S. w projektach rozwoju urbanistycznego Lublina. Uzupełnił i poprawił Plan m. Lublina sporządzony według planu regulacyjnego z 1874 dopełniony w 1877 (W. 1877, litogr. B. Sławoszewski), będący zmodyfikowaną wersją planu Michała Denara, uzupełnioną m.in. o koncepcję zabudowy projektowanego dworca kolejowego, regulacji ulic i wytyczenia nowych arterii objazdowych. W r. 1877 wygrał konkurs na projekt budowy w Lublinie gazowni miejskiej i oświetlenia gazowego. Po otrzymaniu w styczniu 1879 koncesji zamieszkał S. na stałe w Lublinie i do r. 1882 zrealizował to przedsięwzięcie. Objął następnie dyrekcję zakładu, który stał się tym samym jedyną w Król. Pol. gazownią kierowaną przez Polaka i utrzymywaną bez udziału kapitału zagranicznego; zgodnie z umową po 40 latach użytkowania jej przez S-ego, jako właściciela, przechodziła ona na własność miasta. W broszurze Zakład gazowy w Lublinie (W. 1884) omówił S. historię powstania gazowni oraz dołączył jej opis techniczny. Interesując się nadal kanalizacją Warszawy, uczestniczył w l. 1881–2 w posiedzeniach Komitetu Budowy Kanalizacji i Wodociągów m. Warszawy, a w artykule Uwagi o dotychczasowym wykonaniu robót kanalizacyjnych i wodociągowych w m. Warszawie („Inżynieria i Budownictwo” 1883 nr 10–13) skrytykował prace nadzorowane przez W. H. Lindleya. Na jego zarzuty brytyjski inżynier odpowiedział w artykule „W kwestii wykonania robót kanalizacyjnych i wodociągowych m. Warszawy…” (tamże 1884 nr 1–9).

S. brał udział w życiu społeczno-kulturalnym Lublina, m.in. w lipcu 1883 uczestniczył w zawiązaniu spółki «Teatr Lubelski», której celem było wybudowanie nowego gmachu teatralnego (tzw. Teatru zimowego); w spółce miał dwa udziały i został wybrany na członka zarządu. Był współzałożycielem Tow. Kredytowego Miejskiego i Resursy Kupieckiej. Należał do Tow. Pomocy dla Szkoły Handlowej (zasilił fundusz na jej budowę) oraz Komitetu ds. Stypendium Steina; pełnił też funkcję kuratora lubelskiego szpitala św. Józefa. W r. 1903 uczestniczył w XIII Międzynarodowym Kongresie Higieny i Demografii w Brukseli. Gazownią lubelską kierował do śmierci. Zmarł 31 VIII 1906 w Lublinie, został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu rzymskokatolickim przy ul. Lipowej.

S. rodziny nie założył. Bratankiem S-ego był Bohdan Suligowski (zob.).

Zgodnie z testamentem S-ego, jego księgozbiór, liczący ok. 300 tomów dzieł z zakresu matematyki, technologii oraz inżynierii, a także roczniki prasy lubelskiej, rodzina przekazała w styczniu 1908 Bibliotece Publicznej (obecnie B. Publ. im. H. Łopacińskiego) w Lublinie.

 

Bibliogr. Warszawy; Estreicher w. XIX, VII; Słownik biograficzny miasta Lublina, L. 1996 II; Kośmiński, Słown. lekarzów, (dot. brata, Felicjana); – Bieleń Z., Groby i mogiły powstańców 1863 roku na cmentarzach lubelskich, L. 1985; Dobrzański J., Dzieje Lublina, L. 1965; Gawarecki H., O dawnym Lublinie, L. 1974; Gąsiorowska-Grabowska N., Kalabiński S., Źródła do dziejów klasy robotniczej na ziemiach polskich, W. 1962 II; Mikulec B., Przemysł Lubelszczyzny w latach 1864–1914, L. 1989 s. 152; Sitko A., Darczyńcy Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie 1907–1939, L. 2005 s. 29–30, 83; Żelichowski R., Lindleyowie. Dzieje inżynierskiego rodu, W. 2002; – XIII Congrès international d’hygiène et de démographie tenu à Bruxelles, Bruxelles 1903 s. 214; Plany i widoki Lublina. XVII–XXI wiek, Red. M. Harasimiuk i in., L. 2007 s. 91; Prus B., Kroniki, W. 1961 XI; Rapport sur la situation de l’Université de Gand pendant l’année académique 1866–1867 lu à la séance du Conseil Académique…, Gand 1867 s. 14; – AP w L.: Zespół AmL, sygn. 5356, USC paraf. rzymskokatol. św. Pawła w L., sygn. 23 nr 437 (akt zgonu S-ego), GWL, sygn. 495 k. 554–6, sygn. 628 (spuścizna S-ego); – Informacje Marc Geerinckx z Arch. Rijksuniversiteit w Gandawie.

Cezary W. Domański

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Zdzisław Lubomirski

1865-04-04 - 1943-07-31
prezydent Warszawy
 

Aleksander Zelwerowicz

1877-08-14 - 1955-06-18
aktor teatralny
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Karol Stronczyński

1873-07-26 - 1938-07-31
inżynier technolog
 

Władysław Bakałowicz

1833-05-28 - 1903-11-15
malarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.