Dobrzański Andrzej (Vandlovius, Wandłowski, Wądłowski), superintendent kalwiński w w. XVII. Pochodził z polskiej rodziny ze Świdnicy na Śląsku. Był synem Jana Wandlowiusza, ministra kalwińskiego, który się podpisał w r. 1601 jako »sługa słowa Bożego narodu ruskiego«, co jednak świadczyło tylko o jego miejscu działalności pasterskiej. Według wszelkiego prawdopodobieństwa już ojciec D-go korzystał z opieki Jana Potockiego, kasztelana kamienieckiego, z którego synami Janem i Mikołajem odbył Andrzej kilkuletnie studia zagraniczne. W ślad za wpisanymi w r. 1600 na uniwersytet w Heidelbergu kasztelanicami i ich towarzyszem, Mikołajem Makowieckim, przybył D. do tegoż miasta i 28 V 1601 wpisał się na uniwersytet jako »Swidnicensis Polonus«. W ich towarzystwie udał się w r. 1603 do Bazylei, gdzie uzyskał bakalaureat filozofii. W Bazylei bawił dwa lata, studiując pod kierunkiem profesorów Polanusa i Gryneusa. Tu napisał on kilka okolicznościowych wierszy łacińskich, które wydrukował na wstępie poematu Jakuba Grassera, poety uwieńczonego pt. »Propempticon«, przypisanego Mikołajowi Makowieckiemu z okazji jego powrotu do Polski (Bazylea 1603), oraz w dziełku Jana Zygrowiusza »Theses et antitheses de cultu et invocatione sanctorum«, stanowiącym dysertację akademicką, przedstawioną w r. 1605 w Uniwersytecie Bazylejskim (wyszło w Paniowcach r. 1609).
Po powrocie do Polski utrzymywał D. korespondencję z prof. Polanusem, wspominając z wdzięcznością względy, jakie mu tenże okazywał podczas studiów. W r. 1610 prosił swego dawnego nauczyciela o przysłanie mu porządnego wydania Wulgaty, której potrzebę odczuwał z powodu szerzących się w Polsce błędnych tłumaczeń. Jeszcze w r. 1618 Jan Zygrowiusz, obecnie już szwagier Andrzeja, przyczyniał się za nim listownie do Polanusa i polecał go dalszym jego względom. Powróciwszy ze studiów zagranicznych został D. ministrem u Potockiego w Jabłonowie na Podolu, a następnie w Buczaczu Podleśnym. W tym charakterze podpisał w r. 1607 »Fraterna Exhortatio«. Nie należał do przeciętnych ministrów, skoro Krzysztof Radziwiłł prosił władze dystryktu ruskiego o zwolnienie go z tamtejszych obowiązków i przeniesienie do zborów białoruskich. Jednak synod ruski z 10 V 1613 na zabiegi Potockiej, kasztelanki kamienieckiej, odmówił tej prośbie. Z biegiem czasu dostąpił godności konseniora dystryktu ruskiego, na którym stanowisku spotykamy go po raz pierwszy na synodzie prowincjonalnym w Bełżycach w r. 1616. Synod bełżycki z r. 1620 polecił mu dopilnowanie losów fundacji, jaką w kwocie 1000 zł ustanowiła dla zboru Węcławska, równocześnie zaś obarczono go obowiązkiem pogodzenia seniora bełskiego Tomasza Petrycego z ministrem Janem Dąbskim, którzy wiedli ze sobą przewlekłe i gorszące spory. W r. 1623 przeniósł się na Litwę, przyjąwszy tu nazwisko Dobrzańskiego; objął wpływowe stanowisko ministra w Słucku. Mianowany w r. 1625 scholarcha (kuratorem) świeżo założonego gimnazjum w Słucku, zajmował się powoływaniem doń profesorów, w r. 1627 opracował Postanowienia z strony alumnów, w r. 1629 przedstawił synodowi Jednoty Leges scholarum lithuanicarum; scholarchat słucki pełnił do zgonu. W r. 1626 pełnił obowiązki seniora dystryktu nowogrodzkiego. Kiedy w r. 1630 przybyła do Polski gromada uchodźców wyznaniowych z Moraw i Czech, prosił D. ks. Krzysztofa Radziwiłła o zasiłek pieniężny dla nich. Tegoż roku podpisał się on już jako senior wileński. Z Radziwiłłem udał się w r. 1632 na elekcję Władysława IV do Warszawy i w jego domu odprawiał nabożeństwa dla przybyłych kalwinów i głosił kazania. W r. 1636 obrał go synod Jednoty starszym superintendentem, aby reprezentował cały kościół reformowany litewski; był więc naczelną w nim osobistością. Zmarł w r. 1640.
Posiadał Andrzej oprócz siostry, zamężnej za Zygrowiuszem, dwu braci, również ministrów kalwińskich: Łukasza, pisarza dystryktu ruskiego, któremu synod prowincjonalny w Glinianach w r. 1631 polecił przeprowadzenie rewizji tekstu listu apostolskiego do Żydów, i Mikołaja, który z polecenia tegoż synodu miał skontrolować pierwszy list do Tymoteusza.
Enc Org.; Podr. Enc. Kośc.; W. Enc. Il. gdzie życiorys D-go podany zupełnie błędnie; Estr.; Jocher; Juszyński, Dykcjonarz; Węgierski A., Slavonia reformata, Amstelodami 1679; Glebow Iw., Słuckaja gimnazija w XVII i XVIII w., Żurnał minist. nar. proswieszcz. t. 353 (1904), s. 342–365; materiały prof. St. Kota w »Komitecie źródeł do życia umysł, w Polsce PAU«; synodalia kalwińskie (kopie prof. Kota); Arch. Nieświeskie, rkp. 3623 (Ewangelickie duchowieństwo 1612–1787).
Stanisław Szczotka