Reptowski Andrzej (Jędrzej) h. Dwie Róże (1744–1804), ksiądz, scholastyk kapituły warszawskiej, członek Tow. Przyjaciół Nauk. Ur. 5 VII na Pomorzu Zachodnim, był synem Andrzeja, zapewne mieszczanina.
Od maja 1764 R. studiował prawo na Uniw. Krak., a w lutym 1766 bronił publicznie przed prof. Karolem Marxenem rozprawki z zakresu prawa kanonicznego De immunitate ecclesiastica (1766, w druku nazwisko R-ego poprzedza określenie G[enerosus], nie odpowiadające jego faktycznemu pochodzeniu). W latach późniejszych R. miał – wg Adama Prażmowskicgo – znacznie pogłębić swą wiedzę drogą usilnego samokształcenia. Po r. 1770 został proboszczem w Osiecku w ziemi czerskiej woj. mazowieckiego (dekanat garwoliński) i był nim bodaj do zgonu. Przed r. 1775, w którym uzyskał uchwałą sejmu nobilitację, został kanonikiem katedry poznańskiej; wypełniał różne misje kościelne, zlecane przez biskupów Andrzeja Stanisława Młodziejowskiego i Antoniego Onufrego Okęckiego. Dn. 23 V 1785 R. został instalowany na urzędzie scholastyka kapituły kolegiackiej w Warszawie. W l. 1781–5 był także kanonikiem kolegiaty łęczyckiej. Jako proboszcz wystawił w r. 1781 w Osiecku własnym kosztem kościół, przy którym założył szkołę parafialną. Dbał jednocześnie o obsadę nauczycielską szkół także w sąsiednich wsiach. Zabiegał o podniesienie stanu gospodarstwa wiejskiego i opieki społecznej, zorganizował m. in. w swej parafii szpital i towarzystwo dobroczynne. Ok. r. 1781 R. zaprzyjaźnił się z ks. Janem Pawłem Woroniczem, który przebywał wtedy często w Osiecku i poświęcił R-emu swój pierwszy drukowany utwór poetycki. Dobrą gospodarkę R-ego w Osiecku, dbałość o kościół, oświatę na wsi opiewał Woronicz w „Pieśniach wiejskich…” (1782), ofiarowanych bpowi Kasprowi Cieciszowskiemu z okazji poświęcenia miejscowego kościoła. W r. 1782 w korespondencji Jana Śniadeckiego z Hugonem Kołłątajem wzmiankowane są opinie R-ego o stanie umysłu bpa krakowskiego Kajetana Sołtyka oraz podana jest informacja o zabiegach R-ego o doktorat teologii w Krakowie.
Dn. 29 VI 1791 R. powołany został przez Sejm Czteroletni do składu deputacji, mającej pod przewodnictwem Kołłątaja opracować kodeks praw cywilnych i kryminalnych. Uczestniczył czynnie w okresie od września 1791 do marca 1792 we wszystkich 26 sesjach deputacji, a podczas posiedzeń 7 I i 4 II 1792 czytał swe projekty ujęcia rozdziałów trzeciego i czwartego pierwszej księgi przygotowywanego kodeksu, dotyczące praw rodziców i dzieci, wszelkiego rodzaju praw opiekuńczych oraz «dawności czyli preskrypcji». Później nadal podtrzymywał korespondencję z Hugonem Kołłątajem. W maju 1793 R. powołany został przez władze konfederacji targowickiej na członka odrębnej Komisji Edukacyjnej Kor., jednakże do końca jej działalności, tj. listopada t. r., nie uczestniczył w żadnym posiedzeniu tej instytucji. Wespół z ks. Adamem Prażmowskim opracował w r. 1795 protokół o stanie funduszy seminarium duchownego zgromadzenia ks. Misjonarzy w Warszawie, a w dn. 29 X – 17 XI t. r. uczestniczył w posiedzeniach komisji powołanej przez gen. gubernatora F. Buxhoewdena, badającej pod przewodnictwem ks. Jana Chrzciciela Albertrandiego stan zaopatrzenia szkół warszawskich w podręczniki. Później – zapewne w r. 1797 – opracował jako przewodniczący kilkuosobowej komisji, w skład której powołał m. in. ks. A. Prażmowskiego, J. P. Woronicza i trzech pedagogów warszawskich – raport w języku francuskim o stanie szkół publicznych w diecezji warszawskiej. Dokument, przeznaczony dla władz pruskich, obok słów pewnej krytyki dawnej polityki oświatowej, wyrażał opinie o celowości zachowania zasadniczej organizacji, programów i większości podręczników z czasów Komisji Edukacji Narodowej.
W ostatnich latach życia R. zapadł na zdrowiu i na polecenie lekarzy odbył podróż do Włoch, gdzie pogłębiał zainteresowania sztuką. Należał do grona organizatorów Warszawskiego Tow. Przyjaciół Nauk. Przy powoływaniu pierwszego składu stałych członków nie uzyskał odpowiedniej liczby głosów, lecz prawie zaraz został dodatkowo zaproszony do tego zespołu. Systematycznie uczestniczył w posiedzeniach Towarzystwa od 16 XI 1800 aż do 2 III 1803. Do 16 IV t. r. sprawował też funkcję skarbnika Towarzystwa. Utrzymywał ponadto stosunki z Józefem Maksymilianem Ossolińskim, który właśnie do R-ego zwrócił się w r. 1803 z prośbą o opiekę nad przybywającym z Wiednia do Warszawy Samuelem Lindem i o ułatwienie Lindemu kontaktu z Joachimem Chreptowiczem. R. zmarł w Warszawie 13 VIII 1804.
Estreicher; Nowy Korbut, IV–VI; Słown. Geogr. (Osieck); Uruski; – Jobert A., Komisja Edukacji Narodowej w Polsce (1773–1794), jej dzieło wychowania obywatelskiego, Wr. 1979; Kraushar, Tow. Warsz. Przyj. Nauk; Michalski J., Z dziejów Towarzystwa Przyjaciół Nauk, W. 1953 s. 45, 46, 47, 91; Nowacki, Dzieje archidiecezji pozn., I; Smoleński W., Ostatni rok Sejmu Wielkiego, Kr. 1896; – Album stud. Univ. Crac., V 149; J. M. Ossoliński do ks. Reptowskiego 1 XII 1803, ogł. A. Bielowski, w: S. B. Linde, Słownik jęz. polskiego, Wyd. 3, W. 1951 I 29; Kodeks Stanisława Augusta, Zbiór dokumentów, Wyd. S. Borowski, W. 1938; Korespondencja Jana Śniadeckiego, Kr. 1932–Wr. 1954 I–II; Listy Hugona Kołłątaja pisane z emigracji, P. 1872 I 65, 118, II 17; Potocki S. K., Pochwała Józefa Szymanowskiego, „Roczniki Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk” T. 1: 1802 s. 64, 97–8; Prażmowski A., Mowa na obchód pamiątki Andrzeja Reptowskiego, tamże, T. 4: 1807 s. 172–6; Vol. leg., VIII 165; Woronicz J. P., Pieśni wiejskie…, [b. m.] 1782; – „Gaz. Warsz.” 1785 suplement do nr 42; – AGAD: Arch. Tow. Przyjaciół Nauk vol. 50 s. 18–44, vol. 59 s. 1–22, 61, 110–111; B. PAN w Kr.: rkp. 2343.
Ryszard W. Wołoszyński