INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Andrzej Rey (Rej) z Nagłowic h. Oksza  

 
 
ok. 1616/1617 - ok. 1664
Biogram został opublikowany w latach 1988-1989 r. w XXXI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Rey (Rej) Andrzej z Nagłowic h. Oksza (ok. 1616/17 – ok. 1664), działacz kalwiński, star. małogoski. Był synem Marcina (zm. 1635), dziedzica Oksy, i jego pierwszej żony Urszuli z Ujejskich.

Od r. 1635 opiekował się R-em stryjeczny brat ojca Andrzej, star. libuski (zob.), który kontynuował wychowanie go na kalwinistę. W l. 1637–8 towarzyszył R. stryjowi w podróży dyplomatycznej do Anglii i Holandii. Otrzymał wówczas pedagoga i wychowawcę w osobie brata czeskiego, emigranta z Moraw, Jana Weselskiego, zwanego z łacińska Laetusem. Wraz ze swym opiekunem R. opuścił 22 VII 1637 Poznań udając się najpierw do Gdańska. Do portu angielskiego Harwich przybył R. 31 VIII 1637, a następnie pozostawiwszy w Greenwich stryja, oczekującego długo i bezskutecznie na audiencję u króla, udał się w podróż po Anglii, zwiedził m. in. Cambridge, Windsor, Eton i powrócił do Greenwich 20 IX t. r., po czym udał się ze stryjem do Londynu. Podróż R-a została zrelacjonowana przez Laetusa w obszernym łacińskim diariuszu, zawierającym ponadto zarysy historyczne i opisy zwiedzanych krain, miejscowości i zabytków („Peregrinatio suscepta… a me Andrea de Nagłowice Rej in Daniam, Angliam ac Foederatum Belgium… Descripta a Johanne Latto…”, ogł. O. Odložilik, w: „Časopis Matice Moravské” R. 54: 1930 s. 114–77). Londyn opuścił R. wraz ze stryjem 20 XI t. r. i udał się do Holandii; 15 II 1638 wraz ze swym nauczycielem Laetusem zapisał się na uniwersytet w Lejdzie, a 31 X immatrykulował się we Franekerze, gdzie studiował prawdopodobnie do roku 1642. Towarzyszący tam R-owi Laetus dedykował mu ogłoszone w tym czasie dziełka, a to „Speculum mysterii iniquitatis seu deductio brevis, quibus temporibus et gradibus Antichristus creverit” (Franeker 1642) oraz „Compendium historiae universalis civilis et ecclesiasticae tam Romanae quam Protestantium, selectissimis rebus refertissimum, ab Augusto ad annum usque Christi Jesu MDCXL deductum” (Lejda 1643, dedykacja dat. 1 I 1642 we Franekerze).

Po powrocie w r. 1642 z Franekeru do kraju został R. sekretarzem i dworzaninem królewskim i objął dziedzictwo po ojcu: Nagłowice, Oksę, Kossów i Pawęzów w woj. krakowskim oraz Dupiewo i Dupiewice w Wielkopolsce. Patronował R. zborowi kalwińskiemu w Oksie, gdzie osadził jako ministra Laetusa. Był seniorem stanu rycerskiego dystryktu krakowskiego, 24 IX 1643 został delegatem na konwokację generalną do Orki, zaplanowaną na 24 VIII 1644. Uczestniczył w zgromadzeniach synodalnych dystryktu w l. 1645 i 1646. Był w t. r. scholarchą szkoły w Oksie. Dn. 30 VIII 1647 uczestniczył w synodzie w Chmielniku, a 22 X 1649 synod prowincjonalny w Oksie zlecił mu wizytację zboru w Wielkanocy. Był także na synodzie w r. 1651. U schyłku życia otrzymał star. małogoskie. Zmarł ok. r. 1664.

Żoną R-a była już w r. 1660 Teofila z Raciborska Morsztynówna, starościanka bolnicka, siostra Jana Andrzeja Morsztyna, podskarbiego w. kor. (zob.), która poślubiła następnie (przed 15 VIII 1664) star. radoszyckiego Aleksandra Derszniaka, wnosząc mu swe posiadane od pierwszego męża prawa dożywotnie do star. małogoskiego. Pozostawił R. syna Bogusława (zm. 1700), również star. małogoskiego, miecznika chełmskiego w r. 1685, a podczaszego grabowieckiego w r. 1699.

 

Hist. nauki pol., VI; Boniecki, IV 265; Niesiecki; Uruski, XV 202 (miesza go ze stryjecznym stryjem i opiekunem Andrzejem); Żychliński, XV 123; – Borkowski S., Linowski Z., Monografia historyczna i gospodarcza powiatu jędrzejowskiego, Kielce 1937 s. 98, 124–5; Kot S., Przegląd literatury, „Reform. w Polsce” R. 6: 1934 s. 124–5; Merczyng H., Rejowie z Nagłowic jako członkowie polskiego kościoła ewangelickiego, w: Z wieku Mikołaja Reja, W. 1905 s. 37–8; Odložilík O., Moravšti exulanti Jiži a Jan Veselšti-Laetové, ,,Časopis Matice Moravské” R. 54: 1930 s. 89–105; Tworek S., Działalność oświatowo-kulturalna kalwinizmu małopolskiego, L. 1970 s. 282; – Album Studiosorum Academiae Franemerensis 1585–1811, 1816–1844, vol. 1: Naamlijst der studenten, Franeker 1968; Album Studiosorum Academiae Lugduno Batavae, Hagae-Comitum 1873; – AGAD: Metryka Kor., Sigillata nr 8 k. 33v., 36; B. Uniw. Warsz.: Kartoteka synodaliów.

Tadeusz Wasilewski

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.