INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
Biogram został opublikowany w latach 1959-1960 w VIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Grocholski Antoni (1767–1808), marszałek gub. bracławskiej. Ur. 7 VII w Tereszkach w pow. starokonstantynowskim, syn Franciszka, podkomorzego, i Heleny Lesznickiej. Służbę publiczną rozpoczął w wojsku w r. 1786, rotmistrzem kawalerii narodowej został w r. 1789, a w r. 1792, jako komisarz, a potem prezes Komisji Porządkowej Cywilno-Wojskowej woj. bracławskiego, energicznie rekwirował magnackie milicje, ekwipunek i żywność dla armii ks. Józefa Poniatowskiego. Kawaler Orderu Św. Stanisława i Orła Białego, opuścił wojsko w randze gen.-majora. Z działu majątkowego objął Tereszki i znaczne dobra odziedziczone na Wołyniu (klucze: baczanicki, czerwoński, noryński, ozdziutycki). Mianowany marszałkiem nowo utworzonej gub. bracławskiej, od r. 1796 parokrotnie marszałkował powiatowi starokonstantynowskiemu. Zapoczątkowane przez ojca zbiory pomnożył pokaźną ilością przywiezionych z zagranicy, przeważnie z Włoch, nabytków w obrazach, rzeźbach i innych dziełach sztuki; posiadał ponadto znaczną bibliotekę. Znany też był z swobodnego trybu życia, ogłady i licznych miłostek.

Osiadłszy na wsi podjął w duchu ziemiańskim skromne reformy włościańskie. W r. 1805 wydał Ustawy dla rolników dóbr klucza tereszkowskiego, głoszące uwolnienie poddanych od robocizn, nadanie im miana «rolników» i obietnicę pełnej, dziedzicznej własności ziemi i zabudowań. Dalsze rozdziały Ustawy normowały nowy ustrój wsi, zawierając postanowienia o obronie od ognia, o sadach, o kasie szpitalnej i gromadzkiej, o magazynach rolniczych itd. Jednocześnie wystawiony Przywilej od dziedzica rolnikom dany zawierał, obok zwolnienia od wszelkich daremszczyzn, przyrzeczenie, że jeżeli w ciągu lat trzech okażą się pomyślne wyniki tej reformy, wówczas otrzymają rolnicy definitywne przywileje na wieczyste dziedzictwo posiadanych gruntów i zabudowań. Nawzajem, gromady wydały zobowiązania tymczasowe na lat trzy. Wszystkie akty powyższe datowane są w Tereszkach 10 IV 1805 r. Do «wieczystego» utrwalenia tej reformy jednak nie przyszło. G. zmarł bezpotomnie w Tereszkach 22 IV 1808 r. Dobra odziedziczył brat jego młodszy, Jan Nepomucen, a ten do sprawy reform już nie powrócił.

 

Reprodukcja fotograficzna portretu pędzla Angeliki Kaufmann w posiadaniu rodziny; Widoki dworu w Tereszkach itp.: „Muzeum Polskie” II; Urbański A., Podzwonne na zgliszczach Litwy i Rusi, W. 1928; – Grocholski L., Przyczynek do dziejów kultury Wołynia, „Muzeum Polskie” (Kijów) 1918 II 105–21; Radzimiński Z. L., Tereszki, ich ojczyce, „Gaz. Lwow.” 1920 nr 79–86; – Andrzejowski A., Ramoty starego Detiuka, Wil. 1921; [Rolle J.] Antoni J., Gawędy z przeszłości, Lw. 1879 s. 239–314; Ochocki J. D., Pamiętniki, Wil. II 177, 179; Arch. tereszkowskie Grocholskich: dokumenty.

Red.

 
 

Powiązane artykuły

 

Księstwo Warszawskie

Po pokonaniu – w grudniu 1805 roku – armii austriacko-rosyjskiej pod Austerlitz (Sławkowo na Morawach) cesarz Napoleon I zawarł pośpiesznie pokój z Austrią, rezygnując z kontynuowania......

Powstanie Kościuszkowskie

Insurekcja kościuszkowska rozpoczęta 24 marca 1794 roku, zakończona 16 listopada 1794 roku, to powstanie narodowe początkowo przeciwko Rosji, później także skierowane przeciwko Prusom. Jedno z najbardziej......

Bitwa Pod Racławicami, 4 kwietnia 1794 r.

24 marca 1794 roku na rynku krakowskim ogłoszony został „Akt powstania obywatelów mieszkańców województwa krakowskiego”, dający początek powstaniu kościuszkowskiemu, jednemu z przełomowych......
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Jan Emanuel Gilibert

1741-06-21 - 1814-09-02
botanik
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Jan Kuźma

1742 - 1822-04-12
konfederat barski
 

Franciszek Szopowicz

1762 - 1839-05-05
matematyk
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.