Laub (Laube, de Laube) Antoni (1792–1843), miniaturzysta i portrecista lwowski. Ur. w r. 1792 w Winnikach koło Lwowa (wg rozpowszechnionej błędnej wersji ur. w r. 1788 we Lwowie). Pochodził z rodziny węgierskiej, a osiedlił się we Lwowie, gdzie odebrał wykształcenie malarskie u J. Buisseta, J. Klimesza i na pewno K. Schweikarta. L., oprócz działalności malarskiej, trudnił się udzielaniem lekcji rysunków wśród zamożniejszych rodzin lwowskich. Przestając z ziemiaństwem galicyjskim, był w bliskim kontakcie z G. Pawlikowskim, u którego bywał w Medyce, m. in. w r. 1831, wraz z A. Langem. W r. 1833 (3 V) L. został mianowany członkiem Tow. Naukowego Ossolineum. Stykał się również z głuchoniemym malarzem i pamiętnikarzem F. K. Prekiem (14 VI 1838), który chwalił wdzięk jego portretów, ale odmawiał im większego podobieństwa do modelu. L. był zbieraczem obrazów i rycin, którymi także handlował. W r. 1837 wystawił w ratuszu we Lwowie 105 obrazów, wśród których zapewne większość nie była jego dziełem, lecz pochodziła z posiadanej kolekcji.
L. malował miniatury i rysował portrety (litografowane z kolei w zakładzie P. Pillera), m. in. Jacka i Aleksandra Fredrów, aktorki Leontyny Żuczkowskiej-Halpertowej, Jana Batowskiego, Ludwika Małachowskiego, ks. Jana Ławrowskiego i in. W czasopismach reprodukowano miniaturowe podobizny: Piotra Pillera, Józefy i Teodora Jaworskich, Wincentego Hausnera oraz Brezowej. W „Czasopiśmie Naukowym Księgozbioru Publicznego im. Ossolińskich” z r. 1830 umieścił L. podobiznę Marceli z Bielskich Worcellowej. Prace L-a były pokazane na Wystawie Retrospektywnej w r. 1898 w Warszawie (akwarelowy portret Adama Potockiego) i w r. 1912 we Lwowie (17 prac, głównie miniatur). Przeważająca ilość dzieł L-a jest w posiadaniu prywatnym. Muzeum Narodowe w Krakowie przechowuje miniaturowy Portret młodej kobiety i siedem portretów litografowanych, Biblioteka Ossolineum we Wrocławiu posiada cztery miniatury (trzy tyczące rodziny Witosławskich) oraz dziewięć rysunków, Muzeum w Rzeszowie ma akwarelowy portret sióstr Straszewskich, Muzeum Wnętrz Zabytkowych w Pszczynie miniaturową podobiznę Józefy Babeckiej z Olszewskich; w Galerii Narodowej m. Lwowa znajdował się miniaturowy Portret damy. Miniatury portretowe L-a, choć zalecają się kolorem i biegłością wykonania, są na ogół jednostajne i mało zróżnicowane. L. zmarł na apopleksję 7 II 1843 r. we Lwowie (dotąd podawano mylnie r. 1842) i został pochowany na cmentarzu Łyczakowskim. Był ożeniony z Polką. Po śmierci L-a sprzedano wiele obrazów z jego zbioru, a resztę wywiozła do Pragi wdowa po artyście.
Grajewski, Bibliografia ilustracyj; Thieme–Becker, Lexikon d. Künstler; Wurzbach, Biogr. Lexikon; Krótkie wzmianki o nieżyjących malarzach polskich na Wystawie Retrospektywnej, W. 1898; Antoniewicz Bołoz J., Katalog Wystawy Sztuki Polskiej od roku 1764–1886, Lw. 1894; Bachowski W., Treter M., Wystawa miniatur i sylwetek, Lw. 1912; Buczkowski K., Przeorska-Exnerowa Z., Wystawa miniatur na tle pałacu hr. Pusłowskich, Kr. 1939; Grońska M., Ochońska M., Zbiory Pawlikowskich. Katalog, Wr. 1960; Güttler J., Sto lat malarstwa lwowskiego 1790–1890, Lw. 1937; Kraszewski J. I., Catalogue d’une collection iconographique polonaise, Dresde 1865; Pamiętnik wystawy miniatur oraz tkanin i haftów, W. 1912; Swieykowski E., Miniatury, Kr. 1912; Zarewicz S., Katalog wystawy starych mistrzów lwowskich, Lw. 1924; – Kopera, Dzieje malarstwa; Mycielski J., Sto lat dziejów malarstwa w Polsce, Kr. 1896 s. 150, 152; Opałek M., Litografia lwowska, Wr. 1958; tenże, Zapomniane palety, Lw. 1932 s. 2, 5, 18; – Prek F. K., Czasy i ludzie, Wr. 1959; – „Gaz. Lwow.” 1843 nr 18 s. 116–7 (nekrolog), nr 21 dod. s. 458 (Spis osób we Lwowie zmarłych); – AGAD: Arch. Publiczne Potockich 290 (listy L-a do A. Potockiego); B. Nauk. Ukraińskiej Akad. Nauk we Lw.: Arch. Zakł. Narod. im. Ossol. (Akta 1832 poz. 82); B. Ossol.: Lwów – cmentarz Łyczakowski, inw. fot. 6658 (nagrobek), Pawlikowski G., rkp. 174 k. 329 i 753.
Michał Domański